پرش به محتوا

حدیث کسب شهرت به‌وسیله عبادت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:


== متن و ترجمه ==
== متن و ترجمه ==
{{عربی بزرگ|مَنْ شَهَرَ نَفْسَهُ بِالْعِبَادَةِ فَاتَّهِمُوهُ عَلیٰ دِينِهِ، فَاِنَّ اَللَّهَ يَكْرَهُ شُهْرَةَ اَلْعِبَادَةِ وَ شُهْرَةَ اَلنَّاس<ref name=":0" />|ترجمه=هر كه خود را به واسطه عبادت کردن، بین مردم مشهور کند، در دينداری او شک كنيد؛ زيرا خدا مشهور شدن به واسطه عبادت و شهرت نزد مردم را ناپسند می‌دارد.}}
{{عربی بزرگ|مَنْ شَهَرَ نَفْسَهُ بِالْعِبَادَةِ فَاتَّهِمُوهُ عَلیٰ دِينِهِ، فَاِنَّ اَللَّهَ يَكْرَهُ شُهْرَةَ اَلْعِبَادَةِ وَ شُهْرَةَ اَلنَّاسِ ثُمَّ قَالَ: اِنَّ اللَّهَ (تَعَالَی) اِنَّمَا فَرَضَ عَلَی النَّاسِ فِی الْیَوْمِ وَ اللَّیْلَة سَبْعَ عَشْرَه رَکْعَة، مَنْ أَتَی بِهَا لَمْ یَسْأَلْهُ اللَّهُ (عَزَّ وَ جَلَّ) عَمَّا سِوَاهَا، وَ اِنَّمَا اَضَافَ رَسُولَ اللَّهِ(ص) اِلَیْهَا مِثْلَیْهَا لِیَتِمَّ بِالنَّوَافِلِ مَا یَقَعُ فِیهَا مِنَ النُّقْصَانِ، وَ اِنَّ اللَّهَ (عَزَّ وَ جَلَّ) لَا یُعَذِّبُ عَلَی کَثْرَة الصَّلَاه وَ الصَّوْمِ، وَ لَکِنَّهُ یُعَذِّبُ عَلَی خِلَافِ السُّنَّه<ref name=":0" />|ترجمه=هر كه خود را به واسطه عبادت کردن، بین مردم مشهور کند، در دينداری او شک كنيد؛ زيرا خدا مشهور شدن به واسطه عبادت و شهرت نزد مردم را ناپسند می‌دارد. خداوند تعالی بر مردم در شبانه روز هفده رکعت نماز را واجب کرد و هر کس آنها را بخواند دیگر مؤاخذه نخواهد شد و رسول خدا(ص) نافله‌ها را اضافه نمود تا نقصان را برطرف سازد و خداوند متعال به دلیل زیاد بودن نماز و روزه کسی را عذاب نمی‌کند؛ بلکه به دلیل مخالفت با سنت عذاب خواهد کرد.}}
 
 
 
پاسخ تفصیلی:
 
هر چند با تقوا بودن و انجام دستورات دینی از جمله سفارشات اکید قرآن کریم و روایات معتبر اسلامی است و همگان موظف به انجام دستورات دینی هستند؛ اما خودنمایی در عبادت، مذهبی و با تقوا جلوه دادن خود در بین مردم، امری ناپسند است.
 
