trustworthy
۷٬۳۴۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
محققان بحارالانوار مجلسی را دایرةالمعارفی فراهم آمده از روایات ائمه اطهار(ع) میدانند. هدف علامه مجلسی از فراهم آوردن چنین دایرةالمعارفی با گستره موضوعی وسیع، علاوه بر جلوگیری از تلف شدن روایات، پاسخ به یک نیاز تمدنی جدید در دولت فراگیر شیعی صفوی بود. با برآمدن دولت صفوی در ایران و رسمیت تشیع بهعنوان مذهب رسمی برای اداره امور سیاسی و اجتماعی یک دولت شیعی نیاز به معارف دینی شیعی در موضوعات مختلف به عنوان منابع تأمین دانش در جوانب مختلف بود. نگارش [[جوامع روایی]] مانند بحارالانوار در این دوره در پاسخ به این نیاز انجام گرفت.<ref>رسول جعفریان، کاوشهای تازه در باب روزگار صفوی، نشر ادیان، ص ۱۶۱-۱۷۰.</ref> | محققان بحارالانوار مجلسی را دایرةالمعارفی فراهم آمده از روایات ائمه اطهار(ع) میدانند. هدف علامه مجلسی از فراهم آوردن چنین دایرةالمعارفی با گستره موضوعی وسیع، علاوه بر جلوگیری از تلف شدن روایات، پاسخ به یک نیاز تمدنی جدید در دولت فراگیر شیعی صفوی بود. با برآمدن دولت صفوی در ایران و رسمیت تشیع بهعنوان مذهب رسمی برای اداره امور سیاسی و اجتماعی یک دولت شیعی نیاز به معارف دینی شیعی در موضوعات مختلف به عنوان منابع تأمین دانش در جوانب مختلف بود. نگارش [[جوامع روایی]] مانند بحارالانوار در این دوره در پاسخ به این نیاز انجام گرفت.<ref>رسول جعفریان، کاوشهای تازه در باب روزگار صفوی، نشر ادیان، ص ۱۶۱-۱۷۰.</ref> | ||
پس از نگارش بحارالانوار، نگاه کلی جامعه علمی شیعه به چنین دایرةالمعارف گسترده و جامعی همیشه همراه با تأیید و تکریم بوده است. این کتاب به مرجعی قابل اتکا برای نقل روایات [[اهل بیت(ع)]] تبدیل شد. نگاه تأییدآمیز علمای شیعه به این کتاب نشان از همین موضوع است. برای نمونه، [[شیخ آقابزرگ تهرانی]]، کتابشناس بزرگ معاصر، بحارالانوار را جامع روایی میداند که نظیری پیش و پس از خود نداشته است. او این یگانگی را حاصل مشتمل بودن این کتاب بر عموم روایات و نقل روایات همراه با تحقیقات دقیق و تحلیلها و شروحی میداند که در غیر این کتاب یافت نمیشود.<ref>الشیخ آقابزرك الطهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالأضواء، ج ۳، ص ۱۶.</ref> [[میرزا ابوالحسن شعرانی]]، عالم معاصر شیعه، بحارالانوار را به اتفاق همه بزرگان کاملترین کتاب در موضوع احادیث پراکنده میداند. او این کتاب را بهترین تألیف از نظر گردآوری مطالب مذهبی برمیشمرد.<ref>محمدباقر المجلسی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج ۵۳، مقدمه ابوالحسن شعرانی.</ref> [[سیدمحسن امین|سید محسن امین]]، رجالشناس معاصر، بحارالانوار را دایرةالمعارف شیعی بینظیر میداند که اکثر علوم شیعه در آن گردآوری شده است.<ref>السید محسن الأمین، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ج ۹، ص ۱۸۳.</ref> | پس از نگارش بحارالانوار، نگاه کلی جامعه علمی شیعه به چنین دایرةالمعارف گسترده و جامعی همیشه همراه با تأیید و تکریم بوده است. این کتاب به مرجعی قابل اتکا برای نقل روایات [[اهل بیت(ع)|اهلبیت(ع)]] تبدیل شد. نگاه تأییدآمیز علمای شیعه به این کتاب نشان از همین موضوع است. برای نمونه، [[شیخ آقابزرگ تهرانی]]، کتابشناس بزرگ معاصر، بحارالانوار را جامع روایی میداند که نظیری پیش و پس از خود نداشته است. او این یگانگی را حاصل مشتمل بودن این کتاب بر عموم روایات و نقل روایات همراه با تحقیقات دقیق و تحلیلها و شروحی میداند که در غیر این کتاب یافت نمیشود.<ref>الشیخ آقابزرك الطهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، دارالأضواء، ج ۳، ص ۱۶.</ref> [[میرزا ابوالحسن شعرانی]]، عالم معاصر شیعه، بحارالانوار را به اتفاق همه بزرگان کاملترین کتاب در موضوع احادیث پراکنده میداند. او این کتاب را بهترین تألیف از نظر گردآوری مطالب مذهبی برمیشمرد.<ref>محمدباقر المجلسی، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ج ۵۳، مقدمه ابوالحسن شعرانی.</ref> [[سیدمحسن امین|سید محسن امین]]، رجالشناس معاصر، بحارالانوار را دایرةالمعارف شیعی بینظیر میداند که اکثر علوم شیعه در آن گردآوری شده است.<ref>السید محسن الأمین، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ج ۹، ص ۱۸۳.</ref> | ||
