پرش به محتوا

صفحهٔ اصلی: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۷۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۵ نوامبر ۲۰۲۲
ابرابزار
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
خط ۶: خط ۶:
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
قرآن با روشهای مختلفی تفسیر میشود و مقصود از روش تفسيري، مستنداتي است كه مفسّران در فهم و تفسير آيات قرآن از آن بهره میگیرند. تفسیر قرآن با قرآن؛ تفسیر قرآن با روایات؛ تفسیر اجتهادی؛ تفسیر آیات احکام فقهی و تفسیر با صبغه عرفانی از جمله روشهای تفسیر قرآن میباشد.
قرآن با روشهای مختلفی تفسیر می‌شود و مقصود از روش تفسیری، مستنداتی است که مفسّران در فهم و تفسیر آیات قرآن از آن بهره می‌گیرند. تفسیر قرآن با قرآن؛ تفسیر قرآن با روایات؛ تفسیر اجتهادی؛ تفسیر آیات احکام فقهی و تفسیر با صبغه عرفانی از جمله روشهای تفسیر قرآن می‌باشد.


== تفاسیر قرآن به قرآن ==
== تفاسیر قرآن به قرآن ==
[[پرونده:المیزان.jpg|بندانگشتی|تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی|305x305پیکسل]]
[[پرونده:المیزان.jpg|بندانگشتی|تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی|305x305پیکسل]]
هر آيهاي به كمك آيات ديگر تفسير شود. اين شيوه از تفسير، بهترين و متقنترين شيوهاي است كه علمايي هم چون علامه طباطبايي تفسير الميزان را به همان شيوه نوشته است.
هر آیهای به کمک آیات دیگر تفسیر شود. این شیوه از تفسیر، بهترین و متقنترین شیوهای است که علمایی هم چون علامه طباطبایی تفسیر المیزان را به همان شیوه نوشته است.
* الميزان في تفسير القرآن، طباطبايى، محمدحسين(قرن15ق)، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، بيروت، چاپ2، 1390 ه.ق(عربی در 20 جلد).
* المیزان فی تفسیر القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ق)، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ۲، ۱۳۹۰ ه‍.ق (عربی در ۲۰ جلد).
* ترجمه تفسير الميزان، طباطبايى، محمدحسين(قرن15ق)، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ5، 1374 ه.ش(فارسى در 20 جلد).
* ترجمه تفسیر المیزان، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ۵، ۱۳۷۴ ه‍.ش (فارسی در ۲۰ جلد).
* مختصر الميزان في تفسير القرآن، كلانترى، الياس(قرن15ق)، اسوه، تهران، چاپ1، 1421 ه.ق(عربی در 6جلد).
* مختصر المیزان فی تفسیر القرآن، کلانتری، الیاس (قرن۱۵ق)، اسوه، تهران، چاپ۱، ۱۴۲۱ ه‍.ق (عربی در ۶جلد).
* الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن و السنه، صادقى تهرانى، محمد(قرن15ق)، فرهنگ اسلامى، قم، چاپ2، 1406 ه.ق(عربى در 30جلد).
* الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ق)، فرهنگ اسلامی، قم، چاپ۲، ۱۴۰۶ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).
* البلاغ فى تفسير القرآن بالقرآن، صادقى تهرانى، محمد(قرن15قمكتبة محمد الصادقي الطهراني، قم، چاپ1، 1419 ه.ق(عربی در 1جلد).
* البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵قمکتبة محمد الصادقی الطهرانی، قم، چاپ۱، ۱۴۱۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد).
* مناهج البيان فى تفسير القرآن، ملكى ميانجى، محمدباقر(قرن15ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. سازمان چاپو انتشارات، تهران، چاپ1، 1414 ه.ق(عربی در 30جلد).
* مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپو انتشارات، تهران، چاپ۱، ۱۴۱۴ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).


== تفاسیر روایی ==
== تفاسیر روایی ==
تفسير قرآن با روايات معصومين(ع)، تفسيري است كه از آن به تفسير «روايي» نيز ياد ميشود. در این شیوه تفسیری، آیات قرآن با روایات تفسیر و توضیح داده میشود.
تفسیر قرآن با روایات معصومین(ع)، تفسیری است که از آن به تفسیر «روایی» نیز یاد می‌شود. در این شیوه تفسیری، آیات قرآن با روایات تفسیر و توضیح داده می‌شود.


=== تفاسیر فارسی ===
=== تفاسیر فارسی ===
* تفسير شريف لاهيجى، اشكورى، محمد بن على(قرن11ق)، دفتر نشر داد، تهران، چاپ1، 1373 ه.ش(در 4جلد).
* تفسیر شریف لاهیجی، اشکوری، محمد بن علی (قرن۱۱ق)، دفتر نشر داد، تهران، چاپ۱، ۱۳۷۳ ه‍.ش (در ۴جلد).
* تفسير اثنى عشرى، شاه‏عبدالعظيمى، حسين(قرن14قميقات،  تهران، چاپ1، 1363 ه.(در 14جلد).
* تفسیر اثنی عشری، شاه‌عبدالعظیمی، حسین (قرن۱۴قمیقات، تهران، چاپ۱، ۱۳۶۳ ه‍.ش (در ۱۴جلد).
* تفسير جامع، بروجردى، محمدابراهيم(قرن14قكتابخانه صدر، تهران، چاپ6، 1366 ه.ش(در7 جلد).
* تفسیر جامع، بروجردی، محمدابراهیم (قرن۱۴قکتابخانه صدر، تهران، چاپ۶، ۱۳۶۶ ه‍.ش (در۷ جلد).