از آنجا که در واجبات، همگان مکلف و موظف به انجام آنها هستند، خودنمایی، جلوه‌گری و مشهورسازی ظهور و بروز چندانی ندارد؛ اما در مستحبات، این نگرش نمود بیشتری داشته و احتمال خودنمایی در آنها بیشتر است؛ لذا در برخی از روایات و آموزه‌های دینی سفارش و توصیه شده است که تا حد امکان در پنهانی انجام شوند، تا شبهه ریاکاری و خودنمایی پیش نیاید. شیخ طوسی در روایتی از امام رضا (سلام الله علیه) نقل می‌کند که فرمود: «مَنْ شَهَرَ نَفْسَهُ بِالْعِبَادَه فَاتَّهِمُوهُ عَلَی دِینِهِ فَإِنَّ اللَّهَ (عَزَّ وَ جَلَّ) یَکْرَهُ شُهْرَه الْعِبَادَه وَ شُهْرَه النَّاسِ. ثُمَّ قَالَ: إِنَّ اللَّهَ (تَعَالَی) إِنَّمَا فَرَضَ عَلَی النَّاسِ فِی الْیَوْمِ وَ اللَّیْلَه سَبْعَ عَشْرَه رَکْعَه، مَنْ أَتَی بِهَا لَمْ یَسْأَلْهُ اللَّهُ (عَزَّ وَ جَلَّ) عَمَّا سِوَاهَا، وَ إِنَّمَا أَضَافَ رَسُولَ اللَّهِ (صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ) إِلَیْهَا مِثْلَیْهَا لِیَتِمَّ بِالنَّوَافِلِ مَا یَقَعُ فِیهَا مِنَ النُّقْصَانِ، وَ إِنَّ اللَّهَ (عَزَّ وَ جَلَّ) لَا یُعَذِّبُ عَلَی کَثْرَه الصَّلَاه وَ الصَّوْمِ، وَ لَکِنَّهُ یُعَذِّبُ عَلَی خِلَافِ السُّنَّه»؛<ref name=":0">طوسی، محمد، الأمالی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۴۹۶، حدیث۱۱.</ref> «کسی که خودش را مشهور به عبادت کند، او را به دینش متهم کنید چرا که خدای عز و جل مشهور شدن به عبادت و مشهور شدن نزد مردم را ناپسند می‌دارد».
 
سپس فرمود: «بدرستی که خداوند تعالی بر مردم در شبانه روز هفده رکعت نماز را واجب کرد و هر کس آنها را بخواند دیگر مؤاخذه نخواهد شد و رسول خدا نافله‌ها را اضافه نمود تا نقصان را برطرف سازد و خداوند متعال به خاطر زیاد بودن نماز و روزه کسی را عذاب نمی‌کند، بلکه به خاطر مخالفت با سنت عذاب خواهد کرد».
 
شیخ صدوق نیز در روایتی از امام صادق (سلام الله علیه) نقل کرده است که فرمود: «الِاشْتِهَارُ بِالْعِبَادَه رِیبَه»؛<ref>ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۹۴، حدیث۵۸۴۰.</ref> «شهرت یافتن به وسیله عبادت، شبهه‌ناک و گمان برانگیز است».
 
شیخ صدوق همین روایت را با دو سند دیگر در معانی الاخبار و الامالی نقل کرده است.<ref>رک: ابن بابویه، محمد، معانی الأخبار، قم، چاپ اول، ۱۴۰۳ق، ص۱۹۵. ؛ ابن بابویه، محمد، الأمالی، تهران، کتابچی، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش، ص۲۰.</ref>


== بررسی سندی ==
== بررسی سندی ==
حدیث مشهور شدن به عبادت، در کتاب‌های حدیثی اَمالیِ شیخ صدوق،<ref name=":0" />  
حدیث مشهور شدن به عبادت، در کتاب‌های حدیثی اَمالیِ شیخ صدوق،<ref name=":0">طوسی، محمد، الأمالی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۴۹۶، حدیث۱۱.</ref> من لا یحضره الفقیه،<ref name=":1">من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۳۹۴.</ref> و معانی الاخبار<ref name=":2">شیخ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق، ص۱۹۵.</ref> ذکر شده است.


