پرش به محتوا

غسل‌دهنده و کفن‌کننده پیامبر اکرم در منابع اهل‌سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
اهل‌سنت ادعا دارند که کار تجهیز و تدفین پیکر پیامبر اسلام(ص) را ابوبکر انجام داده و حضرت علی(ع) در آن زمان از شدت غم مدهوش شده بودند، آیا این ادعا واقعیت دارد؟
اهل سنت ادعا می‌کنند که ابوبکر مسئولیت تجهیز و تدفین پیامبر اکرم(ص) را بر عهده داشته و حضرت علی(ع) به دلیل شدت اندوه، در آن زمان مدهوش بوده‌اند. آیا این روایت درست است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
منابع معتبر [[اهل سنت|اهل‌سنت]]، انجام [[غسل]]، کفن، دفن و نخستین [[نماز میت|نماز]] بر جنازه [[پیامبر اسلام(ص)]] را توسط [[امام علی(ع)]] دانسته‌اند و افراد دیگری مانند [[عباس بن عبدالمطلب]] عموی پیامبر و فرزدانش قُثَم و فضل به علی(ع) کمک کردند. عالمان و مورخان اهل‌سنت از جمله ابن‌هشام در السیره النبویه، ابن‌سعد در الطبقات الکبری، ابن‌کثیر در البدایه و النهایه، تجهیز و تدفین پیامبر را بر عهده علی(ع) دانسته‌اند و همچنین اسامی کسانی که در این امور به علی(ع) کمک کردند را نیز آورده‌اند. در منابع، نامی از [[ابوبکر]] به عنوان غسل‌دهنده پیامبر ذکر نشده است.
منابع معتبر [[اهل سنت|اهل‌سنت]]، انجام [[غسل میت|غسل]]، [[کفن]]، دفن و نخستین [[نماز میت|نماز]] بر جنازه [[پیامبر اسلام(ص)]] را توسط [[امام علی(ع)]] دانسته‌اند و افراد دیگری مانند [[عباس بن عبدالمطلب]] عموی پیامبر و فرزندانش قُثَم و فضل به امام علی(ع) کمک کردند. عالمان و مورخان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] از جمله ابن‌هشام در السیره النبویه، ابن‌سعد در الطبقات الکبری، ابن‌کثیر در البدایه و النهایه،‌ دفن و کفن پیامبر را بر عهده علی(ع) دانسته‌اند و همچنین اسامی کسانی که در این امور به علی(ع) کمک کردند را نیز آورده‌اند. در منابع، نامی از [[ابوبکر]] به عنوان غسل‌دهنده پیامبر ذکر نشده است.


== غسل پیامبر در منابع اهل‌سنت ==
== وصیت پیامبر(ص) ==
ابن‌سعد، مشهور به کاتب واقدی مورخ و سیره نویس مشهور قرن دوم و سوم هجری در '''کتاب الطبقات الکبری''' داستانی را نقل می‌کند که [[کعب الاحبار]] از [[خلیفه دوم]] سؤال کرد که [[پیامبر(ص)]] در [[احتضار]] (آخرین لحظات عمرشان) چه فرمود؟ عمر به علی(ع)، اشاره کرد و گفت از او بپرسید. علی(ع): پیامبر اکرم(ص) در حالی که سرشان روی شانه من بود، می‌فرمود: الصلاه الصلاه (نماز نماز) … کعب: چه کسی پیامبر اکرم(ص) را غسل داد؟ عمر گفت از علی بپرس و علی(ع) گفت من پیامبر را غسل دادم در حالی که عباس نشسته بود و اسامه و شقران آب می‌ریختند.<ref>ابن سعد، محمّد، الطبقات الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۰۲.</ref>
سیوطی در جامع الاحادیث، روایتی را نقل می‌کند که بر اساس آن، پیامبر اکرم(ص) پیش از درگذشتشان، وصیت کرده بودند که امام علی(ع) جسد ایشان را غسل بدهد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جامع الأحاديث|سال=بی‌تا|نام=جلال‌الدين|نام خانوادگی=السيوطي|ناشر=د حسن عباس زكى|جلد=31|صفحه=135|زبان=|مکان=بی‌جا|ویرایش=}}</ref>


ابن هشام مورخ قرن سوم و تدوین کنندهٔ مشهورترین کتاب دربارهٔ سیرهٔ پیامبر در '''کتاب السیره النبویه'''، علی بن ابی طالب، [[عباس بن عبدالمطلب]]، فضل بن عباس، قثم بن عباس، اسامه بن زید و شقران غلام پیامبر و اوس بن خولی که یکی از [[انصار]] بود را غسل‌دهنده‌های پیامبر دانسته است. او غسل پیامبر را چنین دانسته که علی(ع) جنازه پیامبر اکرم(ص) را بر سینه خود گذارده بود و عباس و فضل و قثم در حرکت دادن و چپ و راست کردن بدن به او کمک می‌کردند و اسامه و شقران هم آب می‌ریختند و علی بن ابی طالب(ع)، پیامبر(ص) را از زیر پیراهن غسل می‌داد.<ref>ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج۲، ص۶۲۲–۶۶۳.</ref>
== غسل پیامبر(ص) در منابع اهل‌سنت ==
ابن‌سعد، مشهور به کاتب واقدی مورخ و سیره‌نویس مشهور قرن دوم و سوم قمری، در کتاب الطبقات الکبری داستانی را از کعب الاحبار نقل می‌کند. [[کعب الاحبار]] از [[خلیفه دوم]] سؤال کرد که [[پیامبر(ص)]] در [[احتضار]] (آخرین لحظات عمر) چه فرمود؟ عمر به علی(ع)، اشاره کرد و گفت از او بپرسید. علی(ع): پیامبر اکرم(ص) در حالی که سرشان روی شانه من بود، می‌فرمود: الصلاة، الصلاة (نماز، نماز) … کعب: چه کسی پیامبر اکرم(ص) را غسل داد؟ عمر گفت از علی بپرس و علی(ع) گفت من پیامبر را غسل دادم در حالی که عباس نشسته بود و [[اسامة بن زید]] از اصحاب پیامبر(ص) و [[شقران صالح]]؛ غلام پیامبر، آب می‌ریخت.<ref>ابن سعد، محمّد، الطبقات الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۰۲.</ref>


== دفن پیامبر در منابع اهل‌سنت ==
[[ابن‌هشام]] مورخ قرن سوم قمری و تدوین‌کننده مشهورترین کتاب درباره سیره پیامبر اکرم، غسل‌دهندگان پیامبر را علی بن ابی‌طالب، [[عباس بن عبدالمطلب]]، فضل بن عباس، قثم بن عباس، اسامه بن زید و شقران صالح و اوس بن خولی که یکی از [[انصار]] بود گزارش می‌کند. او غسل پیامبر را چنین دانسته که علی(ع) جنازه پیامبر اکرم(ص) را بر سینه خود گذارده بود و عباس عموی پیامبر و فرزندانش فضل و قُثَم در حرکت دادن و چپ و راست کردن بدن به او کمک می‌کردند و اسامه و شقران هم آب می‌ریختند و علی بن ابی‌طالب(ع)، پیامبر(ص) را از زیر پیراهن غسل می‌داد.<ref>ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج۲، ص۶۲۲–۶۶۳.</ref> در روایتی که [[سیوطی]] آن را نقل می‌کند، فضل، جسد پیامبر را بلند کرده بود تا امام علی(ع) آن را غسل دهد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جامع الأحاديث|سال=بی‌تا|نام=جلال‌الدين|نام خانوادگی=السيوطي|ناشر=د حسن عباس زكى|جلد=31|صفحه=135|زبان=|مکان=بی‌جا|ویرایش=}}</ref> همچنین در برخی روایات، از حضور جبرئیل در کنار غسل‌دهندگان پیامبر یاد شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=المعجم الكبير|سال=1415|نام=أبو القاسم|نام خانوادگی=الطبراني|ناشر=مكتبة ابن تيمية|جلد=3|صفحه=58|زبان=|مکان=القاهرة|ویرایش=|پیوند=https://lib.efatwa.ir/42124/3/58/%D8%B9%D9%84%D9%8A_%D8%A8%D9%86_%D8%A3%D8%A8%D9%8A_%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8_%D9%85%D8%BA%D9%85%D9%89_%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87}}</ref>
طبری (درگذشت ۳۱۰ق) مورخ مشهور اهل‌سنت در کتاب تاریخ خود نقل می‌کند که در مورد محل دفن پیامبر اکرم(ص)، اختلاف شد، برخی بقیع را پیشنهاد دادند، برخی گفتند: در کنار [[مسجد]] و برخی نیز گفتند: در منزل حضرت، ایشان را دفن کنیم. در نهایت تصمیم بر این شد که جنازه را در همان حجره‌ای که حضرت رحلت نمود، به خاک بسپارند. قبر آن حضرت توسط [[ابو عبیده جراح]] و زید بن سهل آماده گردید و مراسم دفن به وسیله علی(ع) به کمک فضل، عباس و قثم انجام گرفت.<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، مؤسسه الاعلمی، بی تا، ج۲، ص۴۵۲.</ref>


