اوصاف اهل تقوا در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

* '''هدایت پذیری از قرآن:''' {{قرآن||ترجمه=آن کتاب با عظمتی است که شک در آن راه ندارد؛ '''و مایه هدایت پرهیزکاران است.'''|سوره=بقره|آیه=۲}} قرآن برای هدایت همگان نازل شده اما در بیشتر موارد، هدایت خود را به متقین نسبت داده است؛ زیرا متقین در برابر خداوند تسلیم هستند. تقوا زمینهٔ هدایت‌پذیری از قرآن است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۱، ص۳۸.</ref>

* '''یقین به قیامت:''' {{قرآن||ترجمه=و آنانند كه به آخرت يقين دارند.|سوره=بقره|آیه=۴}} این صفت بعد از دو صفت ایمان به غیب (خدا)<ref>سوره بقره، آیه۳.</ref> و ایمان به قرآن<ref>سوره بقره، آیه۴.</ref> آمده که تکمیلِ آن دو باور است.

* '''بهتر دانستن آخرت از دنیا:''' {{قرآن|مَتَاعُ الدُّنْيَا قَلِيلٌ وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ لِمَنِ اتَّقَىٰ|ترجمه=زندگانی دنیا متاعی اندک است و جهان آخرت برای هر کس که خداترس باشد بهتر از دنیاست|سوره=نساء|آیه=۷۷}} برای پرهیزکاران آخرت بهتر از دنیاست، و تسلیم نبودن در برابر احکام الهی و هراس از رویارویی با دشمن، اهمیت دادن بیش از حد به دنیا، نشانه بی تقوایی است.<ref>هاشمی رفسنجانی، اکبر، تفسیر راهنما، قم: مرکز فرهنگ و معارف قرآن، ج۳، ص۴۷۶.</ref>

* '''دوری از گناه:''' تا حد امکان گناه نمی‌کنند و اگر گناهی از آنان سر زند، گناه کوچکی است.<ref>سوره نجم، آیه ۳۲.</ref>  اهل تقوی اصرار بر گناه نمی‌کنند و اگر گناهی از آنان سر زند در اولین فرصت، توبه می‌کنند.<ref>آیه ۱۳۵ سوره آل عمران</ref>

* '''اقامه نماز:''' متقین نماز را بر پا می‌دارند.<ref>سوره بقره، آیه۳.</ref> اقامه کردن نماز با خواندن آن فرق دارد و منظور از اقامهٔ نماز، زنده کردن و احیاء کردن آن در جامعه است که تنها کار متقین است. البته در قرآن کریم، هیچ‌گاه نیامده است، نماز بخوانید، چون نماز ستون دین است و ستون بر پا کردنی است نه خواندنی.<ref>تفسیر کوثر، ذیل آیه ۳ سوره بقره.</ref>

* '''چیرگی بر نفس:''' متقین آنجا که باید خشمگین می‌شوند و آنجا که نباید، به خشم خود مسلطند. در جایی با کفار جهاد می کنند.<ref>سوره توبه، آیه ۱۲۳.</ref> جهاد با کفار و نرمش نداشتن در برابر آنان از جلوه‌های تقواست.<ref>تفسیر راهنما، پیشین، ج۷، ص۳۴۸.</ref> و در جائی که نباید خشمگین شوند، خشم خود را فرو می‌برند، چنان‌که می‌فرماید:{{قرآن|وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ|ترجمه=و خشم خود را فرو مى‌برند؛ و از مردم در مى‌گذرند.|سوره=آل عمران|آیه=۱۳۴}}

* '''شب زنده‌داری:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْأَسْحَارِ|ترجمه=و استغفار کنندگان در سحرگاهانند.|سوره=آل عمران|آیه=۱۷}} متقین به هنگام سحر و آخر شب، آن هنگام که توجه خاصی به ارزشهای اصلی هستی در سر مردان خدا و قلب زنده‌دلان پیدا می‌شود، به یاد خدا به پا می‌خیزند و استغفار و طلب آمرزش می‌کنند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۴۴.</ref>

