پرش به محتوا

دوره‌های اخباری‌گری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
{{پاسخ}}اخباری گری به معنای گرایش هرچه بیشتر به اخبار در عصر غیبت در زمان شیخ صدوق شکل گرفت ولی با اصطلاح امروزی آن در اواخر قرن دهم و آغاز قرن یازدهم هجری و با محمد امین استرابادی احیا شد و پس از دو قرن در زمان وحید بهبهانی رو به افول نهاد.
{{پاسخ}}اخباری گری به معنای گرایش هرچه بیشتر به اخبار در عصر غیبت در زمان شیخ صدوق شکل گرفت ولی با اصطلاح امروزی آن در اواخر قرن دهم و آغاز قرن یازدهم هجری و با محمد امین استرابادی احیا شد و پس از دو قرن در زمان وحید بهبهانی رو به افول نهاد.


با وجود افول مکتب اخباری ها، این جریان تأثیر زیادی بر جریان فکری و فقهی در شیعه گذاشت که همچنان آثار آن در فقه و فقها وجود دارد.
با وجود افول مکتب اخباری ها، این جریان تأثیر زیادی بر جریان فکری و فقهی و تفکر اجتهادی در شیعه گذاشت که همچنان آثار آن در فقه امروز وجود دارد.


== عصر غیبت و پس از آن ==
== عصر غیبت و پس از آن ==
خط ۱۲: خط ۱۲:


== بنیانگذاری محمد امین استرابادی ==
== بنیانگذاری محمد امین استرابادی ==
اوج جریان اخباری‌گری در زمان محمد امین استرابادی شکل گرفت. او را بنیانگذار این جریان می‌دانند.<ref>پيدايش، سير تطور و تداوم اخباری‌گری، فائز قاسم, شريفی محمد، دوفصلنامه كتاب قيم، پاييز و زمستان ۱۳۹۳،  دوره ۴، شماره ۱۱ (ويژه علوم قرآن و حديث)                                                                                    </ref> او نخست كتابى به نام الفوائد المدنية در مدينه تأليف كرد، و در آن اجتهاد را در استنباط احكام شرعى حوادث واقع مورد انكار قرار داد.<ref>ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي،  جناتی، محمدابراهیم، ج۱، ص۳۰۹</ref>
محمد امین استرابادی (متوفی ۱۰۳۳) را بنیانگذار مکتب اخباری می‌دانند.<ref>پيدايش، سير تطور و تداوم اخباری‌گری، فائز قاسم, شريفی محمد، دوفصلنامه كتاب قيم، پاييز و زمستان ۱۳۹۳،  دوره ۴، شماره ۱۱ (ويژه علوم قرآن و حديث)                                                                                    </ref> اوج جریان اخباری‌گری در زمان او شکل گرفت. او متاثر از استاد خود ميرزا محمد استرآبادى که گرایش اخباری داشت بود و نخست كتابى به نام الفوائد المدنية تأليف كرد، و در آن اجتهاد را در استنباط احكام شرعى حوادث واقع مورد انكار قرار داد.<ref>ادوار اجتهاد از ديدگاه مذاهب اسلامي،  جناتی، محمدابراهیم، ج۱، ص۳۰۹</ref>
 
اخباریگری به صورت یک مکتب با یک سلسله اصول معین‌ که منکر حجیت عقل باشد، و همچنین حجیت و سندیت قرآن را به بهانه‌ اینکه فهم قرآن مخصوص اهل‌بیت پیغمبر است و وظیفه مسلمانان رجوع به احادیث‌ اهل بیت است منکر شود، از محمد امین استرابادی آغاز گردید. اخباریان از این پس است که می گویند اجماع، بدعت اهل تسنن است‌ و از میان ادله اربعه یعنی کتاب و سنت و اجماع و عقل، تنها سنت را حجت‌ می‌دانند. آنها مدعی هستند که همه اخباری که در کتب اربعه آمده صحیح‌ و معتبر بلکه قطعی الصدور است.<ref>ده گفتار، مطهری، مرتضی، ج۱، ص۱۰۴.</ref>


پیش از او افرادی مانند [[شهید ثانی]]، [[صاحب معالم]]، [[صاحب مدارک]]، [[محقق اردبیلی]] به تفکر اخباری گرایش اعتدالی داشتند.
پیش از او افرادی مانند [[شهید ثانی]]، [[صاحب معالم]]، [[صاحب مدارک]]، [[محقق اردبیلی]] به تفکر اخباری گرایش اعتدالی داشتند.
اخباریگری به صورت یک مکتب با یک سلسله اصول معین‌ که منکر حجیت عقل باشد، و همچنین حجیت و سندیت قرآن را به بهانه‌ اینکه فهم قرآن مخصوص اهل‌بیت پیغمبر است و وظیفه ما رجوع به احادیث‌ اهل بیت است منکر شود، پیش از چهار قرن پیش وجود نداشته است. اخباریان از این پس است که می گویند اجماع، بدعت اهل تسنن است‌ و از میان از ادله اربعه یعنی کتاب و سنت و اجماع و عقل، تنها سنت را حجت‌ می‌دانند. آنها مدعی هستند که همه اخباری که در کتب اربعه آمده صحیح‌ و معتبر بلکه قطعی الصدور است.<ref>ده گفتار، مطهری، مرتضی، ج۱، ص۱۰۴.</ref>


برخی گرايش شديد استرابادی به اخبار را عكس العمل شديد در برابر عقل‌گرايى مرحوم محقّق اردبيلى و شاگردان و پيروانش می‌دانند.<ref>دائرة المعارف فقه مقارن، مكارم شيرازى، ناصر، ج۱، ص۱۱۹</ref>
برخی گرايش شديد استرابادی به اخبار را عكس العمل شديد در برابر عقل‌گرايى مرحوم محقّق اردبيلى و شاگردان و پيروانش می‌دانند.<ref>دائرة المعارف فقه مقارن، مكارم شيرازى، ناصر، ج۱، ص۱۱۹</ref>


== قرن یازدهم و دوازدهم ==
== قرن یازدهم و دوازدهم ==
مکتب اخباری در دو قرن یازده و دوازده مکتب فکری بلامنازع بیشتر حوزه های علمیه بوده است. دانش اصولِ فقه و اصوليان از جنبش اخبارى لطمات بسيار خوردند<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۵۶۹.</ref>
مکتب اخباری در دو قرن یازده و دوازده مکتب فکری بلامنازع بیشتر حوزه های علمیه بوده است. دانش اصولِ فقه و اصوليان از جنبش اخبارى لطمات بسيار خوردند<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۵۶۹.</ref> گرايش گسترده اخباری ها به روايات معصومين (ع) و دورى گزيدن از منابع معرفتى ديگر، همانند قرآن و عقل، علت اصلى نام‌گذارى اين گروه به «اخباريان» است.<ref>تاريخ حديث شيعه، طباطبايى، محمد كاظم، ص۲۱۷.</ref>


مبارزۀ اصولیان‌ و اخباریان‌ كه‌ از سدۀ ۱۱ ق آغاز گردید و با تندروی‌های‌ اخباریان‌ ادامه‌ یافت‌، در نهایت‌ از سوی‌ مجتهدان‌ و در رأس‌ ایشان‌ آقا وحید بهبهانی‌ به‌ مبارزه‌ای‌ جدی و منسجم‌ بر ضد اخباریگری‌ تبدیل شد.<ref>اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.</ref>
مبارزۀ اصولیان‌ و اخباریان‌ كه‌ از سدۀ ۱۱ ق آغاز گردید و با تندروی‌های‌ اخباریان‌ ادامه‌ یافت‌، در نهایت‌ از سوی‌ مجتهدان‌ و در رأس‌ ایشان‌ آقا وحید بهبهانی‌ به‌ مبارزه‌ای‌ جدی و منسجم‌ بر ضد اخباریگری‌ تبدیل شد.<ref>اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.</ref>
۱۵٬۲۵۶

ویرایش