انفاق در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

انفاق در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۴۶

۱٬۸۸۷ بایت حذف‌شده ، ‏۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۲

بدون خلاصۀ ویرایش

A.rezapour

automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy

۱۶٬۰۱۱

ویرایش

@@ خط ۱۱: / خط ۱۱: @@
 == فضیلت و اهمیت انفاق ==
-در قرآن کریم، صدها آیه درباره کمک به محرومان، در قالب [[زکات]]، [[خمس]]، [[صدقه]]، انفاق، قرض الحسنه، اطعام، ایثار و … مطرح شده است. هم چنین برای نوع و مقدار انفاق، شرایط انفاق کننده و انفاق شونده دستوراتی دارد.<ref>تفسیر نور، ج۹، ص۴۶۱</ref>
+خداوند در قرآن فرموده است برای انفاق‌کننده پاداش بزرگ و بهشت است.<ref>آیه ۱۱ سوره حدید. و آیه ۶۰ سوره انفال. و آیه ۲۱ سوره توبه</ref> و مالی که انفاق می‌شود را چندبرابر می‌کند.<ref>آیه ۲۶۱ سوره بقره، آیه ۵۴ سوره قصص</ref> برای انفاق کنندگان بیم و اندوهی وجود ندارد.<ref>سوره بقره آیه ۲۷۴</ref>در قرآن کریم، صدها آیه درباره کمک به محرومان، در قالب [[زکات]]، [[خمس]]، [[صدقه]]، انفاق، قرض الحسنه، اطعام، ایثار و … مطرح شده است. هم چنین برای نوع و مقدار انفاق، شرایط انفاق کننده و انفاق شونده دستوراتی دارد.<ref>تفسیر نور، ج۹، ص۴۶۱</ref>
 خداوند بارها در قرآن امر به انفاق کرده است: {{قرآن|وَأَنفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّـهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَی التَّهْلُکَةِ ۛ وَأَحْسِنُوا ۛ إِنَّ اللَّـهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ|ترجمه=و در راه خدا انفاق کنید، و خود را با دست خود به هلاکت میفکنید، و نیکی کنید که خدا نیکوکاران را دوست می‌دارد.|سوره=بقره|آیه=۱۹۵}}
-در جایی دیگر با لحنی عتاب‌آلود می‌فرماید در حالی همه چیز به خداوند تعلق دارد چرا در راه خدا انفاق نمی‌کنید: {{قرآن|وَمَا لَکُمْ أَلَّا تُنفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّـهِ وَلِلَّـهِ مِیرَ‌اثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْ‌ضِ|ترجمه=و شما را چه شده که در راه خدا انفاق نمی‌کنید و [حال آنکه] میراث آسمانها و زمین به خدا تعلق دارد؟|سوره=حدید|آیه=۱۰}}
+در جایی دیگر با لحنی عتاب‌آلود می‌فرماید در حالی همه چیز به خداوند تعلق دارد چرا در راه خدا انفاق نمی‌کنید.<ref>سوره حدید آیه ۱۰</ref>
 انفاق یکی از مهمترین مفاهیم اخلاقی است که قرآن در آیات زیادی به آن تأکید داشته است. این امر هم برای جامعه بسیار ضروری است که می‌تواند رنج و سختی فقر را از بین ببرد و هم امتحانی برای یک انسان مؤمن است که آیا می‌تواند در راه خدا از اموال و ثروت خود بگذرد یا نه. از این رو، انفاق دو وجه و کارکرد عبادی و اجتماعی دارد که هم یک انسان را از لحاظ معنوی به رتبه‌های رفیعی می‌رساند و هم سبب بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه می‌شود.
-مفهوم دینی انفاق که در قرآن بدان تصریح شده است این است که تمام رزق و مخلوقات این دنیا از آنِ خداست از این جهت کسی مالک واقعی نیست و صاحب همه اینها خداوند است. قرآن بارها اشاره کرده است از آنچه که ما به شما روزی داده‌ایم انفاق کنید. که نشان می‌دهد آنچه که تصور می‌شود خود انسان بدست آورده است، چیزی نیست جز اراده پروردگار که تعیین گردیده است که این مقدار به این بنده برسد. و انفاق یعنی اعطای روزی که خداوند به بنده‌ای داده است به کسی دیگر از جهت وظیفه و تکلیف انسانی و دینی.
 از ویژگی‌های دینداری و مسلمان بودن انفاق کردن است. در بسیاری از جاهای قرآن که اوصاف نیکوکاران و متقین را می‌شمرد به انفاق کردن سفارش و تأکید می‌کند. «یکی از بزرگترین اموری که اسلام در یکی از دو رکن «حقوق الناس» و «حقوق اللَّه» مورد اهتمام قرار داده و به طرق و انحای گوناگون، مردم را بدان وادار می‌سازد انفاق است.»<ref>تفسیر المیزان، ج۲، ص۵۸۷</ref>
