شرایط شفاعت‌شوندگان: تفاوت میان نسخه‌ها

  |شاخه فرعی۳ =  

در مورد شفاعت اهل بيت در قيامت توضیح دهید. چه کساني به اين شفاعت مي رسند؟

کلمه شفاعت از ريشه شفع به معني جفت و ضميمه کردن چيزي به مثل خودش گرفته شده است. مفهوم شفاعت بر محور دگرگوني و تغيير موضوع به شفاعت شونده دور مي زند يعني شخص شفاعت شونده موجباتي فراهم مي سازد که از يک وضع نامطلوب و درخور کيفر بيرون آمده و به وسيله ارتباط با شفيع، خود را در وضع مطلوبي قرار دهد که شايسته و مستحق بخشودگي گردد. آيات شفاعت به خوبي نشان مي دهد که مسأله شفاعت از نظر منطق اسلام يک موضوع بي قيد و شرط نيست بلکه قيود و شرايطي دارد مثلاً از نظر جرمي که درباره آن شفاعت مي شود شرايطي هست و از طرفي، شخص شفاعت شونده و شخص شفاعت کننده هم بايد شرايطي داشته باشند.

کساني که معتقد به اصل شفاعت هستند، باید شرايط آن را فراهم سازند. شرایط شفاعت عبارتند از:

از گناهاني همانند ظلم که به طور کلّي از دايره شفاعت بيرون شمرده شده بپرهیزند زیرا طبق قرآن {{قرآن|مَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ وَلَا شَفِيعٍ يُطَاعُ|ترجمه=برای ستمکاران دوستی وجود ندارد، و نه شفاعت کننده‌ای که شفاعتش پذیرفته شود.|سوره=غافر|آیه=۱۸}}، و برنامه خود را از يک دگرگوني عميق و همه جانبه در وضع خويش شروع کنند و براي رسيدن به مقام ارتضاء و برقرار ساختن عهد الهي از گناه توبه کنند. و يا حداقل در آستانه توبه قرار گيرند، خلافکاري و شکستن قوانين الهي را متوقف سازند و يا لااقل تقليل دهند و ايمان به خدا و دادگاه بزرگ رستاخيز را در خود زنده نگهدارند و قوانين و مقرّرات او را محترم بشمارند و از طرفي براي برقرار ساختن پيوند ميان خود و شفاعت کننده، از صفات او اقتباس کنند و يک نوع سنخيت هر چند ضعيف ميان خود و او برقرار سازند.<ref>مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، ۱/۲۳۶، دار الکتب الإسلاميه ۱۳۷۴.</ref>

منظور ما از شفاعت همان شفاعتي است که عذاب روز قيامت را از گناه کاران بر مي دارد، حال بايد ديد اين شفاعت از چه شفيعاني سر مي زند؟ و در چه زماني تحقق مي يابد؟ و در حق چه کساني جاري مي شود؟ از روايات پيامبر و اهل بيت، شفاعت رسول اکرم(ص) و اهل بيت و قرآن و ملائکه و مؤمنين و خويشاوندان استفاده ميشود، يعني خداوند به آنها اذن و حق شفاعت داده است.

==زمان شفاعت==

شفاعت در قيامت تنها در عذاب دوزخ مؤثر است. اما کمک پیامبر(ص) و ائمه(ع) در ناگواري هاي پیش از آن، مانند قبض روح و برزخ و سؤال قبر، ربطي به شفاعت ندارد، بلکه اختیار و امکانی است که خدا به ايشان داده است.<ref>طباطبائي، محمد حسين، الميزان، ترجمه محمد باقر موسوي همداني ۱/۲۶۳، دفتر انتشارات اسلامي جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ۱۳۷۴ش.</ref>  

همچنین پيامبر اکرم(ص) فرموده است: «من در روز قيامت شفاعت مي کنم و شفاعتم پذيرفته مي شود، و علي هم شفاعت مي کند و شفاعت او نيز پذيرفته مي شود و اهل بيت من نيز شفاعت مي کنند و شفاعت آنان هم پذيرفته مي شود.<ref>ابن شهر آشوب محمّدبن علي، مناقب آل ابي طالب ۲/۱۵، المکتبه الحيدريه النجف الأشرف، ۱۳۷۶.</ref>

