پرش به محتوا

عالمان مشهور اخباری: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۸: خط ۱۸:
== میرزا محمد اخباری ==
== میرزا محمد اخباری ==
میرزا محمد اخباری متولد هند در سال ۱۱۷۸، از علمای مشهور و از رهبران تندرو مکتب اخباری است.<ref>اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.</ref> او در كنار علوم‌ متداول‌ دينى‌، در علوم‌ غريبه‌ از قبيل‌ طلسمات‌ و نيرنجات‌ و جفر و اعداد مطالعاتى‌ كرد و در بحث‌ و جدل‌ نيز مهارت‌ يافت‌. ميرزا محمد هرگز از ابراز مخالفت‌ آشكار با علماي‌ اصول‌، چه‌ در گفتار و چه‌ در نوشتار، خودداري‌ نمى‌كرد و همين‌ امر سبب‌ شد تا حكم‌ قتل‌ او توسط علما و مجتهدان‌ بنام‌ آن‌ زمان‌ امضا گردد. در پی صدور حكم‌ قتل‌ ميرزامحمد، گروهى‌ به‌ خانة او هجوم‌ بردند و او را به‌ همراه‌ فرزندش‌ احمد و يكى‌ از شاگردانش‌ به‌ قتل‌ رساندند. کتاب [[البرهان‌ فى‌ التكليف‌ و البيان‌]] او در بيان‌ تكليف‌ و اسباب‌ آن‌ و تشييد مسلك‌ اخباري‌ و رد مجتهدان‌ است.<ref>اخباری، دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۷، شماره مقاله ۲۹۹۰.</ref>
میرزا محمد اخباری متولد هند در سال ۱۱۷۸، از علمای مشهور و از رهبران تندرو مکتب اخباری است.<ref>اخباریان، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۵۳۷.</ref> او در كنار علوم‌ متداول‌ دينى‌، در علوم‌ غريبه‌ از قبيل‌ طلسمات‌ و نيرنجات‌ و جفر و اعداد مطالعاتى‌ كرد و در بحث‌ و جدل‌ نيز مهارت‌ يافت‌. ميرزا محمد هرگز از ابراز مخالفت‌ آشكار با علماي‌ اصول‌، چه‌ در گفتار و چه‌ در نوشتار، خودداري‌ نمى‌كرد و همين‌ امر سبب‌ شد تا حكم‌ قتل‌ او توسط علما و مجتهدان‌ بنام‌ آن‌ زمان‌ امضا گردد. در پی صدور حكم‌ قتل‌ ميرزامحمد، گروهى‌ به‌ خانة او هجوم‌ بردند و او را به‌ همراه‌ فرزندش‌ احمد و يكى‌ از شاگردانش‌ به‌ قتل‌ رساندند. کتاب [[البرهان‌ فى‌ التكليف‌ و البيان‌]] او در بيان‌ تكليف‌ و اسباب‌ آن‌ و تشييد مسلك‌ اخباري‌ و رد مجتهدان‌ است.<ref>اخباری، دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۷، شماره مقاله ۲۹۹۰.</ref>
== شیخ یوسف بحرانی ==
[[یوسف بحرانی]] مشهور به صاحب حدائق، فقیه و محدّث اخباری معتدل و متتبّع پر اثرِ قرن دوازدهم است. بحرانی یکی از برجسته‌ترین عالمان و مدافعان نحله فقهی و حدیثی اخباری و نیز آخرین شخصیت در خورِ ذکرِ این مکتب است که با وحید بهبهانی، مجتهد ضد اخباری معاصر خود، در کربلا مناظرات طولانی داشته و گفته شده است که این مناظرات در تغییر دیدگاه او و احتمالاً از رونق افتادن مسلک اخباری و رواج مکتب اصولی (با توجه به موقعیت علمی بحرانی نزد اخباریون) سخت مؤثر افتاده است.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۵۶۹.</ref> اعتدال و انصاف صاحب حدائق را در پایان رسیدن عصر اخباری گری مؤثر می‌دانند.<ref>دائرة المعارف فقه مقارن، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۱۱۹.</ref> مشهورترین اثر او «الحدائق الناضرة» است که در ۲۵ جلد انتشار یافته است.
== فیض کاشانی ==
[[ملا محسن فیض کاشانی]] (درگذشت ۱۰۹۱ق) يكى از پايه‌هاى اصلى اخباريان معتدل در نظام فكرى اخباريگرى است. او در بسيارى از نوشته‌هاى خويش، تمسك به اخبار و دورى گزيدن از اجتهاد غيرمأثور را مطرح و از آن دفاع كرده است. فیض قطعیت صحیح بودن روایات کتب اربعه را بر خلاف اخباریان نمی‌پذیرد. و ظاهر قرآن را حجت مى‌شمارد. فيض كاشانى احكام عقلى تأييد شده شرع را مى‌پذيرد و عقل را به عنوان نور الهى معرفى مى‌كند.<ref>تاريخ حديث شيعه« 2»، طباطبايى، محمد كاظم، ج۱، ص۲۳۳</ref> تفسیر الصافی، الوافی، المحجة البیضاء و مفاتیح الشرایع از آثار اوست. او داماد ملاصدرا بود.


== سایرین ==
== سایرین ==
* [[شیخ صدوق]]: محدث‌ و فقيه‌ بزرگ‌ شيعه اماميه‌، متولد سال ۳۰۵ قمری و وفات سال ۳۸۱ است. برخی شیخ صدوق را آغازگر مکتب اخباری می‌دانند. کتاب [[مَن لا یَحضُرُه الفقیه]] از [[کتب اربعه شیعه]] اثر اوست.
