اعتبار کتاب علل الشرایع: تفاوت میان نسخه‌ها

کتاب علل الشرایع یکی از آثار مشهور [[شیخ صدوق]] است. شیخ صدوق یکی از محدثان بزرگ و مورد اعتماد شیعه به‌شمار می‌رود. کتاب علل الشرایع همیشه مورد توجه عالمان شیعه بوده است. این کتاب واجد اعتبار کلی از نظر مؤلف و محتوا در منظومه دانش حدیث شیعه است. اما، به دلیل وجود برخی ضعف‌های سندی و متنی در برخی از احادیث این کتاب، هر یک از روایات باید جداگانه مورد بررسی قرار گیرد و آنگاه در مورد هر کدام اظهارنظر شود.

==اعتبار مؤلف==

یادکرد از شیخ صدوق در آثار رجالی و حدیثی معتبر شیعه با عناوینی چون «شیخنا»، «فقیهنا»، «وجه الطائفه»<ref>ابوالعباس احمد بن علی النجاشی، رجال النجاشی، مؤسسة النشر الاسلامی، ص ۳۸۹.</ref>، «جلیل القدر»، «حافظ روایات» و «بصیر به فقه و تاریخ و رجال»<ref>محمد بن الحسن الطوسی، رجال الطوسی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ص ۴۳۹.</ref> خبر از جایگاه او در دانش حدیث شیعه می‌دهد. شیخ صدوق را علمای علم رجال شیعه پس از او به جلالت قدر و وثاقت حدیث ستایش کرده‌اند. از جمله، [[ابوالعباس نجاشی]]<ref>بوالعباس احمد بن علی النجاشی، رجال النجاشی، مؤسسة النشر الاسلامی، ص ۳۸۹.</ref>، [[شیخ طوسی]]<ref>محمد بن الحسن الطوسی، رجال الطوسی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ص ۴۳۹.</ref>، [[علامه حلی]]<ref>الحسن بن یوسف الحلی، خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، قم، مؤسسة النشر الفقاهة، ص ۲۴۸.</ref>، [[ابوعلی حائری]]<ref>ابوعلی محمد بن اسماعیل حائری، منتهی المقال فی احوال الرجال، قم، مؤسسة آل‌البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، ج ۶، ص ۱۱۸-۱۲۲.</ref>، [[مصطفی بن حسین تفرشی]]<ref>السید مصطفی بن الحسین الحسینی التفرشی، نقد الرجال، قم، مرسسة آل‌البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، ج ۴، ص ۲۷۳-۲۷۴.</ref>، [[محمد بن علی اردبیلی]]<ref>محمد بن علی الاردبیلی الغروی الحائری، جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الفرق و الاسناد، بیروت، دارالاضواء، ج ۲، ص ۱۵۴.</ref>، [[سید محمدباقر خوانساری]]<ref>محمدباقر بن زین العابدین الخوانساری، روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات، قم، دهاقانی (اسماعیلیان)، ج ۶، ص ۱۳۲-۱۴۴.</ref> و [[عبدالله مامقانی]]<ref>عبدالله بن محمدحسن مامقانی، تنقیح المقال فی علم الرجال، قم، مؤسسة آل‌البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، ج۲، ص ۲۵۱-۲۵۲.</ref>.  

کتاب علل الشرایع از زمان تألیف تا کنون هم از نظر اعتبار مؤلفش و هم از جهت موضوع بدیعش (بررسی علل برخی احکام، اعتقادات و امور تکوینی) مورد توجه و رجوع دانشمندان بوده است. بسیاری از علمای شیعه از این کتاب در آثار خود استفاده کرده‌اند و به مطالب آن ارجاع داده‌اند. یکی دیگر از نشانه‌های اهمیت این کتاب نزد دانشمندان شیعه وجود نام این کتاب در فهرست اجازاتی است که محدثان شیعه برای شاگردان خود می‌نوشتند. از نظر محققان، این موارد موجب اثبات اعتبار این کتاب در منظومه دانش حدیث شیعه است.<ref>مجید معارف و آتنا بهادری، «علل الشرایع اثری وزین در مجموعه آثار شیخ صدوق»، فصلنامه تخصصی حسنا، سال چهارم، ش ۱۵، ص ۱۳۱-۱۳۲.</ref>

[[وحید بهبهانی]] در یکی از رسائل فقهی خود با عنوان «[[رسالة فی صحة الجمع بین الفاطمیتین]]» به ضعف‌های سندی و متنی برخی از روایات کتاب علل الشرایع اشاره کرده است. او در این رساله، که در نقد نظر فقهی عالمی [[اخباریون|اخباری]] نگاشته شده، در ضمن استدلالات خود بر رد نظر آن عالم اخباری که بر روایتی از علل الشرایع تکیه کرده است، برخی ضعف‌های سندی و متنی کتاب علل الشرایع را نشان می‌دهد.<ref>محمدباقر بهبهانی، الرسائل الفقهیة، قم، مؤسسة العلامة المجدّد الوحيد البهبهاني، ص ۱۸۹-۱۹۵.</ref>