امام صادق(ع) می‌فرمایند: «در روز قيامت ما براي شيعيان گناهکارمان شفاعت مي کنيم، امّا نيکوکاران را خدا نجات داده است.»<ref>صدوق محمّد، خصال، ص۶۲۴، منشورات جماعه المدرسين في الحوزه العلميه في قم، ۱۴۰۳ق.</ref>

==افرادی که مشمول شفاعت می‌شوند==

امّا شفاعت در حق چه کساني اتفاق می‌افتد؟ علاّمه طباطبایی بعد از بحث طولاني مي گويد: «شفاعت وسيله نجات گناهکاران از اصحاب يمين است، در قرآن می فرماید: {{قرآن|إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ|ترجمه=اگر از گناهان بزرگی که از آن نهی می‌شوید پرهیز کنید، گناهان کوچک شما را می‌پوشانیم|سوره=نساء(۴)|آیه۳۱=}} منظور آيه اين است که گناهان صغيره را خدا مي آمرزد و احتياجي به شفاعت ندارد، پس مورد شفاعت آن عدّه از اصحاب يمين اند، که گناهان کبيره از آنان تا روز قيامت باقي مانده، و به وسيله توبه و يا اعمال حسنه ديگر از بين نرفته است، هم چنان که رسول خدا فرمود: شفاعتم تنها مربوط به اهل کبائر از امتم است، و امّا نيکوکاران هيچ ناراحتي ندارند.»<ref>علامه طباطبائي محمد حسين، الميزان ترجمه سيد محمّد باقر موسوي همداني ۱/۲۸۴، پيشين.</ref>

امام باقر(ع) و صادق(ع) فرمودند: «به خدا سوگند ما از شيعيان گناهکارمان شفاعت مي کنيم، تا دشمنان ما آنها را ببينند و بگويند، {{قرآن|فَمَا لَنَا مِنْ شَافِعِينَ|١٠٠|وَلَا صَدِيقٍ حَمِيمٍ|١٠١|فَلَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ|١٠٢|ترجمه=و اكنون ما را نه شفيعانى است. و نه دوست مهربانى. كاش بار ديگر به دنيا باز گرديم تا از مؤمنان گرديم.|سوره=شعراء(۲۶)|آیه=۱۰۰-۱۰۳}}.»<ref>شيخ حر عاملي محمّد بن الحسن، الفصول المهمه في اصول الائمه، ص۳۶۱، مؤسسه معارف اسلامي امام رضا(ع) ، ۱۴۱۸ق.</ref>

رسول خدا(ص) فرمود: هنگامي که در مقام محمود (مقام شفاعت) قرار گيرم، براي آن افراد از امّتم که مرتکب گناهان بزرگ شده اند شفاعت مي کنم و خداي متعال شفاعتم را درباره آنان مي پذيرد، به خدا سوگند براي کساني که ذرّيه و فرزندان مرا آزار کرده باشند شفاعت نمي کنم.<ref>شيخ حر عاملي محمّد بن الحسن، الفصول المهمه في اصول الائمه، ص۳۶۰، پيشين.</ref>  

از امام صادق(ع) نقل است: به خدا سوگند که شيعيان خود را شفاعت مي کنيم، به خدا سوگند، آنان را شفاعت مي کنيم، تا اين که اهل جهنم مي گويند: پس براي ما شفاعت کنندگاني نيست....<ref>ابن شهر آشوب محمّد بن علي، مناقب آل ابي طالب ۲/۱۴، المکتبه الحيدريه، النجف الأشرف، ۱۳۷۶.</ref>  

==مطالعه بيشتر==

۱ـ تفسير الميزان، ترجمه سيد محمّد باقر موسوي همداني.

۲ـ تفسير نمونه، ناصر مکارم شيرازي.

۳ـ الفصول المهمه في اصول الائمه، شيخ حرّ عاملي.

==منابع==

  | شناسه =  

  | تیترها =  

  | ویرایش =  

  | لینک‌دهی =  

  | ناوبری =  

  | نمایه =  

  | تغییر مسیر =  

  | ارجاعات =  

  | بازبینی =  

  | تکمیل =  

  | اولویت =