===روایت اول===
===روایت اول===
خط ۳۱: خط ۱۷:


===روایت دوم===
===روایت دوم===
من لا یحضره الفقیه:  وَ رَوَى يُونُسُ بْنُ ظَبْيَانَ «6» عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع أَنَّهُ قَالَ الِاشْتِهَارُ بِالْعِبَادَةِ رِيبَةٌ «7» ( أي يحصل الشك في اخلاصه أو يخاف أن يدخله العجب و الكبر و الرياء و السمعة فكلما كان أخفى كان بالاخلاص أنسب، و الظاهر أن ما بعده استشهاد له و يكون المراد أن اظهار الواجبات كاف في العبادات الظاهرة لأنّها بعيد من الرياء لما يفعلها جميع الناس.)<ref>من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۳۹۴.</ref>
من لا یحضره الفقیه:  وَ رَوَى يُونُسُ بْنُ ظَبْيَانَ «6» عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع أَنَّهُ قَالَ الِاشْتِهَارُ بِالْعِبَادَةِ رِيبَةٌ «7» ( أي يحصل الشك في اخلاصه أو يخاف أن يدخله العجب و الكبر و الرياء و السمعة فكلما كان أخفی كان بالاخلاص أنسب، و الظاهر أن ما بعده استشهاد له و يكون المراد أن اظهار الواجبات كاف في العبادات الظاهرة لأنّها بعيد من الرياء لما يفعلها جميع الناس.)<ref name=":1" />


هر چند سند شیخ صدوق در من لا یحضره الفقیه و در آمالی به خاطر ضعیف بودن یونس بن ظبیان معتبر نیست؛<ref>رک: رجال النجاشی، ص۴۴۸. رجال علامه حلی (حسن بن یوسف)، ص۲۶۶؛ نقد الرجال تفرشی، ج۱، ص۱۰۸. جامع الرواه اردبیلی، ج۲، ص۳۵۵. معجم رجال الحدیث خوئی، ج۲۱، ص۲۰۵.</ref> اما سلسله سند شیخ صدوق در کتاب معانی الاخبار صحیح و معتبر می‌باشد و همه راویان آن ثقه هستند<ref>رک: نرم‌افزار درایه النور. نرم‌افزار اسناد شیخ صدوق.</ref> و با این نگاه می‌توان گفت هر سه سند روایت قابل استناد است.
هر چند سند شیخ صدوق در من لا یحضره الفقیه و در امالی به دلیل ضعیف بودن یونس بن ظبیان معتبر نیست؛<ref>رک: رجال النجاشی، ص۴۴۸. رجال علامه حلی (حسن بن یوسف)، ص۲۶۶؛ نقد الرجال تفرشی، ج۱، ص۱۰۸. جامع الرواه اردبیلی، ج۲، ص۳۵۵. معجم رجال الحدیث خوئی، ج۲۱، ص۲۰۵.</ref> اما سلسله سند شیخ صدوق در کتاب معانی الاخبار صحیح و معتبر می‌باشد و همه راویان آن ثقه هستند<ref>رک: نرم‌افزار درایه النور. نرم‌افزار اسناد شیخ صدوق.</ref> و با این نگاه می‌توان گفت هر سه سند روایت قابل استناد است.


== روایت سوم ==
=== روایت سوم ===
4- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ السِّنَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْكُوفِيُّ عَنْ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ النَّخَعِيِّ عَنْ عَمِّهِ الْحُسَيْنِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ عَنْ يُونُسَ بْنِ ظَبْيَانَ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع أَنَّهُ قَالَ: الِاشْتِهَارُ بِالْعِبَادَةِ رِيبَة<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، الامالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش، ص۲۱.</ref>
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ السِّنَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْكُوفِيُّ عَنْ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ النَّخَعِيِّ عَنْ عَمِّهِ الْحُسَيْنِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ عَنْ يُونُسَ بْنِ ظَبْيَانَ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع أَنَّهُ قَالَ: الِاشْتِهَارُ بِالْعِبَادَةِ رِيبَة<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، الامالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش، ص۲۱.</ref>


== روایت چهارم ==
=== روایت چهارم ===
1- حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ نُوحٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنَ مُحَمَّدٍ ع قَالَ: الِاشْتِهَارُ بِالْعِبَادَةِ رِيبَة<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق، ص۱۹۵.</ref>
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ الْوَلِيدِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ نُوحٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ سَيْفِ بْنِ عَمِيرَةَ عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنَ مُحَمَّدٍ ع قَالَ: الِاشْتِهَارُ بِالْعِبَادَةِ رِيبَة<ref name=":2" />


== بررسی محتوایی ==
== بررسی محتوایی ==
هر چند با تقوا بودن و انجام دستورات دینی از جمله سفارشات اکید قرآن کریم و روایات معتبر اسلامی است و همگان موظف به انجام دستورات دینی هستند؛ اما خودنمایی در عبادت، مذهبی و با تقوا جلوه دادن خود در بین مردم، امری ناپسند است.