ابن‌هشام، شخصیت‌هایی مانند علی بن ابی‌طالب و فضل بن عباس و قثم بن عباس و شقران را متولی دفن پیامبر دانسته که وارد قبر پیامبر(ص) شدند.<ref>ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج۲، ص۶۶۴.</ref> ابن‌اثیر جزری در اسد الغابه،<ref>ابن اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۸۸.</ref> ابن‌کثیر در البدایه و النهایه<ref>ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۶۹.</ref> بیهقی در دلائل النبوه<ref>بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق، ج۷، ص۲۵۴.</ref> و بسیاری منابع دیگر اهل‌سنت به این رویداد اشاره دارند که کسی جز علی(ع) و همراهان آن حضرت در تدفین پیامبر(ص) شرکت نداشته‌اند.
== دفن پیامبر(ص) در منابع اهل‌سنت ==
ابن‌هشام، شخصیت‌هایی مانند علی بن ابی‌طالب(ع)، فضل و قثم فرزندان عباس عموی پیامبر و شقران را متولی دفن پیامبر دانسته که وارد قبر پیامبر(ص) شدند.<ref>ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج۲، ص۶۶۴.</ref> ابن‌اثیر جزری در اسد الغابه،<ref>ابن اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۸۸.</ref> ابن‌کثیر در البدایه و النهایه<ref>ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۶۹.</ref> بیهقی در دلائل النبوه به این رویداد اشاره داشته‌اند که کسی جز علی(ع) و همراهان او در تدفین پیامبر(ص) شرکت نداشته‌اند.<ref name=":0">بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق، ج۷، ص۲۵۴.</ref>
 