=== تفاسیر عربی ===
=== تفاسیر عربی ===
* تفسير القرآن الكريم، ابوحمزه ثمالى، ثابت بن دينار(قرن2ق)، دار المفيد، بيروت، چاپ1، 1420 ه.ق(1 جلدی).
* تفسیر القرآن الکریم، ابوحمزه ثمالی، ثابت بن دینار (قرن۲ق)، دار المفید، بیروت، چاپ۱، ۱۴۲۰ ه‍. ق(۱ جلدی).
* تفسير مقاتل بن سليمان، مقاتل بن سليمان(قرن2ق)، دار إحياء التراث العربي، بيروت، چاپ1، 1423 ه.ق(5 جلدی).
* تفسیر مقاتل بن سلیمان، مقاتل بن سلیمان (قرن۲ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ۱، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۵ جلدی).
* تفسير القمي، قمى، على بن ابراهيم(قرن3ق)، دار إحياء التراث العربي، بيروت، چاپ1، 1423 ه.ق(2 جلدی).
* تفسیر القمی، قمی، علی بن ابراهیم (قرن۳ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ۱، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۲ جلدی).
* تفسير فرات الكوفي، كوفى، فرات بن ابراهيم(قرن4ق)، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامي، مؤسسة الطبع و النشر، تهران، چاپ1، 1410 ه.ق(1جلدی).
* تفسیر فرات الکوفی، کوفی، فرات بن ابراهیم (قرن۴ق)، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، مؤسسة الطبع و النشر، تهران، چاپ۱، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۱جلدی).
* التفسير، عياشى، محمد بن مسعود(قرن4قمكتبة العلمية الاسلامية، تهران، چاپ1، 1380 ه.ق(2جلدی).
* التفسیر، عیاشی، محمد بن مسعود (قرن۴قمکتبة العلمیة الاسلامیة، تهران، چاپ۱، ۱۳۸۰ ه‍. ق(۲جلدی).
* زبدة التفاسير، كاشانى، فتح‏الله بن شكرالله(قرن10ق)، مؤسسة المعارف الإسلامية، قم، چاپ1، 1423 ه.ق(7 جلدی).
* زبدة التفاسیر، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله (قرن۱۰ق)، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، چاپ۱، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۷ جلدی).
* تفسير الصافي، فيض كاشانى، محمد بن شاه مرتضى(قرن11قمكتبة الصدر، تهران، چاپ2، 1415 ه.ق(5جلدی).
* تفسیر الصافی، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱قمکتبة الصدر، تهران، چاپ۲، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵جلدی).
* الأصفى في تفسير القرآن، فيض كاشانى، محمد بن شاه مرتضى(قرن11قمركز النشر التابع لمكتب الإعلام الإسلامي ، قم، چاپ1، 1418 ه.ق(2 جلدی).
* الأصفی فی تفسیر القرآن، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱قمرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی، قم، چاپ۱، ۱۴۱۸ ه‍. ق(۲ جلدی).
* تفسير نور الثقلين، حويزى، عبدعلى بن جمعه(قرن12قاسماعيليان، قم، چاپ4، 1415 ه.ق(5 جلدی).
* تفسیر نور الثقلین، حویزی، عبدعلی بن جمعه (قرن۱۲قاسماعیلیان، قم، چاپ۴، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
* البرهان في تفسير القرآن، بحرانى، هاشم بن سليمان(قرن12ق)، موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامية، قم، چاپ1، 1415 ه.ق(5 جلدی).
* البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، هاشم بن سلیمان (قرن۱۲ق)، موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامیة، قم، چاپ۱، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
* تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا(قرن12ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. سازمان چاپو انتشارات، تهران، چاپ1، 1368 ه.ش(14 جلدی).
* تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (قرن۱۲ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپو انتشارات، تهران، چاپ۱، ۱۳۶۸ ه‍. ش(۱۴ جلدی).
* عقود المرجان في تفسير القرآن، جزايرى، نعمت‏الله بن عبدالله(قرن12ق)، نور وحى، قم، چاپ1، 1388 ه.ش(5جلدی).
* عقود المرجان فی تفسیر القرآن، جزایری، نعمت‌الله بن عبدالله (قرن۱۲ق)، نور وحی، قم، چاپ۱، ۱۳۸۸ ه‍. ش(۵جلدی).
* تفسير المعين، كاشانى، محمد بن مرتضى(قرن 12قكتابخانه عمومى مرعشى نجفى، قم، چاپ1، 1410 ه.ق(3جلدی).
* تفسیر المعین، کاشانی، محمد بن مرتضی (قرن ۱۲قکتابخانه عمومی مرعشی نجفی، قم، چاپ۱، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۳جلدی).
* الجوهر الثمين في تفسير الكتاب المبين، شبر، عبدالله(قرن13قشركة مكتبة الالفين، كويت، چاپ1، 1407 ه.ق(6 جلدی).
* الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین، شبر، عبدالله (قرن۱۳قشرکة مکتبة الالفین، کویت، چاپ۱، ۱۴۰۷ ه‍. ق(۶ جلدی).
* فتح القدير، شوكانى، محمد(قرن13)، دار ابن كثير، دمشق، چاپ1، 1414 ه.ق(6 جلدی).
* فتح القدیر، شوکانی، محمد (قرن۱۳)، دار ابن کثیر، دمشق، چاپ۱، ۱۴۱۴ ه‍. ق(۶ جلدی).
