آیة الکرسی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آیة الکرسی''' آیه ۲۵۵ سوره [[سوره بقره|بقره]] است. آیه‌ای مشهور که مهم‌ترین اوصاف و اسماء الحسنی خداوند از جمله حی، قَیّوم، عظیم و... را برمی‌شمرد. درباره فضیلت و جایگاه این آیه روایات و اقوال متعددی گفته‌اند. از جمله اینکه مهم‌ترین آیه قرآن، آیه‌الکرسی است.

درباره اینکه آیه الکرسی چه آیاتی را شامل می‌شود بین مفسران اختلاف است. بیشتر و مشهور، تنها آیه ۲۵۵ سوره بقره را آیه الکرسی می‌دانند و عده‌ای آیات ۲۵۶ و ۲۵۷ را هم جزء آن می‌دانند.

آيه الکرسی در ميان مسلمانان هميشه مورد توجه و تعظيم خاصی بوده و علت آن است كه همۀ معارف و تعاليم اسلام بر‌اساس «توحيد» استوار است و در آيةالكرسی توحيد به جامع‌ترين شكل و در نهايت ايجاز و اختصار بيان شده است. در اين آيه هم ذات خداوند توصيف شده و هم صفات و افعال او.<ref>غزالی، محمد، ''جواهر القرآن''، مصر، 1329 ق، به نقل از دائرة المعارف بزرگ اسلامی،  مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۱۲</ref>

از پیامبر(ص) شده است که قرآن والاترين کلام‌هاست و سوره بقره، سرور قرآن و آيه‌الکرسی سرور سوره بقره.<ref>فرهنگ‌نامه علوم قرآن، دفتر تبلیغات اسلامی، ج۱، ص۳۵۶۱</ref> [[شیخ طوسی]] در [[کتاب آمالی شیخ طوسی|امالی]] از [[امام علی(ع)]] روایت کرده است که «باور نمی‌کنم کسی که اسلام را فهمیده باشد یا در اسلام متولد شده باشد و صبح کند شب را و آیه الکرسی را نخواند؛ آنگاه فرمود: اگر بدانید که این آیه چیست و در این آیه چه چیزی هست در هیچ حالی آن را ترک نخواهید کرد».<ref>طوسی، آمالی، ج۲، ص۱۲۲.</ref>

</ref> در روایات آمده است که برترین آیه قرآن، آیه الکرسی است. امام علی از پیامبر نقل می کند که برترین سوره قرآن سوره بقره و برترین آیه آن آیه الکرسی که پنجاه کلمه دارد و در هر کلمه پنجاه برکت است.<ref>تفسير نمونه، ج‏2، ص: 261

امام باقر (ع) می‌فرماید: هر كس آيه الكرسى را يك بار بخواند، خداوند هزار امر ناخوش آيند از امور ناخوش آيند دنيا، و هزار امر ناخوش آيند از آخرت را از او بر طرف مى‏كند كه آسان‏ترين ناخوش آيند دنيا، فقر، و آسان‏ترين ناخوش آيند آخرت، عذاب قبر است.<ref>مجمع البيان، جلد 1 و 2 صفحه 360 و 361. به نقل از تفسیر نمونه

</ref> در تفسير عياشى از امام صادق (ع) روايت آورده كه فرمود: [[ابوذر]] به رسول خدا (ص) عرض كرد: يا رسول اللَّه، مهم‏ترين و پر فضيلت‏ترين آيه‏اى كه بر تو نازل شده كدام است؟ فرمود: آيت الكرسى‏.<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج‏2، ص: 514

ارزش و مقام آیه الکرسی به خاطر معارف دقیق و لطیفی است که در این آیه آمده است که خداشناسی و توحید خالص را شامل می شود. در این آیه مجموعه‌‏اى از صفات جمال و جلال او وجود دارد. ابتدا از ذات اقدس الهى و مساله توحيد اسماء حسنى و صفات او شروع میكند، و از حی (زنده) و قائم بودن خداوند میگوید. «حى»، تمام صفات الهى مانند علم و قدرت و سميع و بصير بودن و مانند آن را شامل می‌شود و قيوم، نياز تمام موجودات را به او بازگو می‌كند و لذا گفته‏‌اند اين دو با هم اسم اعظم الهى است.<ref>تفسير نمونه، ج‏2، ص: ۲۶۴</ref>

در ادامه آیه از این می‌گوید که لحظه‌ای خداوند را خواب فرانمی‌گیرد که تأکید دارد بر اینکه خداوند لحظه‌ای از مخلوقات خود غافل نمی‌شود. مالکیت خداوند بر آسمان‌ها و زمین، و آنچه در آن وجود دارد،‌ شفاعت،‌ علیم بودن خداوند بر همه چیز،‌ حکمرانی بر آسمان ها و زمین و بلندمرتبه و عظیم بودن خداوند، از دیگر اوصافی است که در آیه الکرسی آمده است.

اهميت آيه الكرسى از اين نظر است كه مجموعه‌‏اى از معارف اسلامى و صفات خداوند اعم از صفات ذات و فعل، مخصوصا مساله توحيد در ابعاد مختلف را در بر گرفته‏ است.<ref>تفسير نمونه، ج‏2، ص: 277

* [[علامه طباطبائی]] می‌فرماید: آیه الکرسی فقط شامل آیه ۲۵۵ سوره بقره است و فقرات دیگر جزء آیه الکرسی نیست و در ادعیه و [[نمازهای مستحبی]] که خواندن آیه الکرسی وارد شده به همین مقدار اکتفاء می‌شود و جمع کثیری از علماء و مفسرین نیز همین نظریه را صحیح می‌دانند و از روایات هم این معنی استفاده می‌شود.<ref>مهر تابان، یادنامه علامه طباطبائی، ص۱۸۰.</ref> [[آیت الله مکارم شیرازی]] با ذکر شش دلیل تبیین می‌کند که آیه الکرسی تنها آیه ۲۵۵ سوره بقره است: '''یک''': تمام رواياتى كه در فضيلت آن وارد شده و از آن تعبير به آية الكرسى كرده همه نشان مى‏دهد كه يك آيه بيش نيست. '''دو''': تعبير به كرسى فقط در همان آيه اول است و نام‏گذارى به آية الكرسى نيز مربوط به همين آيه است. '''سه''': در بعضى از احاديث به همين معنى تصريح شده مانند حديثى كه در امالى شيخ از امير مؤمنان على ع نقل شده است كه ضمن بيان فضيلت آية الكرسى از اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ شروع فرمود تا وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‏. '''چهارم''': در مستدرك سفينة البحار، از مجمع نقل مى‏كند: آية الكرسى معروف است و آن تا وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‏ است". '''پنجم''': در حديثى از امام على بن الحسين ع مى‏خوانيم كه پيامبر اكرم ص فرمود: كسى كه چهار آيه از اول سوره بقره و آية الكرسى و دو آيه بعد از آن و سه آيه از آخر بقره را بخواند، هرگز ناخوشايندى در خودش و مالش نمى‏بيند و شيطان به او نزديك نمى‏شود، و قرآن را فراموش نمی‌كند. '''ششم''': در بعضى از روايات وارد شده كه آية الكرسى پنجاه كلمه است و در هر كلمه‌‏اى پنجاه بركت است شمارش كلمات آيه نيز نشان می‌دهد كه تا وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‏ پنجاه كلمه است.<ref>تفسير نمونه، ج‏2، ص: ۲۷۶ و ۲۷۷