طبری (درگذشت ۳۱۰ق) مورخ مشهور اهل‌سنت در کتاب خود [[اعتبار تاریخ طبری|تاریخ الامم و الملوک]] نقل می‌کند که در مورد محل دفن پیامبر اکرم(ص)، اختلاف شد، برخی [[قبرستان بقیع|بقیع]] را پیشنهاد دادند، برخی گفتند: در کنار [[مسجد]] و برخی نیز گفتند: در منزل حضرت، ایشان را دفن کنیم. در نهایت تصمیم بر این شد که جنازه را در همان حجره‌ای که حضرت [[رحلت پیامبر(ص)|رحلت]] نمود، به خاک بسپارند. قبر آن حضرت توسط [[ابو عبیده جراح]] از [[صحابه پیامبر(ص)|صحابه]] و [[ابوطلحه انصاری|اَبوطَلْحه انصاری]] از [[انصار]] آماده گردید و مراسم دفن به وسیله علی(ع) به کمک عباس عموی پیامبر و فرزندانش فضل و قثم انجام گرفت.<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، مؤسسه الاعلمی، بی تا، ج۲، ص۴۵۲.</ref> آنطور که برخی منابع سنی گزارش کرده‌اند، ابوبکر روایتی را از پیامبر نقل کرده است که بر اساس آن، پیامبران در همان محلی که رحلت می‌کنند، دفن می‌شوند و از همین رو، ابوطلحه، یکی از اصحاب پیامبر، در اتاقکی که پیامبر از دنیا رفته بود، قبری را تهیه کرد.<ref name=":0" /> طبرانی اما در روایتی گزارش کرده است که علی (ع) با کمک ابن عباس و ابوبکر پیامبر را دفن کردند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=المعجم الكبير|سال=1415|نام=أبو القاسم|نام خانوادگی=الطبراني|ناشر=مكتبة ابن تيمية|جلد=3|صفحه=58|زبان=|مکان=القاهرة|ویرایش=|پیوند=https://lib.efatwa.ir/42124/3/58/%D8%B9%D9%84%D9%8A_%D8%A8%D9%86_%D8%A3%D8%A8%D9%8A_%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8_%D9%85%D8%BA%D9%85%D9%89_%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87}}</ref>


== اقامه نماز بر پیکر پیامبر(ص) ==
== اقامه نماز بر پیکر پیامبر(ص) ==
منابع اهل‌سنت همچنین نوشته‌اند؛ نخستین کسی که بر پیامبر(ص) نماز گزارد و سپس یاران و اصحاب آن حضرت، گروه گروه، بر جنازه آن حضرت نماز خواندند: ابن‌کثیر مورخ اهل‌سنت نقل کرده که پیامبر(ص) وصیت کرد بدن او را مردان اهل‌بیتش غسل دهند و کفن کنند و بعد بر جنازه آن حضرت نماز بگزارند. سپس مردم بر آن حضرت نماز بگزارند و بعد از مردان، زنان بر جسد آن حضرت نماز بخوانند.<ref>ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۶۶.</ref>
منابع اهل‌سنت همچنین نوشته‌اند؛ علی بن ابی‌طالب(ع) نخستین کسی بود که بر پیامبر(ص) نماز گزارد و سپس، یاران و اصحاب پیامبر(ص)، گروه گروه، بر جنازه ایشان نماز خواندند. ابن‌کثیر مورخ اهل‌سنت نقل کرده که پیامبر(ص) وصیت کرد بدن او را مردان اهل‌بیتش غسل دهند و کفن کنند و بعد بر جنازه آن حضرت نماز بگزارند. سپس مردم بر آن حضرت نماز بگزارند و بعد از مردان، زنان بر جسد آن حضرت نماز بخوانند.<ref>ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۶۶.</ref> آنطور که منابع اهل سنت گزارش کرده‌اند، نماز بر جسد پیامبر اکرم(ص) به صورت فرادا صورت می‌گرفت و هر گروه، در دسته‌های ده‌نفری بر جنازه پیامبر وارد می‌شدند و ادای احترام می‌کردند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=خورشید نبوت ترجمهٔ فارسی «الرحیق المختوم»|سال=1381|نام=صفی الرحمن|نام خانوادگی=مبارکفوری|ناشر=موحدین|جلد=|صفحه=732-735|زبان=|مکان=|ویرایش=محمد علی لسانی فشارکی}}</ref> منابع سنی همچنین از نماز خواندن فرشتگان از جمله جبرئیل بر جسد پیامبر اکرم یاد کرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=المعجم الكبير|سال=1415|نام=أبو القاسم|نام خانوادگی=الطبراني|ناشر=مكتبة ابن تيمية|جلد=3|صفحه=58|زبان=|مکان=القاهرة|ویرایش=|پیوند=https://lib.efatwa.ir/42124/3/58/%D8%B9%D9%84%D9%8A_%D8%A8%D9%86_%D8%A3%D8%A8%D9%8A_%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8_%D9%85%D8%BA%D9%85%D9%89_%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87}}</ref>


== منابع ==
== منابع ==