* التيسير في التفسير للقرآن برواية أهل البيت، زبيدى، ماجد ناصر(قرن15)، دار المحجة البيضاء - لبنان - بيروت، چاپ1، 1428 ه.ق(8جلدی).
* التیسیر فی التفسیر للقرآن بروایة أهل البیت، زبیدی، ماجد ناصر (قرن۱۵)، دار المحجة البیضاء - لبنان - بیروت، چاپ۱، ۱۴۲۸ ه‍. ق(۸جلدی).


== تفاسیر اجتهادی ==  
== تفاسیر اجتهادی ==
قرآن کریم مفاهيم اجتماعي فرواني را دارد؛ گروهي از مفسّران علاوه بر تفسیر قرآن با قرآن و روایات، قرآن را به روشهای دیگری و در حوزههاي گوناگون تفسیر كردهاند. مانند: تفسير ادبي؛ تفسير لغوي؛ تفسير جنبههایی بلاغتی قرآن؛ تفسير كلامي و فلسفي؛ تفسير جنبههای اخلاقی و رویکردهای اجتماعی؛ تفسیر علمی و تجربی.  
قرآن کریم مفاهیم اجتماعی فروانی را دارد؛ گروهی از مفسّران علاوه بر تفسیر قرآن با قرآن و روایات، قرآن را به روشهای دیگری و در حوزه‌های گوناگون تفسیر کردهاند. مانند: تفسیر ادبی؛ تفسیر لغوی؛ تفسیر جنبه‌هایی بلاغتی قرآن؛ تفسیر کلامی و فلسفی؛ تفسیر جنبه‌های اخلاقی و رویکردهای اجتماعی؛ تفسیر علمی و تجربی.


=== تفاسیر فارسی ===
=== تفاسیر فارسی ===
* روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ابوالفتوح رازى، حسين بن على(قر6)، آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى، مشهد مقدس، چاپ1، 1408 ه.ق (20 جلدی).
* روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (قر۶)، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد مقدس، چاپ۱، ۱۴۰۸ ه‍.ق (۲۰ جلدی).
* جلاء الأذهان و جلاء الأحزان (تفسير گازر)، جرجانى، حسين بن حسن(قرن8ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ1، 1378 ه.ق(11 جلدی).
* جلاء الأذهان و جلاء الأحزان (تفسیر گازر)، جرجانی، حسین بن حسن (قرن۸ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ۱، ۱۳۷۸ ه‍. ق(۱۱ جلدی).
* منهج الصادقين في إلزام المخالفين، كاشانى، فتح‏الله بن شكرالله، قرن10كتابفروشى اسلاميه، تهران، چاپ1، 13 ه.ش(10جلدی).
* منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، قرن۱۰کتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ۱، ۱۳ ه‍. ش(۱۰جلدی).
[[پرونده:منهج الصادقین.jpg|بندانگشتی|تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین اثر ملا فتحالله کاشانی|322x322پیکسل]]
[[پرونده:منهج الصادقین.jpg|بندانگشتی|تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین اثر ملا فتحالله کاشانی|322x322پیکسل]]
* حجة التفاسير و بلاغ الإكسير، بلاغى، عبدالحجه(قرن14حكمت (چاپخانه)، قم، چاپ1، 1386 ه.ق(8 جلدی).
* حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، بلاغی، عبدالحجه (قرن۱۴حکمت (چاپخانه)، قم، چاپ۱، ۱۳۸۶ ه‍. ق(۸ جلدی).
* تفسير عاملى، عاملى، ابراهيم(قرن14كتابفروشى صدوق، تهران، چاپ: 1، 1360 ه.ش(8 جلدی).
* تفسیر عاملی، عاملی، ابراهیم (قرن۱۴کتابفروشی صدوق، تهران، چاپ: ۱، ۱۳۶۰ ه‍. ش(۸ جلدی).
* تفسير خسروى، خسروانى، عليرضا(قرن14قكتابفروشى اسلاميه، تهران، چاپ: 1، 1390 ه.ق(8 جلدی).
* تفسیر خسروی، خسروانی، علیرضا (قرن۱۴قکتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ: ۱، ۱۳۹۰ ه‍. ق(۸ جلدی).
* تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ناصر(قرن15ق)، (27 جلدی).
* تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، (۲۷ جلدی).
* اطيب البيان في تفسير القرآن، طيب، عبدالحسين(قرن15ق)، (14 جلدی).
* اطیب البیان فی تفسیر القرآن، طیب، عبدالحسین (قرن۱۵ق)، (۱۴ جلدی).
* تفسير احسن الحديث، قرشى بنابى، على‏اكبر(قرن15ق)، (12 جلدی).
* تفسیر احسن الحدیث، قرشی بنابی، علی‌اکبر (قرن۱۵ق)، (۱۲ جلدی).
* پيام قرآن، مكارم شيرازى، ناصر(قرن15ق)، (10 جلدی).
* پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، (۱۰ جلدی).
* تفسير نور، قرائتى، محسن(قرن15ق)، (10 جلدی).
* تفسیر نور، قرائتی، محسن (قرن۱۵ق)، (۱۰ جلدی).
* تفسير عليين، سيدكريمى حسينى، عباس(قرن15ق1 جلدی.
* تفسیر علیین، سیدکریمی حسینی، عباس (قرن۱۵ق۱ جلدی.
* تفسير قرآن مهر، رضايى اصفهانى، محمدعلى(قرن15ق)، (22 جلدی).
* تفسیر قرآن مهر، رضایی اصفهانی، محمدعلی (قرن۱۵ق)، (۲۲ جلدی).