* '''رعایت حقوق دیگران:'''<ref>سوره بقره، آیه ۲۴۱.</ref>  رعایت حقوق دیگران وظیفهٔ تقوا پیشگان و نشانهٔ تقوا است.<ref>تفسیر نمونه، ذیل آیه ۲۴۱ سوره بقره.</ref>

* '''وفادار به عهد و پیمان:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|مَنْ أَوْفَىٰ بِعَهْدِهِ وَاتَّقَىٰ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ|ترجمه=آنکه به پیمان خود وفا کند و بپرهیزد البته خداوند پرهیزکاران را دوست دارد.|سوره=آل عمران|آیه=۷۶}} وفای به عهد، امانتداری و پرهیز از خیانت، از نشانه‌های تقواست.<ref>تفسیر راهنما، ذیل آیه ۷۶ سوره آل عمران.</ref>

* '''رعایت عدالت''': خداوند می‌فرماید: در قرآن است که هر کسی به شما تجاوز کرد به او تعدی کنید<ref>سوره بقره، آیه ۱۹۴.</ref> زیاده روی در پاسخ گوئی از حریم تقوی خارج است، بی عدالتی در مقابله به مثل کردن، حقی در برابر دشمنان دین بی تقوائی است.<ref>تفسیر نمونه، ج۲، ص۱۹.</ref>

* '''فروتنی و تواضع:'''<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۷.</ref> [[حضرت علی(ع)]] در این خصوص می‌فرمایند: متقین از تکبر دوری می‌جویند.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، مؤسسه انتشارات مشهور، خطبه ۱۹۳، ص۴۰۵.</ref> آنان در راه بندگی و عبودیت خدا، خاضع و فروتن هستند و به این کار مداومت دارند.<ref>تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۴۵.</ref>

* '''بخشش و گذشت:''' <ref>سوره آل عمران، آیه ۱۳۴.</ref> متقین از خطاهای مردم می‌گذرند، گذشت و بخشش آن‌ها باعث می‌شود تا این که کینه‌ها و عداوت میان مردم از بین برود.

* '''انفاق''':<ref>آیه ۱۷ آل عمران، سوره لیل، آیه ۵.</ref> از صفات متقین پرهیز از ثروت اندوزی، تزکیه خواهی، سخاوتمندی و اخلاص است که نشانه‌های تقوا به حساب می‌آیند.<ref>تفسیر راهنما، ج۲۰، ص۵۲.</ref> متقین در همه حال انفاق می‌کنند چه وقت راحتی و چه وقت محرومیت.<ref>تفسیر نمونه، ج۳، ص۹۶.</ref> و در سختی هم انفاق می‌کنند. <ref>تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۴۴.</ref> آنان نه تنها از اموال بلکه از تمام مواهب مادی و معنوی که در اختیار دارند، در راه خدا انفاق می‌کنند و به این وسیله، دردهای اجتماع را درمان می‌بخشند.

* '''عدم فساد و برتری‌جویی:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا|ترجمه=در اين جهان نه خواهان برترى‌جويى هستند و نه خواهان فساد|سوره=قصص|آیه=۸۳}} تقوا عامل محافظت انسان‌ها از هر نوع برتری طلبی و فساد انگیزی است. حضرت علی(ع) در زمان خلافت خود در بازار قدم می‌زدند و این آیه را برای بازاریان قرائت می‌کردند، و به آنها می‌فرمودند: این آیه دربارهٔ زمام داران عادل و متواضع و صاحبان قدرت در میان مردم، نازل شده است.<ref>تفسیر نمونه، ذیل آیه ۸۸ قصص.</ref>

* '''پرهیز از ربا:''' خداوند می‌فرماید: {{قرآن|لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً|ترجمه=ربا را [با سود] چندين برابر مخوريد.|سوره=آل عمران|آیه=۱۳۰}} این آیه لزوم رعایت تقوای الهی را در امور اقتصادی می‌رساند و اشاره دارد، که [[ربا]] خواری با تقوا پیشگی، ناسازگار است و پرهیز از ربا خواری در جامعهٔ ایمانی، نشانهٔ تقوا پیشگی آن جامعه است.<ref>تفسیر راهنما، ج۳، ص۶۴.</ref>