هر چند روایت مورد نظر پرسشگر گرامی از نظر سندی ضعیف است، اما با توجه به معتبر بودن روایت دوم و آمدن مضمون آن در دیگر روایات، می‌توان گفت که اینگونه روایات در بیان اهمیت اخلاص در عبادات و دوری از ریا، خودنمایی و اهل تقوا جلوه دادن خود در میان مردم است؛ در حالی که در خلوت و دور از چشم مردم، مقید به انجام دستورات دینی نباشد.
هر چند روایت مورد نظر پرسشگر گرامی از نظر سندی ضعیف است، اما با توجه به معتبر بودن روایت دوم و آمدن مضمون آن در دیگر روایات، می‌توان گفت که اینگونه روایات در بیان اهمیت اخلاص در عبادات و دوری از ریا، خودنمایی و اهل تقوا جلوه دادن خود در میان مردم است؛ در حالی که در خلوت و دور از چشم مردم، مقید به انجام دستورات دینی نباشد.
خط ۶۳: خط ۵۰:


خلاصه سخن اینکه مؤمنان باید همواره اهل تقوا و صلاح و خیر باشند؛ همانگونه که باطن‌شان خدایی است، ظاهری خدایی هم باید داشته باشند. اینگونه روایات بیانگر این است که مؤمنان باید مراقب باشند که اخلاص و قصد قربت الهی‌شان در عبادات، با خودبینی و غرور از بین نرود و در مستحبات تا می‌توانند خدا را دور از چشم مردم عبادت کنند. مشهور به اهل تقوا بودن کار ناپسندی نیست و اینگونه روایات هم نمی‌گوید که ظاهرمذهبی و مومنانه نداشته باشید؛ بلکه هشداری است برای دور نگه داشتن مؤمنان از افتادن به دام شیطانی ریا و غرور.
خلاصه سخن اینکه مؤمنان باید همواره اهل تقوا و صلاح و خیر باشند؛ همانگونه که باطن‌شان خدایی است، ظاهری خدایی هم باید داشته باشند. اینگونه روایات بیانگر این است که مؤمنان باید مراقب باشند که اخلاص و قصد قربت الهی‌شان در عبادات، با خودبینی و غرور از بین نرود و در مستحبات تا می‌توانند خدا را دور از چشم مردم عبادت کنند. مشهور به اهل تقوا بودن کار ناپسندی نیست و اینگونه روایات هم نمی‌گوید که ظاهرمذهبی و مومنانه نداشته باشید؛ بلکه هشداری است برای دور نگه داشتن مؤمنان از افتادن به دام شیطانی ریا و غرور.
{{پایان پاسخ}}
 
== احادیث مشابه ==
شیخ صدوق نیز در روایتی از امام صادق(ع) نقل کرده است که فرمود: «الِاشْتِهَارُ بِالْعِبَادَة رِیبَة»؛<ref>ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۹۴، حدیث۵۸۴۰.</ref> «شهرت یافتن به وسیله عبادت، شبهه‌ناک و گمان برانگیز است».
 
شیخ صدوق همین روایت را با دو سند دیگر در معانی الاخبار و الامالی نقل کرده است.<ref>رک: ابن بابویه، محمد، معانی الأخبار، قم، چاپ اول، ۱۴۰۳ق، ص۱۹۵. ؛ ابن بابویه، محمد، الأمالی، تهران، کتابچی، چاپ ششم، ۱۳۷۶ش، ص۲۰.</ref>{{پایان پاسخ}}


== منابع ==
== منابع ==
automoderated
۶٬۳۴۱

ویرایش