-در قرآن انفاق کردن وسیله‌ای برای پاک شدن است: {{قرآن|خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُ‌هُمْ وَتُزَکِّیهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَیْهِمْ ۖ إِنَّ صَلَاتَکَ سَکَنٌ لَّهُمْ ۗ وَاللَّـهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ|ترجمه=از اموال آنان صدقه‌ای بگیر تا به وسیله آن پاک و پاکیزه‌شان سازی، و برایشان دعا کن، زیرا دعای تو برای آنان آرامشی است، و خدا شنوای داناست.|سوره=توبه|آیه=۱۰۳}} در این آیه صدقه دادن که مصداقی از انفاق است سبب تطهیر و تزکیه می‌شود. [[علامه طباطبایی]] می‌گوید: «کلمه «تطهیر» به معنای برطرف کردن چرک و کثافت از چیزی است که بخواهند پاک و صاف شود و آماده نشو و نماء گردد و آثار و برکاتش ظاهر شود، و کلمه «تزکیه» به معنای رشد دادن همان چیز است، بلکه آن را ترقی داده خیرات و برکات را از آن بروز دهد، مانند درخت که با هرس کردن شاخه‌های زائدش، نموش بهتر و میوه‌اش درشت‌تر می‌شود، پس اینکه هم تطهیر را آورد و هم تزکیه را، خیال نشود که تکرار کرده، بلکه نکته لطیفی در آن رعایت شده است.»<ref>تفسیر المیزان، ج۹، ص۵۱۲</ref>
+خداوند در قرآن فرموده است هرچه که انفاق کنید خدا عوضش را می‌دهد.<ref>سوره سبأ آیه ۳۹</ref> مفسران ذیل آیات انفاق گفته اند آنچه در راه خدا انفاق گردد یک تجارت پر سود است، چرا که خداوند عوض آن را بر عهده گرفته، و هنگامی که شخص کریمی عوض چیزی را بر عهده می‌گیرد رعایت برابری و مساوات نمی‌کند بلکه چند برابر و گاه صد چندان می‌کند. و این وعده الهی منحصر به آخرت و سرای دیگر نیست، آن که در جای خود مسلم است، در دنیا نیز با انواع برکات جای انفاقها را به نحو احسن پر می‌کند.<ref>تفسیر نمونه، ج۱۸، ص۱۱۷</ref>
-[[شهید مطهری]] درباره انسان‌ساز بودن انفاق می‌گوید: «اینكه انسان چیزی داشته باشد و از خود جدا كند و مظهر رحمانیت پروردگار بشود، نقش بزرگی در ساختن انسان دارد. عطوفت كه از ماده‌ی عطف است، یعنی تمایل و توجه به دیگران، با دیگران یكی شدن و دل به جای دل آنها نهادن، خود هدف است و هدفی اساسی و قابل اهمیت. اگر چنین مفهومی در جامعه نباشد، عیناً مثل آن است كه در محیط خانواده محبت و عطوفت مفقود گردد.»<ref>مجموعه آثار شهید مطهری، ج۲۶، ، ص۱۲۶</ref>
-خداوند در قرآن فرموده است هرچه که انفاق کنید خدا عوضش را می‌دهد.{{قرآن|قُلْ إِنَّ رَ‌بِّی یَبْسُطُ الرِّ‌زْقَ لِمَن یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَیَقْدِرُ لَهُ ۚ وَمَا أَنفَقْتُم مِّن شَیْءٍ فَهُوَ یُخْلِفُهُ ۖ وَهُوَ خَیْرُ الرَّ‌ازِقِینَ|ترجمه=بگو: «در حقیقت، پروردگار من است که روزی را برای هر کس از بندگانش که بخواهد گشاده یا برای او تنگ می‌گرداند. و هر چه را انفاق کردید عوضش را او می‌دهد. و او بهترین روزی دهندگان است.»|سوره=سبأ|آیه=۳۹}} «این آیه نشان می‌دهد آنچه در راه خدا انفاق گردد در حقیقت یک تجارت پر سود است، چرا که خداوند عوض آن را بر عهده گرفته، و می‌دانیم هنگامی که شخص کریمی عوض چیزی را بر عهده می‌گیرد رعایت برابری و مساوات نمی‌کند بلکه چند برابر و گاه صد چندان می‌کند. البته این وعده الهی منحصر به آخرت و سرای دیگر نیست، آن که در جای خود مسلم است، در دنیا نیز با انواع برکات جای انفاقها را به نحو احسن پر می‌کند.»<ref>تفسیر نمونه، ج۱۸، ص۱۱۷</ref>
-== آثار انفاق ==
-خداوند در قرآن فرموده است برای انفاق‌کننده پاداش بزرگ و بهشت است.<ref>آیه ۱۱ سوره حدید. و آیه ۶۰ سوره انفال. و آیه ۲۱ سوره توبه</ref> و مالی که انفاق می‌شود را چندبرابر می‌کند.<ref>آیه ۲۶۱ سوره بقره، آیه ۵۴ سوره قصص</ref> برای انفاق کنندگان بیم و اندوهی وجود ندارد.<ref>سوره بقره آیه ۲۷۴</ref>