* [[شیخ صدوق]]: محدث‌ و فقيه‌ بزرگ‌ شيعه اماميه‌، متولد سال ۳۰۵ قمری و وفات سال ۳۸۱ است. برخی شیخ صدوق را آغازگر مکتب اخباری می‌دانند. کتاب [[مَن لا یَحضُرُه الفقیه]] از [[کتب اربعه شیعه]] اثر اوست.
* شیخ یوسف بحرانی: مشهور به صاحب حدائق، فقیه و محدّث اخباری معتدل و متتبّع پر اثرِ قرن دوازدهم است. بحرانی یکی از برجسته‌ترین عالمان و مدافعان نحله فقهی و حدیثی اخباری و نیز آخرین شخصیت در خورِ ذکرِ این مکتب است که با وحید بهبهانی، مجتهد ضد اخباری معاصر خود، در کربلا مناظرات طولانی داشته و گفته شده است که این مناظرات در تغییر دیدگاه او و احتمالاً از رونق افتادن مسلک اخباری و رواج مکتب اصولی (با توجه به موقعیت علمی بحرانی نزد اخباریون) سخت مؤثر افتاده است.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۵۶۹.</ref> اعتدال و انصاف صاحب حدائق را در پایان رسیدن عصر اخباری گری مؤثر می‌دانند.<ref>دائرة المعارف فقه مقارن، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱، ص۱۱۹.</ref> مشهورترین اثر او «الحدائق الناضرة» است که در ۲۵ جلد انتشار یافته است.
* [[سید نعمت الله جزایری]]: مصلح دینی ـ اجتماعی و از رجال خوزستانی اثرگذار در فقه و اندیشهٔ امامی در دورهٔ صفویه، از اخباريان‌ ميانه‌رو، (درگذشت ۱۱۱۲) است‌ كه‌ گفته‌ شده‌، با اينكه‌ اخباري‌ بوده‌، در تأييد و نصرت‌ مجتهدان‌ و هواداران‌ ايشان‌ و ارج‌ نهادن‌ به‌ اقوال‌ آنان‌ اهتمام‌ تمام‌ داشته‌ است‌.
* [[سید نعمت الله جزایری]]: مصلح دینی ـ اجتماعی و از رجال خوزستانی اثرگذار در فقه و اندیشهٔ امامی در دورهٔ صفویه، از اخباريان‌ ميانه‌رو، (درگذشت ۱۱۱۲) است‌ كه‌ گفته‌ شده‌، با اينكه‌ اخباري‌ بوده‌، در تأييد و نصرت‌ مجتهدان‌ و هواداران‌ ايشان‌ و ارج‌ نهادن‌ به‌ اقوال‌ آنان‌ اهتمام‌ تمام‌ داشته‌ است‌.
* [[ملامحسن فیض کاشانی]]: (درگذشت ۱۰۹۱ق) يكى از پايه‌هاى اصلى اخباريان معتدل در نظام فكرى اخباريگرى است. او در بسيارى از نوشته‌هاى خويش، تمسك به اخبار و دورى گزيدن از اجتهاد غيرمأثور را مطرح و از آن دفاع كرده است. فیض قطعیت صحیح بودن روایات کتب اربعه را بر خلاف اخباریان نمی‌پذیرد. و ظاهر قرآن را حجت مى‌شمارد. فيض كاشانى احكام عقلى تأييد شده شرع را مى‌پذيرد و عقل را به عنوان نور الهى معرفى مى‌كند.<ref>تاريخ حديث شيعه« 2»، طباطبايى، محمد كاظم، ج۱، ص۲۳۳</ref> تفسیر الصافی، الوافی، المحجة البیضاء و مفاتیح الشرایع از آثار اوست. او داماد ملاصدرا بود.
* [[شیخ حرعاملی]]: صاحب کتاب نفیس وسائل الشیعة و از پیروان غيرافراطى طريقه اخبارى و از مخالفان روش اجتهادى است.
* [[شیخ حرعاملی]]: صاحب کتاب نفیس وسائل الشیعة و از پیروان غيرافراطى طريقه اخبارى و از مخالفان روش اجتهادى است.
* [[علامه مجلسی]]: مسلک و رویکرد علمیِ علّامه مجلسی و نسبتش با اخباریگری، محلّ بحث و اختلاف است. به قول برخی، مشرب معتدل اخباریگری دارد؛ و برخی نیز معتقدند که مجلسی، نه اخباریِ صرف است و نه مجتهد خالص؛ بلکه خود، مسلکی جداگانه دارد، که از دید شاگردش شیخ‌یوسف بحرانی، «حدّ وسط بین قول اخباریان و مجتهدان» است.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۴۸.</ref> بحار الانوار برای امامیّه تألیف کرد که پیش از آن چنین کاری انجام نشده بود. کتاب مرآة العقول.
* [[علامه مجلسی]]: مسلک و رویکرد علمیِ علّامه مجلسی و نسبتش با اخباریگری، محلّ بحث و اختلاف است. به قول برخی، مشرب معتدل اخباریگری دارد؛ و برخی نیز معتقدند که مجلسی، نه اخباریِ صرف است و نه مجتهد خالص؛ بلکه خود، مسلکی جداگانه دارد، که از دید شاگردش شیخ‌یوسف بحرانی، «حدّ وسط بین قول اخباریان و مجتهدان» است.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، بهشتی، ابراهیم، ج۱، ص۱۴۸.</ref> بحار الانوار برای امامیّه تألیف کرد که پیش از آن چنین کاری انجام نشده بود. کتاب مرآة العقول.
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش