پرش به محتوا

اختلاف آیت‌الله بروجردی با نواب صفوی: تفاوت میان نسخه‌ها

اختلاف آیت‌الله بروجردی با نواب صفوی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۵۴

۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۲: خط ۲۲:


عمده مشی آیت الله بروجردی، کناره‌گیری از سیاست بود، او در نهضت‌ها، کودتاها، جنبشها و فعالیت‌های انقلابی دوران عمرش هرگز نقشی ایفا نکرد و بر آن بود که با برحذر داشتن دین از سیاست، دین را بسازد و شاید عقیده داشت دین قوی، دین سیاسی نیست! بر همین مبنا تنها اقدامات سیاسی او مختص دوران مرجعیت عامه وی است که به رهنمودهایی به دولتیان محدود می شود. آیت الله بروجردی خود گفته بود: «من در امور سیاسی دخالت نمی کنم… و کوشش من این است که روحانیت را از جنجال های سیاسی دور نگه دارم.»»<ref>ناظم‌زاده سیدعلی، [https://nazemzade.com/%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C/ آیت‌الله بروجردی، فقیه ماندگار]، سایت سید علی ناظم زاده، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>
عمده مشی آیت الله بروجردی، کناره‌گیری از سیاست بود، او در نهضت‌ها، کودتاها، جنبشها و فعالیت‌های انقلابی دوران عمرش هرگز نقشی ایفا نکرد و بر آن بود که با برحذر داشتن دین از سیاست، دین را بسازد و شاید عقیده داشت دین قوی، دین سیاسی نیست! بر همین مبنا تنها اقدامات سیاسی او مختص دوران مرجعیت عامه وی است که به رهنمودهایی به دولتیان محدود می شود. آیت الله بروجردی خود گفته بود: «من در امور سیاسی دخالت نمی کنم… و کوشش من این است که روحانیت را از جنجال های سیاسی دور نگه دارم.»»<ref>ناظم‌زاده سیدعلی، [https://nazemzade.com/%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C/ آیت‌الله بروجردی، فقیه ماندگار]، سایت سید علی ناظم زاده، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۳، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>
مهمترین پیامد و تأثیر حرکت فدائیان اسلام آن است که برای نخستین بار عده ای از طلاب جوان خارج از سنت حوزه علمیه و مرجعیت دینی دست به فعالیت سیاسی می زنند. عصاره تفکر نواب درباره مشی قهر آمیز این بود که وقتی گروهی از دشمنان اسلام بر امور مسلمین سیطره یابند و مسلمانان نتوانند از دین و جامعه اسلامی دفع شر کنند، کشتن در غیر میدان جنگ از نظر اسلام تجویز می شود.<ref>فراتی، عبدالوهاب، رادیکالیسم اسلامی در ایران معاصر، شهید نواب صفوی و جمعیت فدائیان اسلام، فصلنامه 15 خرداد  1383 شماره ۲.</ref>
نواب صفوی در کتاب راهنمای حقایق گسترش فساد و رواج بی دینی را عارضه ی مدرنیسم و نظام پادشاهی می انگاشت. این در حالی بود که در تفکر سنت گرایان چنین پیوندی مشاهده نمی شد.<ref>فراتی، عبدالوهاب، رادیکالیسم اسلامی در ایران معاصر، شهید نواب صفوی و جمعیت فدائیان اسلام، فصلنامه 15 خرداد  1383 شماره ۲.</ref>


== تشکیل حکومت دینی ==
== تشکیل حکومت دینی ==
خط ۳۳: خط ۳۷:


یکی از موارد بحث برانگیز پرونده فکری - سیاسی فدائیان اسلام، موضوع رابطه این جمعیت با علما و مراجع و به خصوص آیت‌‌الله العظمی ‌بروجردی است. گرچه ریشه این اختلافات به تفاوت مشی سیاسی نواب صفوی و آیت‌‌الله بروجردی با توجه به شرایط آن زمان عنوان می‌شود اما در برخی موارد به رو‌در‌رویی و درگیری‌های شدید لفظی میان دو روحانی منجر شده است.<ref>ویسمه، اعظم، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7057/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87- اختلافات نواب صفوی و آیت‌‌الله بروجردی/ طلبه جوان در برابر رییس حوزه]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
یکی از موارد بحث برانگیز پرونده فکری - سیاسی فدائیان اسلام، موضوع رابطه این جمعیت با علما و مراجع و به خصوص آیت‌‌الله العظمی ‌بروجردی است. گرچه ریشه این اختلافات به تفاوت مشی سیاسی نواب صفوی و آیت‌‌الله بروجردی با توجه به شرایط آن زمان عنوان می‌شود اما در برخی موارد به رو‌در‌رویی و درگیری‌های شدید لفظی میان دو روحانی منجر شده است.<ref>ویسمه، اعظم، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7057/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D9%88-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%B7%D9%84%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%AD%D9%88%D8%B2%D9%87- اختلافات نواب صفوی و آیت‌‌الله بروجردی/ طلبه جوان در برابر رییس حوزه]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
فداییان اسلام دفاع در برابر هجوم وارده را بر خود واجب دانسته و معتقدند که در این هجوم‌ها که از طرف کفار نسبت به مسلمانان شده، بعضی از کارگردانان مملکت آلت دست بیگانه قرار گرفته و سپر کفار واقع شده اند و چون آلت اجرا اینها هستند، بایستی با حذف و دفع آنها هجوم را دفع کرد. روی این زمینه و استدلالات، فداییان اسلام اعتقاد داشته اند روزی که دفع هجوم باعث هجوم شدیدتری نشود و مملکت و اجتماع دستخوش طوفان حوادث مضر سیاسی نگردد، بایستی قیام کرد و ایادی بیگانه و هجومش را دفع نمود.<ref>خسروشاهی، سیدهادی، [http://www.khosroshahi.org/main/index.php?Page=definitionpapers&UID=3974465 موازين شرعي مبارزات نواب صفوي و فدائيان اسلام؛ گفتاري از استاد خسروشاهي (بخش نخست)،] تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۴، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>
نواب صفوی در این کتاب به صراحت و به آشکار، ضمن غیرقانونی خواندن رژیم حاکم، خواستار برقراری نظام یا دولت اسلامی ‌در ایران، به جای «حکومت غاصب» شاه می‌شود.<ref>بارسقیان، سرگه، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7058/%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D8%A7-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%81%D8%AF%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%81-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%AF-%DB%8C%D8%A7-%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA- از حکومت اسلامی ‌نواب تا جمهوری اسلامی ‌امام/ فدائیان اسلام با شاه مخالف بودند یا سلطنت؟]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
نواب در کتاب خود راهنمای حقایق می گوید توجه به این کتاب و عمل به نظرات او موجب رستگاری بشر و آبادانی ایران و جهان خواهد شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/7061/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%AF%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D8%A2%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C «نگاهی به مانیفست فدائیان اسلام/ زمینی شدن بهشت آسمانی»]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>


== وقوع اختلافات ==
== وقوع اختلافات ==
خط ۴۹: خط ۵۹:
از بررسی اسناد و مدارک مربوط به فدائیان چنین برمی‌آید که نه تنها جمع کثیری از اعضای این تشکل خرده‌فروشان و بعضاً شاگردان مغازه‌های بازار تهران بودند، بلکه نیازهای مالی آن‌ها نیز از طریق بازاریان تأمین می‌شد. در گامی فراتر همچنین بارها افراد سرشناس بازار تهران، برای رفع اختلافات فدائیان با بعضی از تشکل‌های سیاسی و رجال مذهبی پیشقدم شدند.<ref>روحبخش، رحیم، از فدائیان اسلام تا موتلفه، زمانه ۱۳۸۶، شماره ۶۶.</ref>
از بررسی اسناد و مدارک مربوط به فدائیان چنین برمی‌آید که نه تنها جمع کثیری از اعضای این تشکل خرده‌فروشان و بعضاً شاگردان مغازه‌های بازار تهران بودند، بلکه نیازهای مالی آن‌ها نیز از طریق بازاریان تأمین می‌شد. در گامی فراتر همچنین بارها افراد سرشناس بازار تهران، برای رفع اختلافات فدائیان با بعضی از تشکل‌های سیاسی و رجال مذهبی پیشقدم شدند.<ref>روحبخش، رحیم، از فدائیان اسلام تا موتلفه، زمانه ۱۳۸۶، شماره ۶۶.</ref>


فداییان اسلام دفاع در برابر هجوم وارده را بر خود واجب دانسته و معتقدند که در این هجوم‌ها که از طرف کفار نسبت به مسلمانان شده، بعضی از کارگردانان مملکت آلت دست بیگانه قرار گرفته و سپر کفار واقع شده اند و چون آلت اجرا اینها هستند، بایستی با حذف و دفع آنها هجوم را دفع کرد. روی این زمینه و استدلالات، فداییان اسلام اعتقاد داشته اند روزی که دفع هجوم باعث هجوم شدیدتری نشود و مملکت و اجتماع دستخوش طوفان حوادث مضر سیاسی نگردد، بایستی قیام کرد و ایادی بیگانه و هجومش را دفع نمود.<ref>خسروشاهی، سیدهادی، [http://www.khosroshahi.org/main/index.php?Page=definitionpapers&UID=3974465 موازين شرعي مبارزات نواب صفوي و فدائيان اسلام؛ گفتاري از استاد خسروشاهي (بخش نخست)،] تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۴، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>
نواب صفوی در این کتاب به صراحت و به آشکار، ضمن غیرقانونی خواندن رژیم حاکم، خواستار برقراری نظام یا دولت اسلامی ‌در ایران، به جای «حکومت غاصب» شاه می‌شود.<ref>بارسقیان، سرگه، [http://tarikhirani.ir/fa/news/7058/%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D8%A7-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D9%81%D8%AF%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%AE%D8%A7%D9%84%D9%81-%D8%A8%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%AF-%DB%8C%D8%A7-%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA- از حکومت اسلامی ‌نواب تا جمهوری اسلامی ‌امام/ فدائیان اسلام با شاه مخالف بودند یا سلطنت؟]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>