-تزکیه و پاک شدن از آثار انفاق است: {{قرآن|الَّذِی یُؤْتِی مَالَهُ یَتَزَکَّیٰ|ترجمه=همان که مال خود را می‌دهد [برای آنکه] پاک شود.|سوره=لیل|آیه=۱۸}} مفسران در معنای تزکیه گفته‌اند تعبیر به یتزکی در حقیقت اشاره به قصد قربت و نیت خالص است خواه این جمله به معنی کسب نمو معنوی و روحانی باشد، یا به دست آوردن پاکی اموال، چون تزکیة هم به معنی نمو دادن آمده و هم پاک کردن.<ref>تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۱۸۲</ref>
+=== تزکیه ===
+تزکیه و پاک شدن از آثار انفاق است: {{قرآن|الَّذِی یُؤْتِی مَالَهُ یَتَزَکَّیٰ|ترجمه=همان که مال خود را می‌دهد [برای آنکه] پاک شود.|سوره=لیل|آیه=۱۸}} مفسران در معنای تزکیه گفته‌اند تعبیر به یتزکی در حقیقت اشاره به قصد قربت و نیت خالص است خواه این جمله به معنی کسب نمو معنوی و روحانی باشد، یا به دست آوردن پاکی اموال، چون تزکیة هم به معنی نمو دادن آمده و هم پاک کردن.<ref>تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۱۸۲</ref> در قرآن انفاق کردن وسیله‌ای برای پاک شدن است: {{قرآن|خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُ‌هُمْ وَتُزَکِّیهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَیْهِمْ ۖ إِنَّ صَلَاتَکَ سَکَنٌ لَّهُمْ ۗ وَاللَّـهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ|ترجمه=از اموال آنان صدقه‌ای بگیر تا به وسیله آن پاک و پاکیزه‌شان سازی، و برایشان دعا کن، زیرا دعای تو برای آنان آرامشی است، و خدا شنوای داناست.|سوره=توبه|آیه=۱۰۳}} در این آیه صدقه دادن که مصداقی از انفاق است سبب تطهیر و تزکیه می‌شود. [[علامه طباطبایی]] می‌گوید: «کلمه «تطهیر» به معنای برطرف کردن چرک و کثافت از چیزی است که بخواهند پاک و صاف شود و آماده نشو و نماء گردد و آثار و برکاتش ظاهر شود، و کلمه «تزکیه» به معنای رشد دادن همان چیز است، بلکه آن را ترقی داده خیرات و برکات را از آن بروز دهد، مانند درخت که با هرس کردن شاخه‌های زائدش، نموش بهتر و میوه‌اش درشت‌تر می‌شود، پس اینکه هم تطهیر را آورد و هم تزکیه را، خیال نشود که تکرار کرده، بلکه نکته لطیفی در آن رعایت شده است.»<ref>تفسیر المیزان، ج۹، ص۵۱۲</ref>
-صاحب مجمع البیان می‌فرماید: « منفق می‌کوشد که در نزد خدا پاک باشد و به این انفاقش ریاء و خود نمایی و شهرت را نمی‌خواهد.»<ref>ترجمه مجمع البیان، ج۲۷، ص۱۳۱</ref>
+شهید مطهری درباره انسان‌ساز بودن انفاق می‌گوید: «اینكه انسان چیزی داشته باشد و از خود جدا كند و مظهر رحمانیت پروردگار بشود، نقش بزرگی در ساختن انسان دارد. عطوفت كه از ماده‌ی عطف است، یعنی تمایل و توجه به دیگران، با دیگران یكی شدن و دل به جای دل آنها نهادن، خود هدف است و هدفی اساسی و قابل اهمیت. اگر چنین مفهومی در جامعه نباشد، عیناً مثل آن است كه در محیط خانواده محبت و عطوفت مفقود گردد.»<ref>مجموعه آثار شهید مطهری، ج۲۶، ، ص۱۲۶</ref>صاحب مجمع البیان می‌فرماید: «منفق می‌کوشد که در نزد خدا پاک باشد و به این انفاقش ریاء و خود نمایی و شهرت را نمی‌خواهد.»<ref>ترجمه مجمع البیان، ج۲۷، ص۱۳۱</ref>
+=== رفع فقر ===
 یکی از اهداف انفاق در اسلام، از بین بردن فقر در جامعه است. فرهنگ انفاق نشان می‌دهد هر فردی در جامعه به فکر دیگر انسانها است و نگرانی معیشت و زندگی آنها را دارد. اگر فرهنگ انفاق آنطور که مورد تأکید قرآن است، در جامعه محقق شود مسئله بغرنج فقر که یکی از اساسی‌ترین موضوعات لاینحل جوامع بشری است، تا حدود زیادی بهبود پیدا می‌کند و شاید به‌طور کامل رفع شود. مفسران می‌گویند یکی از اهداف اسلام این است که اختلافات غیرعادلانه‌ای که در اثر بی‌عدالتی‌های اجتماعی در میان طبقه غنی و ضعیف پیدا می‌شود از بین برود. اسلام برای رسیدن به این هدف برنامه وسیعی که یکی از مهمترین آنها انفاق و کمک مالی به دیگران است.<ref>تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۱۶</ref>