automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۵
ویرایش
آیات‌الاحکام: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
== تعریف و توضیح == | == تعریف و توضیح == | ||
برخی از آیات قرآن، | برخی از آیات قرآن، بیان‌کننده حکمی فقهی هستند که به آن آیات الاحکام گفته می‌شود. علمای شیعه و سنی اقدام به شرح و تفسیر این گونه آیات کرده‌اند که این تألیفات در شیعه عنوان آیات الاحکام را دارد مانند آیات الاحکام استرآبادی، و اهل سنت این گونه تألیفات را احکام القرآن نامیده‌اند. مانند احکام القرآن جصّاص و ابن العربی.<ref>محمد حسن ربانی، کنزالعرفان فی فقه القرآن تألیف مقداد بن عبدالله سیوری، فصلنامه فقه'''،''' دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شماره ۵۰، ص۷.</ref> | ||
آیات الاحکام از جهت نوع دلالت بر حکم و از جهت حکم مدلول آیه متفاوت است. از سوی دیگر، بعضی آیات به صیغه انشاء دلالت بر حکم دارد، و بعضی به هیئت اِخبار. بعضی آیات، متضمّن احکام و قواعد کلّی است، مانند قاعده عسر و حرج که از آیه‌های مَا جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ و یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الیُسْرَ وَ لایُریدُ بِکُمُ العُسْرَ استفاده شده است. و بعضی دیگر، امضای امر عرفی یا عقلایی است.<ref>فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ج۱، ص۱۸۰.</ref> | آیات الاحکام از جهت نوع دلالت بر حکم و از جهت حکم مدلول آیه متفاوت است. از سوی دیگر، بعضی آیات به صیغه انشاء دلالت بر حکم دارد، و بعضی به هیئت اِخبار. بعضی آیات، متضمّن احکام و قواعد کلّی است، مانند قاعده عسر و حرج که از آیه‌های مَا جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ و یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الیُسْرَ وَ لایُریدُ بِکُمُ العُسْرَ استفاده شده است. و بعضی دیگر، امضای امر عرفی یا عقلایی است.<ref>فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، ج۱، ص۱۸۰.</ref> | ||
'' | ''آیة اللّه شهاب الدین مرعشی نجفی''، در کتاب ''نهج الرشاد فی ترجمة الفاضل الجواد''، نام ۵۷ کتاب را به عنوان «آیات الاحکام» ذکر نموده است. از این تعداد، ۲۳ کتاب از علمای مذاهب اربعه و ۵ کتاب از علمای زیدیه و ۲۹ کتاب از علمای امامیه می‌باشد. در این میان، برخی مفسّران، که خود فقیه نیز بوده‌اند، در کتاب تفسیری خویش، که عمدتاً مفصل هم می‌باشند.<ref>محمدمهدی کریمی نیا، آیات الاحکام و نگاهی به کتاب «کنزالعرفان فی فقه القرآن»، نشریه معرفت، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ش۹۶، ص۱۵.</ref> | ||
== تعداد آیات‌الاحکام == | == تعداد آیات‌الاحکام == | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
فاضل مقداد می‌گوید: در میان علما مشهور است که تعداد آیات احکام پانصد آیه است، ولی من در کتاب کنزالعرفان تمام آیات را آورده و تکراری‌ها را حذف کرده‌ام و تعداد آنها به پانصد آیه نمی‌رسد.<ref>محمد حسن ربانی، کنزالعرفان فی فقه القرآن تألیف مقداد بن عبدالله سیوری، فصلنامه فقه'''،''' دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شماره ۵۰، ص۷.</ref> | فاضل مقداد می‌گوید: در میان علما مشهور است که تعداد آیات احکام پانصد آیه است، ولی من در کتاب کنزالعرفان تمام آیات را آورده و تکراری‌ها را حذف کرده‌ام و تعداد آنها به پانصد آیه نمی‌رسد.<ref>محمد حسن ربانی، کنزالعرفان فی فقه القرآن تألیف مقداد بن عبدالله سیوری، فصلنامه فقه'''،''' دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شماره ۵۰، ص۷.</ref> | ||
''محمود شهابی'' در جلد دوم ''ادوار فقه می‌گوید'' مجموع آیات منقوله در کتب فقهی ۴۵۰ تا ۵۰۰ آیه است. ولی با | ''محمود شهابی'' در جلد دوم ''ادوار فقه می‌گوید'' مجموع آیات منقوله در کتب فقهی ۴۵۰ تا ۵۰۰ آیه است. ولی با محاسبه‌ای که به عمل آمد، مجموع آیاتی که به آنها استدلال نموده‌اند حدود ۳۸۲ آیه می‌باشد که بعضی از آنها تکراری است. مقصود این است که به یک آیه در ابواب مختلف استدلال شده؛ مثل آیه (اوفوا بالعقود).<ref>محمدمهدی کریمی نیا، آیات الاحکام و نگاهی به کتاب «کنزالعرفان فی فقه القرآن»، نشریه معرفت، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ش۹۶، ص۱۵.</ref> | ||
== منابع درباره آیات‌الاحکام == | == منابع درباره آیات‌الاحکام == | ||