* تفسير راهنما: روشى نو در ارائه مفاهيم موضوعات قرآن، هاشمى رفسنجانى، اكبر(قرن15ق21 جلدی.
* تفسیر راهنما: روشی نو در ارائه مفاهیم موضوعات قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر (قرن۱۵ق۲۱ جلدی.
* تطهير با جارى قرآن، صفايى حائرى، على(قرن15ق3 جلدی
* تطهیر با جاری قرآن، صفایی حائری، علی (قرن۱۵ق۳ جلدی
* برگزيده تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ناصر(قرن15ق5 جلدی
* برگزیده تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق۵ جلدی
* انوار درخشان در تفسير قرآن، حسينى همدانى، محمد(قرن15ق18 جلدی
* انوار درخشان در تفسیر قرآن، حسینی همدانی، محمد (قرن۱۵ق۱۸ جلدی
* تفسير حكيم، انصاريان، حسين(قرن15ق9 جلدی
* تفسیر حکیم، انصاریان، حسین (قرن۱۵ق۹ جلدی
* روان جاويد در تفسير قرآن مجيد، ثقفى تهرانى، محمد(قرن15ق5 جلدی
* روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، ثقفی تهرانی، محمد (قرن۱۵ق۵ جلدی
* تفسير كوثر، جعفرى، يعقوب(قرن15ق6 جلدی
* تفسیر کوثر، جعفری، یعقوب (قرن۱۵ق۶ جلدی
* معنا شناسى واژگان قرآن، عضيمه، صالح(قرن15ق)،1 جلدی
* معناشناسی واژگان قرآن، عضیمه، صالح (قرن۱۵ق)، ۱ جلدی
* فرهنگ قرآن، هاشمى رفسنجانى، اكبر(قرن15ق33 جلد
* فرهنگ قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر (قرن۱۵ق۳۳ جلد
* قاموس قرآن، قرشى بنابى، على‏اكبر(قرن15ق7 جلدی
* قاموس قرآن، قرشی بنابی، علی‌اکبر (قرن۱۵ق۷ جلدی
* ترجمان فرقان: تفسير مختصر قرآن كريم، صادقى تهرانى، محمد(قرن15ق5 جلدی
* ترجمان فرقان: تفسیر مختصر قرآن کریم، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ق۵ جلدی
* بيان در علوم و مسايل كلى قرآن، خويى، ابوالقاسم(قرن15ق1 جلدی
* بیان در علوم و مسایل کلی قرآن، خویی، ابوالقاسم (قرن۱۵ق۱ جلدی
* انوار العرفان فى تفسير القرآن، داورپناه، ابوالفضل، 16 جلدی
* انوار العرفان فی تفسیر القرآن، داورپناه، ابوالفضل، ۱۶ جلدی
* نور ملكوت قرآن، حسينى طهرانى، محمدحسين(قرن15ق4 جلدی
* نور ملکوت قرآن، حسینی طهرانی، محمدحسین (قرن۱۵ق۴ جلدی
* نمونه بينات در شأن نزول آيات، محقق، محمدباقر(قرن15ق1 جلدی
* نمونه بینات در شأن نزول آیات، محقق، محمدباقر (قرن۱۵ق۱ جلدی
* نسيم رحمت تفسير قرآن كريم، دهقان، اكبر(قرن15ق4 جلدی
* نسیم رحمت تفسیر قرآن کریم، دهقان، اکبر (قرن۱۵ق۴ جلدی
* تفسير سوره حمد، خمينى، روح الله(قرن15ق1 جلدی
* تفسیر سوره حمد، خمینی، روح‌الله (قرن۱۵ق۱ جلدی
* تفسير ام الكتاب، ميرجهانى طباطبايى، محمدحسن(قرن15ق1 جلدی
* تفسیر ام الکتاب، میرجهانی طباطبایی، محمدحسن (قرن۱۵ق۱ جلدی
* نظام اخلاقى اسلام: تفسير سوره مباركه حجرات، سبحانى تبريزى، جعفر(قرن15ق1 جلدی
* نظام اخلاقی اسلام: تفسیر سوره مبارکه حجرات، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق۱ جلدی
* تفسير سوره حجرات، صدر، رضا(قرن15ق1 جلدی
* تفسیر سوره حجرات، صدر، رضا (قرن۱۵ق۱ جلدی


=== تفاسیر عربی ===
=== تفاسیر عربی ===
[[پرونده:مجمع البیان.jpg|بندانگشتی| تفسیر مجمع البیان نوشته فضل بن حسن طبرسی|281x281پیکسل]]
[[پرونده:مجمع البیان.jpg|بندانگشتی| تفسیر مجمع البیان نوشته فضل بن حسن طبرسی|281x281پیکسل]]
* غريب القرآن فى شعر العرب، ابن‏عباس، عبدالله بن عباس،1 جلدی، قرن 1
* غریب القرآن فی شعر العرب، ابن‌عباس، عبدالله بن عباس، ۱ جلدی، قرن ۱
* تفسير الحبري، حسين بن حكم، 1 جلدی، قرن 3
* تفسیر الحبری، حسین بن حکم، ۱ جلدی، قرن ۳
* التبيان في تفسير القرآن، طوسى، محمد بن حسن،10 جلدی، قرن 5
* التبیان فی تفسیر القرآن، طوسی، محمد بن حسن، ۱۰ جلدی، قرن ۵
* حقائق التأويل في متشابه التنزيل، شريف الرضى، محمد بن حسين، 1 جلدی، قرن 5
* حقائق التأویل فی متشابه التنزیل، شریف الرضی، محمد بن حسین، ۱ جلدی، قرن ۵