شهید نواب صفوی در حوزه علمیه قم فعالیت وسیعی داشت. آیت‌الله بروجردی خیلی راضی به فعالیت شهید نواب صفوی نبود، اعتقاد داشتند طلاب باید درس بخوانند. اما شهید نواب صفوی هر روز در مدرسه فیضیه، صحن مطهر حضرت معصومه(ع)، مسجد مطهری و جای مختلف شهر قم سخنرانی می‌کرد به گونه‌ای که وقتی شهید نواب صفوی به خیابان می‌آمد ۴۰-۳۰ جوان مانند آقای شجونی اطراف ایشان حلقه درست می‌کردند.نویسنده کتاب «فدائیان اسلام، تاریخ، عملکرد، اندیشه» ادامه داد: حرکت شهید نواب صفوی حرکت انقلابی جوانانه‌ای بود که آن زمان در میان طلاب جوان بروز کرده بود و آیت‌الله بروجردی مانند آیت‌الله حائری یزدی باور به حفظ حوزه داشتند و معتقد بودند طلاب باید درس بخوانند.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/2981/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D8%B6%DB%8C-%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AF «خسروشاهی: آیت‌الله بروجردی از نواب صفوی راضی نبود.»]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۹۱، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>
شهید نواب صفوی در حوزه علمیه قم فعالیت وسیعی داشت. آیت‌الله بروجردی خیلی راضی به فعالیت شهید نواب صفوی نبود، اعتقاد داشتند طلاب باید درس بخوانند. اما شهید نواب صفوی هر روز در مدرسه فیضیه، صحن مطهر حضرت معصومه(ع)، مسجد مطهری و جای مختلف شهر قم سخنرانی می‌کرد به گونه‌ای که وقتی شهید نواب صفوی به خیابان می‌آمد ۴۰-۳۰ جوان مانند آقای شجونی اطراف ایشان حلقه درست می‌کردند.نویسنده کتاب «فدائیان اسلام، تاریخ، عملکرد، اندیشه» ادامه داد: حرکت شهید نواب صفوی حرکت انقلابی جوانانه‌ای بود که آن زمان در میان طلاب جوان بروز کرده بود و آیت‌الله بروجردی مانند آیت‌الله حائری یزدی باور به حفظ حوزه داشتند و معتقد بودند طلاب باید درس بخوانند.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/2981/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D8%B1%D8%A7%D8%B6%DB%8C-%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AF «خسروشاهی: آیت‌الله بروجردی از نواب صفوی راضی نبود.»]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۹۱، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref>


نواب در کتاب خود راهنمای حقایق می گوید توجه به این کتاب و عمل به نظرات او موجب رستگاری بشر و آبادانی ایران و جهان خواهد شد.<ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/7061/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%81%D8%B3%D8%AA-%D9%81%D8%AF%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%B4%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D8%A2%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C «نگاهی به مانیفست فدائیان اسلام/ زمینی شدن بهشت آسمانی»]، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ درج مطلب:۱۳۸۹، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>
   
 
نواب صفوی در کتاب راهنمای حقایق گسترش فساد و رواج بی دینی را عارضه ی مدرنیسم و نظام پادشاهی می انگاشت. این در حالی بود که در تفکر سنت گرایان چنین پیوندی مشاهده نمی شد.<ref>فراتی، عبدالوهاب، رادیکالیسم اسلامی در ایران معاصر، شهید نواب صفوی و جمعیت فدائیان اسلام، فصلنامه 15 خرداد 1383 شماره ۲.</ref>
 
مهمترین پیامد و تأثیر حرکت فدائیان اسلام آن است که برای نخستین بار عده ای از طلاب جوان خارج از سنت حوزه علمیه و مرجعیت دینی دست به فعالیت سیاسی می زنند. عصاره تفکر نواب درباره مشی قهر آمیز این بود که وقتی گروهی از دشمنان اسلام بر امور مسلمین سیطره یابند و مسلمانان نتوانند از دین و جامعه اسلامی دفع شر کنند، کشتن در غیر میدان جنگ از نظر اسلام تجویز می شود.<ref>فراتی، عبدالوهاب، رادیکالیسم اسلامی در ایران معاصر، شهید نواب صفوی و جمعیت فدائیان اسلام، فصلنامه 15 خرداد  1383 شماره ۲.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
A.rezapour
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۵

ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/46143»