پرش به محتوا

علت تفاوت‌های زن و مرد در احکام شرعی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{شاخه | شاخه اصلی = |شاخه فرعی۱ = |شاخه فرعی۲ = |شاخه فرعی۳ = }} بسم...» ایجاد کرد)
 
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
  |شاخه فرعی۳ =  
  |شاخه فرعی۳ =  
}}
}}
بسم الله الرحمن الرحیم
{{سوال}}
 
در برخی از احکام اسلامی (قصاص، ارث، حضانت فرزند ... )، میان زن و مرد تفاوت‌هايي وجود دارد؛ در این گونه احکام، جایگاه مرد نسبت به زن رجحان داده شده و این تبعیض، با دلیل اینکه زن و مرد از لحاظ ابعاد مختلف با هم متفاوتند، توجیه می‌شود؛ ولي در احكامي مثل شراب خوردن، که زن از لحاظ جسمي ضعيف‌تر از مرد است و باید مورد ترحم قرار گیرد، حكم هر دو ۸۰ ضربه شلّاق است و این تفاوت در نظر گرفته نشده است!
خاستگاه تفاوت‌های زن و مرد در حقوق و تکالیف
{{پایان سوال}}
 
پیش‌درآمد


{{پاسخ}}
از آغازین روزهای طلوع خورشید اسلام در سرزمین جزیره‌العرب تاکنون، که آفتاب گرمابخش آن همه‌ی کره‌ی خاکی را درنوردیده و در حال غلبه بر همه مکتب‌های باطل و غیرالاهی است، این دین بزرگ همواره با مخالفت‌ها و دشمنی‌های گوناگون روبه رو بوده است؛ از جنگ‌ها و هجمه‌های نظامی و سیاسی گرفته تا نبردهای تئوریک و به ظاهر علمی، همه خواسته یا ناخواسته به دنبال بازداشتن نیروی شگرف اسلام در بسط و تعمیق فرهنگ والای توحیدی و مانع‌تراشی بر سر راه تحقق مدینه‌ی فاضله‌ی اسلام بر محوریت قرآن و اهل‌بیت(ع) بوده است؛ یکی از بخش‌هایی که به صورت‌ها و از خاستگاه‌های گوناگون مورد نقد و ایراد مخالفان قرار گرفته، بخش فقه و به خصوص مباحثی است که تحت عنوان احکام زنان یا تفاوت‌های فقهی زنان و مردان، مطرح می‌شود؛ شبهات مختلفی با صورت‌بندی‌های مختلف مطرح می‌شود که هدف همه‌ی آن‌ها بی‌اعتبار نشان دادن احکام فقهی، به‌ویژه در حوزه‌ی روابط اجتماعی، و در نتیجه تقلیل التزام مردم مسلمان به احکام دینی و ایجاد احساس بدبینی نسبت به آن، خصوصا در میان بانوان، است؛ در این نوشتار به یکی از شبهات مطرح شده در فضای مجازی اشاره کرده و به اندازه‌ی فرصت موجود به نقد آن خواهیم پرداخت.  
از آغازین روزهای طلوع خورشید اسلام در سرزمین جزیره‌العرب تاکنون، که آفتاب گرمابخش آن همه‌ی کره‌ی خاکی را درنوردیده و در حال غلبه بر همه مکتب‌های باطل و غیرالاهی است، این دین بزرگ همواره با مخالفت‌ها و دشمنی‌های گوناگون روبه رو بوده است؛ از جنگ‌ها و هجمه‌های نظامی و سیاسی گرفته تا نبردهای تئوریک و به ظاهر علمی، همه خواسته یا ناخواسته به دنبال بازداشتن نیروی شگرف اسلام در بسط و تعمیق فرهنگ والای توحیدی و مانع‌تراشی بر سر راه تحقق مدینه‌ی فاضله‌ی اسلام بر محوریت قرآن و اهل‌بیت(ع) بوده است؛ یکی از بخش‌هایی که به صورت‌ها و از خاستگاه‌های گوناگون مورد نقد و ایراد مخالفان قرار گرفته، بخش فقه و به خصوص مباحثی است که تحت عنوان احکام زنان یا تفاوت‌های فقهی زنان و مردان، مطرح می‌شود؛ شبهات مختلفی با صورت‌بندی‌های مختلف مطرح می‌شود که هدف همه‌ی آن‌ها بی‌اعتبار نشان دادن احکام فقهی، به‌ویژه در حوزه‌ی روابط اجتماعی، و در نتیجه تقلیل التزام مردم مسلمان به احکام دینی و ایجاد احساس بدبینی نسبت به آن، خصوصا در میان بانوان، است؛ در این نوشتار به یکی از شبهات مطرح شده در فضای مجازی اشاره کرده و به اندازه‌ی فرصت موجود به نقد آن خواهیم پرداخت.  


چکیده‌ی شبهه
در برخی از احکام اسلامی (قصاص، ارث، حضانت فرزند ... )، میان زن و مرد تفاوت‌هايي وجود دارد؛ در این گونه احکام، جایگاه مرد نسبت به زن رجحان داده شده و این تبعیض، با دلیل اینکه زن و مرد از لحاظ ابعاد مختلف با هم متفاوتند، توجیه می‌شود؛ ولي در احكامي مثل شراب خوردن، که زن از لحاظ جسمي ضعيف‌تر از مرد است و باید مورد ترحم قرار گیرد، حكم هر دو ۸۰ ضربه شلّاق است و این تفاوت در نظر گرفته نشده است!
چکیده‌ی نقد


از نظرگاه انسان‌شناسی دین عزیز اسلام زن و مرد هردو انسان و در منزلت و شخصیت انسانی و احراز معیارهای فضیلت، مساوی‌اند؛ تفاوت‌های جسمی و روان‌شناختی زن و مرد قابل انکار نیست؛ تمامی این تفاوت‌ها را باید به حساب "تناسب" گذاشت و نه نقص یکی و کمال دیگری! تفاوت میان حکمت حکم و علت حکم این است که هرکدام از منافع و سودمندی‌هایی که در انجام یک رفتار یا ترک رفتاری دیگر، وجود دارد، حکمت حکم آن رفتار، و مجموعه‌ی این منافع، که موجب انشای حکم از جانب خدای متعال است، علت حکم به شمار می‌رود؛ بدیهی است که پی بردن به همه‌ی حکمت‌ها و در نتیجه، آگاهی از همه‌ی عواملی که در نظر شارع مطهر، برای جعل حکم در نظر بوده است، در ظرفیت علم انسانی نیست و اگر به تعلیم خدای متعال نباشد، هرگز به آن دست نخواهیم یافت؛ حال اگرچه نمی‌توان به همه‌ی حکمت‌های تفاوت احکام زن و مرد در برخی حدود و قوانین ولی کاوش‌ها و تحلیل‌های علمی و عقلی می‌تواند به پاره‌ای از این حکمت‌ها دست‌ یابد!
از نظرگاه انسان‌شناسی دین عزیز اسلام زن و مرد هردو انسان و در منزلت و شخصیت انسانی و احراز معیارهای فضیلت، مساوی‌اند؛ تفاوت‌های جسمی و روان‌شناختی زن و مرد قابل انکار نیست؛ تمامی این تفاوت‌ها را باید به حساب "تناسب" گذاشت و نه نقص یکی و کمال دیگری! تفاوت میان حکمت حکم و علت حکم این است که هرکدام از منافع و سودمندی‌هایی که در انجام یک رفتار یا ترک رفتاری دیگر، وجود دارد، حکمت حکم آن رفتار، و مجموعه‌ی این منافع، که موجب انشای حکم از جانب خدای متعال است، علت حکم به شمار می‌رود؛ بدیهی است که پی بردن به همه‌ی حکمت‌ها و در نتیجه، آگاهی از همه‌ی عواملی که در نظر شارع مطهر، برای جعل حکم در نظر بوده است، در ظرفیت علم انسانی نیست و اگر به تعلیم خدای متعال نباشد، هرگز به آن دست نخواهیم یافت؛ حال اگرچه نمی‌توان به همه‌ی حکمت‌های تفاوت احکام زن و مرد در برخی حدود و قوانین ولی کاوش‌ها و تحلیل‌های علمی و عقلی می‌تواند به پاره‌ای از این حکمت‌ها دست‌ یابد!
خط ۷۸: خط ۷۲:
رابعا: در شیوه‌ی اجرای حد، چنان نیست که مأمور اجرای حد، بتواند با هرشدت و شیوه‌ای تازیانه را فرود آورد؛ بلکه باید به گونه‌ای باشد که درد بیش از طاقتی بر مجرم وارد نشود؛ چنانکه در روایت است امیرالمؤمنین(ع) در هنگام اجرای حد، به قنبر فرمان داد تا کتف دست را به بدن بچسباند و فقط با حرکت دادن دست از آرنج، تازیانه را فرود آورد؛ روشن است که با چنین شیوه‌ای، درد کم‌تری بر فرد وارد می‌شود.
رابعا: در شیوه‌ی اجرای حد، چنان نیست که مأمور اجرای حد، بتواند با هرشدت و شیوه‌ای تازیانه را فرود آورد؛ بلکه باید به گونه‌ای باشد که درد بیش از طاقتی بر مجرم وارد نشود؛ چنانکه در روایت است امیرالمؤمنین(ع) در هنگام اجرای حد، به قنبر فرمان داد تا کتف دست را به بدن بچسباند و فقط با حرکت دادن دست از آرنج، تازیانه را فرود آورد؛ روشن است که با چنین شیوه‌ای، درد کم‌تری بر فرد وارد می‌شود.


منابع جهت مطالعه بيش‌تر:
{{پایان پاسخ}}
 
{{مطالعه بیشتر}}
۱. زن در آيينه جلال و جمال، آيت الله جوادي آملي؛


۲. نظام حقوق زن در اسلام، استاد شهيد مطهري؛
==مطالعه بیشتر==


۳. حقوق زن در قرآن، استاد مصباح يزدي.
* زن در آيينه جلال و جمال، آيت الله جوادي آملي؛
* نظام حقوق زن در اسلام، استاد شهيد مطهري؛
* حقوق زن در قرآن، استاد مصباح يزدي.


==منابع==
==منابع==
<references />
{{پانویس|۲}}


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
۷٬۲۳۰

ویرایش