* تفسير الشريف المرتضى المسمى ب: نفائس التأويل، علم‏الهدى، على بن الحسين، 3 جلدی، قرن 5
* تفسیر الشریف المرتضی المسمی ب: نفائس التأویل، علم‌الهدی، علی بن الحسین، ۳ جلدی، قرن ۵
* مجمع البيان في تفسير القرآن، طبرسى، فضل بن حسن، 10 جلدی، قرن 6
* مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، فضل بن حسن، ۱۰ جلدی، قرن ۶
* تفسير جوامع الجامع، طبرسى، فضل بن حسن، 4 جلدی، قرن 6
* تفسیر جوامع الجامع، طبرسی، فضل بن حسن، ۴ جلدی، قرن ۶
* المنتخب من تفسير القرآن و النكت المستخرجة من كتاب التبيان، ابن‏ادريس، محمد بن احمد، 2 جلدی، قرن 6
* المنتخب من تفسیر القرآن و النکت المستخرجة من کتاب التبیان، ابن‌ادریس، محمد بن احمد، ۲ جلدی، قرن ۶
* مختصر مجمع البيان، طبرسى، فضل بن حسن، 3 جلدی، قرن 6
* مختصر مجمع البیان، طبرسی، فضل بن حسن، ۳ جلدی، قرن ۶
* سعد السعود، ابن‏طاووس، على بن موسى، 1 جلدی، قرن 7
* سعد السعود، ابن‌طاووس، علی بن موسی، ۱ جلدی، قرن ۷
* دقائق التأويل و حقائق التنزيل، حسنى واعظ، محمود بن محمد، 1 جلدی، قرن 7
* دقائق التأویل و حقائق التنزیل، حسنی واعظ، محمود بن محمد، ۱ جلدی، قرن ۷
* نهج البيان عن كشف معانى القرآن، شيبانى، محمد بن حسن، 5 جلدی، قرن 7
* نهج البیان عن کشف معانی القرآن، شیبانی، محمد بن حسن، ۵ جلدی، قرن ۷
* سواطع الالهام فى تفسير كلام الملك العلام، فيضى، ابوالفيض بن مبارك، 6 جلدی، قرن 10
* سواطع الالهام فی تفسیر کلام الملک العلام، فیضی، ابوالفیض بن مبارک، ۶ جلدی، قرن ۱۰
* مختصر نهج البيان، شيبانى، محمد بن على‏نقى، 1جلدی، قرن 10
* مختصر نهج البیان، شیبانی، محمد بن علی‌نقی، ۱جلدی، قرن ۱۰
* العروة الوثقى، شيخ بهايى، محمد بن حسين، 1 جلدی، قرن 11
* العروة الوثقی، شیخ بهایی، محمد بن حسین، ۱ جلدی، قرن ۱۱
* مجمع البحرين، طريحى، فخرالدين بن محمد، 6 جلدی، قرن 11
* مجمع البحرین، طریحی، فخرالدین بن محمد، ۶ جلدی، قرن ۱۱
* الوجيز فى تفسير القرآن العزيز، ابن‏ابى‏جامع، على بن حسين، 3 جلدی، قرن 12
* الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، ابن‌ابی‌جامع، علی بن حسین، ۳ جلدی، قرن ۱۲
* تفسير القرآن الكريم، شبر، عبدالله، 1 جلدی، قرن 13
* تفسیر القرآن الکریم، شبر، عبدالله، ۱ جلدی، قرن ۱۳
* تفسير الصراط المستقيم، بروجردى، حسين بن رضا، 5 جلدی، قرن 13
* تفسیر الصراط المستقیم، بروجردی، حسین بن رضا، ۵ جلدی، قرن ۱۳
* التفسير الكاشف، مغنيه، محمدجواد، 7 جلدی، قرن 14
* التفسیر الکاشف، مغنیه، محمدجواد، ۷ جلدی، قرن ۱۴
* مقتنيات الدرر، حائرى طهرانى، على، 12 جلدی، قرن 14
* مقتنیات الدرر، حائری طهرانی، علی، ۱۲ جلدی، قرن ۱۴
* التفسير المبين، مغنيه، محمدجواد، 1 جلدی، قرن 14
* التفسیر المبین، مغنیه، محمدجواد، ۱ جلدی، قرن ۱۴
* مجد البيان في تفسير القرآن، اصفهانى، محمدحسين، 1 جلدی، قرن 14
* مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین، ۱ جلدی، قرن ۱۴
* تفسير القرآن الكريم، خمينى، مصطفى، 5 جلدی، قرن 14
* تفسیر القرآن الکریم، خمینی، مصطفی، ۵ جلدی، قرن ۱۴
* نفحات الرحمن فى تفسير القرآن، نهاوندى، محمد،6 جلدی، قرن 14
* نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن، نهاوندی، محمد، ۶ جلدی، قرن ۱۴
* الأمثل في تفسير كتاب الله المنزل، مكارم شيرازى، ناصر،20 جلدی، قرن 15
* الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، مکارم شیرازی، ناصر، ۲۰ جلدی، قرن ۱۵
* من وحى القرآن، فضل الله، محمد حسين، 24 جلدی، قرن 15
* من وحی القرآن، فضل‌الله، محمد حسین، ۲۴ جلدی، قرن ۱۵
* من هدى القرآن، مدرسى، محمدتقى، 18 جلدی، قرن 15
* من هدی القرآن، مدرسی، محمدتقی، ۱۸ جلدی، قرن ۱۵
* ارشاد الاذهان الى تفسير القرآن، سبزوارى، محمد، 1 جلدی، قرن 15
* ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن، سبزواری، محمد، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* التفسير لكتاب الله المنير، كرمى، محمد، 8 جلدی، قرن 15
* التفسیر لکتاب الله المنیر، کرمی، محمد، ۸ جلدی، قرن ۱۵
* الجديد فى تفسير القرآن المجيد، سبزوارى، محمد، 7 جلدی، قرن 15
* الجدید فی تفسیر القرآن المجید، سبزواری، محمد، ۷ جلدی، قرن ۱۵
* مفاهيم القرآن، سبحانى تبريزى، جعفر،10 جلدی، قرن 15
* مفاهیم القرآن، سبحانی تبریزی، جعفر، ۱۰ جلدی، قرن ۱۵
* مختصر الامثل، مكارم شيرازى، ناصر، 5 جلدی، قرن 15
* مختصر الامثل، مکارم شیرازی، ناصر، ۵ جلدی، قرن ۱۵
* المعجم فى فقه لغة القرآن و سر بلاغته، واعظ زاده خراسانى، محمد، 11 جلدی، قرن 15
* المعجم فی فقه لغة القرآن و سر بلاغته، واعظ زاده خراسانی، محمد، ۱۱ جلدی، قرن ۱۵
* الوجيز في تفسير الكتاب العزيز، دخيل، على محمد على، 1 جلدی، قرن 15
* الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، دخیل، علی محمد علی، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* التفسير الموضوعى للقرآن الكريم، صادقى تهرانى، محمد، 5 جلدی، قرن 15
* التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم، صادقی تهرانی، محمد، ۵ جلدی، قرن ۱۵
* البيان فى تفسير القرآن، خويى، ابوالقاسم، 1 جلدی، قرن 15
* البیان فی تفسیر القرآن، خویی، ابوالقاسم، ۱ جلدی، قرن ۱۵
مناهج البيان فى تفسير القرآن، ملكى ميانجى، محمدباقر، 6 جلدی، قرن 15
مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر، ۶ جلدی، قرن ۱۵
مواهب الرحمن في تفسير القرآن، موسوى سبزوارى، عبدالاعلى، 11 جلدی، قرن 15
مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، موسوی سبزواری، عبدالاعلی، ۱۱ جلدی، قرن ۱۵
نفحات القرآن، مكارم شيرازى، ناصر،10 جلدی، قرن 15
نفحات القرآن، مکارم شیرازی، ناصر، ۱۰ جلدی، قرن ۱۵
تفسير الشهيد زيد بن على المسمى تفسير غريب القرآن، زيد بن على بن الحسين (ع)، 1 جلدی، قرن 2
تفسیر الشهید زید بن علی المسمی تفسیر غریب القرآن، زید بن علی بن الحسین(ع)، ۱ جلدی، قرن ۲
تفسير البيان الصافى لكلام الله الوافى، قبيسى عاملى، محمدحسن، 5 جلدی، قرن 15
تفسیر البیان الصافی لکلام الله الوافی، قبیسی عاملی، محمدحسن، ۵ جلدی، قرن ۱۵
تفسير سورة الماعون، عاملى، جعفر مرتضى، 1 جلدی، قرن 15
تفسیر سورة الماعون، عاملی، جعفر مرتضی، ۱ جلدی، قرن ۱۵
تفسير سورة هل أتى عاملى، جعفر مرتضى، 2 جلدی، قرن 15
تفسیر سورة هل أتی عاملی، جعفر مرتضی، ۲ جلدی، قرن ۱۵
تفسير سورة الكوثر، عاملى، جعفر مرتضى، 1 جلدی، قرن 15
تفسیر سورة الکوثر، عاملی، جعفر مرتضی، ۱ جلدی، قرن ۱۵
اعراب القرآن، كرباسى، محمدجعفر، 8 جلدی، قرن 15
اعراب القرآن، کرباسی، محمدجعفر، ۸ جلدی، قرن ۱۵
تفسير سورة الفاتحة عاملى، جعفر مرتضى، 1 جلدی، قرن 15
تفسیر سورة الفاتحة عاملی، جعفر مرتضی، ۱ جلدی، قرن ۱۵
الامام الباقر عليه السلام و اثره فى التفسير خفاجى، حكمت عبيد، 1 جلدی، قرن 15
الامام الباقر علیه السلام و اثره فی التفسیر خفاجی، حکمت عبید، ۱ جلدی، قرن ۱۵


== تفاسیر فقهی ==  
== تفاسیر فقهی ==
در تفسيرهاي فقهي، همّت و اجتهاد بيشتر مفسّران، بر شناخت و دريافت احكام فقهي الهي و احكام فرعي از آيات قرآن است كه حدود پانصد آيه در قرآن کریم جزء آيات الاحكام و فقه القرآن شمرده شده است. مانند تفسير كنز العرفان في فقه القرآن؛ اثر فاضل مقداد.
در تفسیرهای فقهی، همّت و اجتهاد بیشتر مفسّران، بر شناخت و دریافت احکام فقهی الهی و احکام فرعی از آیات قرآن است که حدود پانصد آیه در قرآن کریم جزء آیات الاحکام و فقه القرآن شمرده شده است. مانند تفسیر کنز العرفان فی فقه القرآن؛ اثر فاضل مقداد.
فقه القرآن، قطب راوندى، سعيد بن هبه‏الله، 2 جلدی، قرن 6
فقه القرآن، قطب راوندی، سعید بن هبه‌الله، ۲ جلدی، قرن ۶
تفسير الثمرات اليانعه و الاحكام الواضحه القاطعه، ثلايى، يوسف بن احمد، 5 جلدی، قرن 9
تفسیر الثمرات الیانعه و الاحکام الواضحه القاطعه، ثلایی، یوسف بن احمد، ۵ جلدی، قرن ۹
كنز العرفان فى فقه القرآن، فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، 2 جلدی، قرن 9
کنز العرفان فی فقه القرآن، فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، ۲ جلدی، قرن ۹
زبدة البيان في أحكام القرآن، مقدس اردبيلى، احمد بن محمد، 1 جلدی، قرن 10
زبدة البیان فی أحکام القرآن، مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، ۱ جلدی، قرن ۱۰
تفسير شاهى او آيات الأحكام، جرجانى، ابوالفتح بن مخدوم، 2 جلدی، قرن 10
تفسیر شاهی او آیات الأحکام، جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم، ۲ جلدی، قرن ۱۰
مسالك الأفهام إلى آيات الأحكام،  فاضل جواد، جواد بن سعيد، 4 جلدی، قرن 11
مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام، فاضل جواد، جواد بن سعید، ۴ جلدی، قرن ۱۱
مشرق الشمسين و اكسير السعادتين مع تعليقات الخواجويى، شيخ بهايى، محمد بن حسين، 1 جلدی، قرن 11
مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین مع تعلیقات الخواجویی، شیخ بهایی، محمد بن حسین، ۱ جلدی، قرن ۱۱
آيات الأحكام ، استرآبادى، محمد بن على، 1 جلدی، قرن 11
آیات الأحکام ، استرآبادی، محمد بن علی، ۱ جلدی، قرن ۱۱
بدايع الكلام فى تفسير آيات الاحكام، ملكى ميانجى، محمدباقر، 1 جلدی، قرن 15
بدایع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام، ملکی میانجی، محمدباقر، ۱ جلدی، قرن ۱۵
آيات الاحكام قبسات من تراث الامام الخمينى، فيض‏نسب، عباس، 1 جلدی، قرن 15
آیات الاحکام قبسات من تراث الامام الخمینی، فیض‌نسب، عباس، ۱ جلدی، قرن ۱۵
فقه القرآن، يزدى، محمد، 4 جلدی، قرن 15
فقه القرآن، یزدی، محمد، ۴ جلدی، قرن ۱۵


== تفاسیر عرفانی ==
== تفاسیر عرفانی ==
گروهي از مفسّران با سبك و گرايش عرفاني، باطني، رمزي و اشارهاي به تفسير قرآن کریم ميپردازند.
گروهی از مفسّران با سبک و گرایش عرفانی، باطنی، رمزی و اشارهای به تفسیر قرآن کریم می‌پردازند.
* تفسير الشهرستاني المسمى مفاتيح الأسرار و مصابيح الأبرار، شهرستانى، محمد بن عبدالكريم، 2 جلدی، قرن 6
* تفسیر الشهرستانی المسمی مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، ۲ جلدی، قرن ۶
* تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم في تأويل كتاب الله العزيز المحكم، آملى، حيدر بن على، 7 جلدی، قرن 8
* تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، آملی، حیدر بن علی، ۷ جلدی، قرن ۸
* تفسير حدائق الحقايق (قسمت سوره يوسففراهى هروى، معين‏الدين، 1 جلدی، قرن 10
* تفسیر حدائق الحقایق (قسمت سوره یوسففراهی هروی، معین‌الدین، ۱ جلدی، قرن ۱۰
* تحفة الفتى في تفسير سورة هل أتى، دشتكى، منصور بن محمد، 1 جلدی، قرن 10
* تحفة الفتی فی تفسیر سورة هل أتی، دشتکی، منصور بن محمد، ۱ جلدی، قرن ۱۰
* تفسير القرآن الكريم، صدرالدين شيرازى، محمد بن ابراهيم، 7 جلدی، قرن 11
* تفسیر القرآن الکریم، صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، ۷ جلدی، قرن ۱۱
* بيان السعادة في مقامات العبادة، سلطان على‏شاه، سلطان محمد بن حيدر، 4 جلدی، قرن 14
* بیان السعادة فی مقامات العبادة، سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر، ۴ جلدی، قرن ۱۴
* تفسير قرآن صفى على شاه، صفى على شاه، محمد حسن بن محمد باقر، 1 جلدی، قرن 14
* تفسیر قرآن صفی علی شاه، صفی علی شاه، محمد حسن بن محمد باقر، ۱ جلدی، قرن ۱۴
* بوارق القهر فى تفسير سوره الدهر، كاشانى، حبيب‏الله بن على‏مدد، 1 جلدی، قرن 14
* بوارق القهر فی تفسیر سوره الدهر، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد، ۱ جلدی، قرن ۱۴
* تفسير ست سور، كاشانى، حبيب‏الله بن على‏مدد،1 جلدی، قرن 14
* تفسیر ست سور، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد، ۱ جلدی، قرن ۱۴
* تفسير مخزن العرفان در علوم قرآن، امين، نصرت‏بيگم، 15 جلدی، قرن 15
* تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن، امین، نصرت‌بیگم، ۱۵ جلدی، قرن ۱۵
* مواهب الرحمن في تفسير القرآن، مستنبط غروى، مرتضى، 1 جلدی، قرن 15
* مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، مستنبط غروی، مرتضی، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* تفسير عرفانى اشراق، نريمانى، على، 1 جلدی، قرن 15
* تفسیر عرفانی اشراق، نریمانی، علی، ۱ جلدی، قرن ۱۵


== تفاسیر متفرقه ==
== تفاسیر متفرقه ==
تفاسیری که سوره یا سورههای خاصی را تفسیر کرده باشد و یا تفاسیری که کل قرآن از اول تا آخر تفسیر نشده است.
