پرش به محتوا

مفهوم تفسیر: تفاوت میان نسخه‌ها

۳۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۶ نوامبر ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۳: خط ۲۳:


== تفسیر و کشف مراد خداوند ==
== تفسیر و کشف مراد خداوند ==
کشف مراد خداوند، یعنی بیان مقاصد و اهداف گوینده، بخشی از تفسیر است. در تفسیر آیه، ضمن تبیین الفاظ و کشف ابهامات، باید مراد گوینده نیز به دست آید؛ لکن نباید چیزی بر ظاهر آیه تحمیل شود. طبیعی است که منابعی برای تفسیر آیات در اختیار ماست؛ مثلاً اگر بخواهیم آیه {{قرآن|صِراطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ}}<ref>سوره فاتحه الکتاب، آیه ۷.</ref> را تفسیر کنیم، در مرحله اول، واژه را معنا و تفسیر می‌کنیم تا اطلاعاتی از این آیه به مخاطب ارائه دهیم؛ سپس با قراردادن سایر آیات در کنار این آیه و با تبیین معانی لغوی و نیز احادیث و منابع و مدارک عقلی که در اختیار داریم، فهم و برداشت خود را از این آیه اظهار می‌داریم؛ اما ممکن است این معنا مراد جدّی و قطعی خداوند نباشد و آیه معنای دیگری هم داشته باشد. طبیعی است که فقط تبیین یک مصداق برای هر آیه صحیح نیست؛ لکن لازم است آن مراد کاربردی روشن شود و اسمش هم مراد جدّی گذاشته نشود.
کشف مراد خداوند، یعنی بیان مقاصد و اهداف گوینده، بخشی از تفسیر است. در تفسیر آیه، ضمن تبیین الفاظ و کشف ابهامات، باید مراد گوینده نیز به دست آید؛ لکن نباید چیزی بر ظاهر آیه تحمیل شود. طبیعی است که منابعی برای تفسیر آیات در اختیار ماست؛ مثلاً اگر بخواهیم آیه {{قرآن|صِراطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیْهِمْ
| سوره = حمد
| آیه = ۷
}}<ref>س</ref> را تفسیر کنیم، در مرحله اول، واژه را معنا و تفسیر می‌کنیم تا اطلاعاتی از این آیه به مخاطب ارائه دهیم؛ سپس با قراردادن سایر آیات در کنار این آیه و با تبیین معانی لغوی و نیز احادیث و منابع و مدارک عقلی که در اختیار داریم، فهم و برداشت خود را از این آیه اظهار می‌داریم؛ اما ممکن است این معنا مراد جدّی و قطعی خداوند نباشد و آیه معنای دیگری هم داشته باشد. طبیعی است که فقط تبیین یک مصداق برای هر آیه صحیح نیست؛ لکن لازم است آن مراد کاربردی روشن شود و اسمش هم مراد جدّی گذاشته نشود.


در معنای تفسیر، سه عنصر اساسی وجود دارد:
در معنای تفسیر، سه عنصر اساسی وجود دارد:
خط ۳۱: خط ۳۴:


مثلاً خداوند خودش را در آیات قرآن، «سمیع و بصیر» معرفی کرده<ref>سوره بقره، آیه ۲۲۴.</ref> و معنای لغوی و مراد استعمالی‌اش این است که خداوند حس شنوایی و بینایی دارد؛ اما وقتی دقت کنیم و قراین دیگری، مثل آیه (لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیءٌ) را در کنار این آیه بگذاریم یا با قراین عقلی بسنجیم، به این نتیجه می‌رسیم که مراد از سمیع و بصیر، علم به اشیا و مسموعات و مبصرات است، نه داشتن چشم و گوش؛ در نتیجه، می‌توان گفت که تفسیر عبارت است از: «تبیین مراد استعمالی و جدی آیات قرآن» که البته این تفسیر باید بر اساس قواعد ادبیات عرب، اصول عقلایی محاوره و هم‌چنین با توجه به روایات اهل بیت(ع) صورت گیرد.<ref>ر. ک. سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، ج۲، ص۲۱۳.</ref>
مثلاً خداوند خودش را در آیات قرآن، «سمیع و بصیر» معرفی کرده<ref>سوره بقره، آیه ۲۲۴.</ref> و معنای لغوی و مراد استعمالی‌اش این است که خداوند حس شنوایی و بینایی دارد؛ اما وقتی دقت کنیم و قراین دیگری، مثل آیه (لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیءٌ) را در کنار این آیه بگذاریم یا با قراین عقلی بسنجیم، به این نتیجه می‌رسیم که مراد از سمیع و بصیر، علم به اشیا و مسموعات و مبصرات است، نه داشتن چشم و گوش؛ در نتیجه، می‌توان گفت که تفسیر عبارت است از: «تبیین مراد استعمالی و جدی آیات قرآن» که البته این تفسیر باید بر اساس قواعد ادبیات عرب، اصول عقلایی محاوره و هم‌چنین با توجه به روایات اهل بیت(ع) صورت گیرد.<ref>ر. ک. سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، ج۲، ص۲۱۳.</ref>
{{پایان پاسخ}}


== منابع ==
== منابع ==
۱٬۴۰۷

ویرایش