=== برخی محاسن بحارالانوار === | === برخی محاسن بحارالانوار === | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
کتاب بحارالانوار، به عنوان یک دایرة المعارف گسترده روایی، همانند هر کتاب روایی دیگری دارای روایات صحیح و معتبر و نیز روایات ضعیف و نامعتبر است.<ref>احمد عابدی، احمد، آشنایی با بحارالانوار، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ص ۲۷۸.</ref> این موضوع مبتنی بر دو رویکرد بنیادی مؤلف آن است: اول، تلاش مجلسی برای جمع حداکثری روایات شیعه؛ دوم، رویکرد شخصی او در نقل روایات که او را در زمره محدثان معتدل اخباری قرار میدهد.<ref>رسول جعفریان، کاوشهای تازه در باب روزگار صفوی، نشر ادیان، ص ۱۷۶-۱۷۸.</ref> | کتاب بحارالانوار، به عنوان یک دایرة المعارف گسترده روایی، همانند هر کتاب روایی دیگری دارای روایات صحیح و معتبر و نیز روایات ضعیف و نامعتبر است.<ref>احمد عابدی، احمد، آشنایی با بحارالانوار، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ص ۲۷۸.</ref> این موضوع مبتنی بر دو رویکرد بنیادی مؤلف آن است: اول، تلاش مجلسی برای جمع حداکثری روایات شیعه؛ دوم، رویکرد شخصی او در نقل روایات که او را در زمره محدثان معتدل اخباری قرار میدهد.<ref>رسول جعفریان، کاوشهای تازه در باب روزگار صفوی، نشر ادیان، ص ۱۷۶-۱۷۸.</ref> | ||
بحارالانوار از زمان تألیف تاکنون مورد نقدهای مختلف، با رویکردهای و نیتهای گوناگون، بوده است. این نقدها در دوره معاصر، تحت تأثیر اندیشههای علمگرایانه (Scienticism) و مبتنی بر شکاف میان علم و دین، بیشتر شده است.<ref>رسول جعفریان، کاوشهای تازه در باب روزگار صفوی، نشر ادیان، ص ۱۷۸.</ref> | بحارالانوار از زمان تألیف تاکنون مورد نقدهای مختلف، با رویکردهای و نیتهای گوناگون، بوده است. این نقدها در دوره معاصر، تحت تأثیر اندیشههای علمگرایانه (Scienticism) و مبتنی بر شکاف میان علم و دین، بیشتر شده است.<ref>رسول جعفریان، کاوشهای تازه در باب روزگار صفوی، نشر ادیان، ص ۱۷۸.</ref> <ref>نگاه کنید به عابدی، احمد، آشنایی با بحارالانوار، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۷۸–۲۷۸.</ref>لازم به ذکر است که این کتاب، شامل کل [[روایات معصومین(ع)]] نیست و شاهد بر این مدعا، کتاب «مستدرک» است که بعدها نوشته شده است. علاوه بر آن علامه مجلسی از کتب مشهور و متواتر، مانند [[کتب اربعه]]، [[صحیفه سجادیه]]، [[نهج البلاغه]] و … روایات کمتری نقل کرده است.<ref>بحارالانوار، ج۵۳، مقدمه جناب آقای شعرانی.</ref> | ||
<ref>نگاه کنید به عابدی، احمد، آشنایی با بحارالانوار، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۷۸–۲۷۸.</ref> | |||
لازم به ذکر است که این کتاب، شامل کل [[روایات معصومین(ع)]] نیست و شاهد بر این مدعا، کتاب «مستدرک» است که بعدها نوشته شده است. علاوه بر آن علامه مجلسی از کتب مشهور و متواتر، مانند [[کتب اربعه]]، [[صحیفه سجادیه]]، [[نهج البلاغه]] و … روایات کمتری نقل کرده است.<ref>بحارالانوار، ج۵۳، مقدمه جناب آقای شعرانی.</ref> | |||
در نتیجه باید گفت، بحارالانوار نقش واسطه را ایفا میکند و چون منابع و مصادر آن از اعتبار یکسانی برخوردار نیست، بر این پایه در بررسی روایات آن، سه جهت مهم را باید مورد توجه قرار داد، اول: منابعی که کتاب از آنها استفاد کرده؛ دوم سند روایت؛ سوم بررسی محتوایی روایت. | در نتیجه باید گفت، بحارالانوار نقش واسطه را ایفا میکند و چون منابع و مصادر آن از اعتبار یکسانی برخوردار نیست، بر این پایه در بررسی روایات آن، سه جهت مهم را باید مورد توجه قرار داد، اول: منابعی که کتاب از آنها استفاد کرده؛ دوم سند روایت؛ سوم بررسی محتوایی روایت. |