تفاسیری که سوره یا سوره‌های خاصی را تفسیر کرده باشد یا تفاسیری که کل قرآن از اول تا آخر تفسیر نشده است.
* التفسير المنسوب إلى الإمام الحسن بن علي العسكري، حسن بن على (ع)، امام يازدهم، مدرسة الإمام المهدي، قم، چاپ1، 1409 ه.ق(عربی در 1جلد تا پایان آیه 282 سوره بقره).
* التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن بن علی العسکری، حسن بن علی(ع)، امام یازدهم، مدرسة الإمام المهدی، قم، چاپ۱، ۱۴۰۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد تا پایان آیه ۲۸۲ سوره بقره).
* تفسير شريف البلابل القلاقل، حسنى واعظ، محمود بن محمد(قرن7قاحياء كتاب، تهران، چاپ1، 1376 ه. (فارسی در 2جلد و تفسیر آیات دربردارنده کلمه «قل»)
* تفسیر شریف البلابل القلاقل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷قاحیاء کتاب، تهران، چاپ۱، ۱۳۷۶ ه‍.ش (فارسی در ۲جلد و تفسیر آیات دربردارنده کلمه «قل»)
* دقائق التأويل و حقائق التنزيل، حسنى واعظ، محمود بن محمد(قرن7مركز پژوهشى ميراث مكتوب، تهران، چاپ1، 1381 ه.ش(فارسی در 1 جلد از ابتدای قرآن تا سوره اسراء)
* دقائق التأویل و حقائق التنزیل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، چاپ۱، ۱۳۸۱ ه‍.ش (فارسی در ۱ جلد از ابتدای قرآن تا سوره اسراء)
* آلاء الرحمن في تفسير القرآن، بلاغى، محمدجواد(قرن14قوجدانى، قم، چاپ1. (عربی در 2جلد از ابتدا تا آیه 57 سوره نساء).
* آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، بلاغی، محمدجواد (قرن۱۴قوجدانی، قم، چاپ۱. (عربی در ۲جلد از ابتدا تا آیه ۵۷ سوره نساء).
* تفسير فاتحة الكتاب، امينى، عبدالحسين(قرن14ق)، مترجم: حسینی شاهمرادی، قدرت الله، مكتبة الإمام أميرالمؤمنين علي (عليه السلام) العامة، تهران، چاپ1، 1395 ه.ق(فارسی در 1جلد).
* تفسیر فاتحة الکتاب، امینی، عبدالحسین (قرن۱۴ق)، مترجم: حسینی شاهمرادی، قدرت‌الله، مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام) العامة، تهران، چاپ۱، ۱۳۹۵ ه‍.ق (فارسی در ۱جلد).
* پرتوى از قرآن، طالقانى، محمود(قرن14قشركت سهامى انتشار، تهران، چاپ4، 1362 ه.ش(فارسی در 6 جلد از ابتدا تا آيه 28 سوره نساء و جزء30)
* پرتوی از قرآن، طالقانی، محمود (قرن۱۴قشرکت سهامی انتشار، تهران، چاپ۴، ۱۳۶۲ ه‍.ش (فارسی در ۶ جلد از ابتدا تا آیه ۲۸ سوره نساء و جزء۳۰)
* مجد البيان في تفسير القرآن، اصفهانى، محمدحسين(قرن14ق)، موسسة البعثة، تهران، چاپ1، 1366 ه.ش(عربی در 1جلد از ابتدای قرآن تا آیه22 سوره بقره).
* مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، تهران، چاپ۱، ۱۳۶۶ ه‍.ش (عربی در ۱جلد از ابتدای قرآن تا آیه۲۲ سوره بقره).
* تفسير البيان فى الموافقة بين الحديث و القرآن، طباطبايى، محمدحسين(قرن15ق)، دار التعارف للمطبوعات، بيروت، چاپ1، 1427 ه.ق(عربی در 6جلداز ابتدای قرآن تا اواسط سوره یوسف).
* تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ۱، ۱۴۲۷ ه‍.ق (عربی در ۶جلداز ابتدای قرآن تا اواسط سوره یوسف).
* التفسير الأثري الجامع، معرفت، محمدهادى(قرن 15موسسه فرهنگى انتشاراتى التمهيد، قم، چاپ1، 1387 ه.ش(عربی در6جلد از ابتدای قرآن تا پایان سوره بقره).
* التفسیر الأثری الجامع، معرفت، محمدهادی (قرن ۱۵مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، قم، چاپ۱، ۱۳۸۷ ه‍.ش (عربی در۶جلد از ابتدای قرآن تا پایان سوره بقره).
* فتح البيان فيما روى عن على من تفسير القرآن، حسينى طباطبايى، مصطفى(قرن15)، دار الجسور الثقافيه، حلب، چاپ1، 1426 ه.ق (1جلدی).
* فتح البیان فیما روی عن علی من تفسیر القرآن، حسینی طباطبایی، مصطفی (قرن۱۵)، دار الجسور الثقافیه، حلب، چاپ۱، ۱۴۲۶ ه‍.ق (۱جلدی).
 


{{پانویس}}
{{پانویس}}
trustworthy
۲٬۷۰۱

ویرایش