۱۱٬۹۱۳
ویرایش
اقسام جنگ در اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها
ابرابزار
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷ |
(ابرابزار) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|حکومت دینی}}[[جهاد]] در اسلام، اقسامی دارد که بیشتر آن‌ها مشروط به اجازه [[امام معصوم]] | {{درگاه|حکومت دینی}}[[جهاد]] در اسلام، اقسامی دارد که بیشتر آن‌ها مشروط به اجازه [[امام معصوم]] یا [[ولایت فقیه اجماعی یا برداشتی فقهی|جانشین او]] است. جهاد گاه در مقابل دشمنان داخلی است؛ از جمله جهاد با [[اهل‌بغی]] و [[منافق|منافقان]] و گاه در مقابل دشمن خارجی است که جهاد با [[مشرک|مشرکان]] و [[کافر|کافران]] را از این موارد دانسته‌اند. | ||
جهاد رهایی‌بخش، یا به تعبیر دیگر «جنگ امدادی»، دفاع از کسانی است که مورد ظلم و تجاوز دیگران قرار گرفته‌اند. این جهاد برای رهایی مؤمنان ناتوان و دربند است. | جهاد رهایی‌بخش، یا به تعبیر دیگر «جنگ امدادی»، دفاع از کسانی است که مورد ظلم و تجاوز دیگران قرار گرفته‌اند. این جهاد برای رهایی مؤمنان ناتوان و دربند است. | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
مقصود از اهل‌کتاب را پیروان دین یهودیت، مسیحیت، زردشتی و صابئی دانسته‌اند. جنگ با این گروه‌ها تا زمانی که تسلیم شوند و جزیه بپردازند، واجب است.<ref>سید محمدحسین طباطبایی، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، ج۱۶، ص۲۰۵؛ سیدابوالقاسم خویی، منهاج الصالحین، ج۱، ص۳۶۱.</ref> | مقصود از اهل‌کتاب را پیروان دین یهودیت، مسیحیت، زردشتی و صابئی دانسته‌اند. جنگ با این گروه‌ها تا زمانی که تسلیم شوند و جزیه بپردازند، واجب است.<ref>سید محمدحسین طباطبایی، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، ج۱۶، ص۲۰۵؛ سیدابوالقاسم خویی، منهاج الصالحین، ج۱، ص۳۶۱.</ref> | ||
در این زمینه نیز آیات متعددی وجود دارد؛ آیه ۲۹ سوره توبه: «با آن گروه از اهل کتاب که به خدای متعال و روز قیامت ایمان ندارند، | در این زمینه نیز آیات متعددی وجود دارد؛ آیه ۲۹ سوره توبه: «با آن گروه از اهل کتاب که به خدای متعال و روز قیامت ایمان ندارند، … بجنگید تا هنگامی که با خواری به دست خود جزیه دهند.<ref>سوره توبه، آیه ۲۹.</ref> | ||
جنگ با اهل‌کتاب نیز دارای شرایطی دانسته شده است. [[محقق حلی]] فقیه برجسته شیعه در قرن هفتم قمری در [[کتاب شرایع الاسلام|کتاب «شرایع الاسلام»]] آورده که با اهل کتاب، باید به فرمان امام عادل یا نماینده او جهاد کرد.<ref>شهید ثانی، شرح لمعه، ج۱۰، ص۵۴.</ref> [[شهید مطهری]] نیز در کتاب‌هایش آورده که در جنگ با اهل کتاب، شرط این است که طرف دیگر بخواهد جنگ را شروع کند یا برای نشر دعوت اسلامی مانع ایجاد کند.<ref>مرتضی مطهری، جهاد، ص۱۳–۱۴.</ref> | جنگ با اهل‌کتاب نیز دارای شرایطی دانسته شده است. [[محقق حلی]] فقیه برجسته شیعه در قرن هفتم قمری در [[کتاب شرایع الاسلام|کتاب «شرایع الاسلام»]] آورده که با اهل کتاب، باید به فرمان امام عادل یا نماینده او جهاد کرد.<ref>شهید ثانی، شرح لمعه، ج۱۰، ص۵۴.</ref> [[شهید مطهری]] نیز در کتاب‌هایش آورده که در جنگ با اهل کتاب، شرط این است که طرف دیگر بخواهد جنگ را شروع کند یا برای نشر دعوت اسلامی مانع ایجاد کند.<ref>مرتضی مطهری، جهاد، ص۱۳–۱۴.</ref> | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
== جنگ با اهل‌بغی == | == جنگ با اهل‌بغی == | ||
«اهل بغی» کسانی را گویند که علیه حکومت قیام کرده باشند. جهاد با اهل‌بغی، در واقع، جنگ داخلی علیه مسلمانانی است که علیه حکومت قیام کنند.<ref> اشراق، تاریخ و مقررات جنگ در اسلام، ص۲۷۱.</ref> | «اهل بغی» کسانی را گویند که علیه حکومت قیام کرده باشند. جهاد با اهل‌بغی، در واقع، جنگ داخلی علیه مسلمانانی است که علیه حکومت قیام کنند.<ref>اشراق، تاریخ و مقررات جنگ در اسلام، ص۲۷۱.</ref> | ||
جلال‌الدین فارسی از محققان مسلمان، در تعریف اهل‌بغی می‌نویسد: اهل‌بغی گروهی از مسلمانان هستند که چون نمی‌توانند مطلوب خویش را از راه‌های مشروع بدست آورند یا نگهداری کنند، دست به تجاوز مسلحانه علیه مسلمانان می‌زنند.<ref>جلال‌الدین فارسی، جهاد حد نهایی تکامل، ص۱۰۹.</ref> | جلال‌الدین فارسی از محققان مسلمان، در تعریف اهل‌بغی می‌نویسد: اهل‌بغی گروهی از مسلمانان هستند که چون نمی‌توانند مطلوب خویش را از راه‌های مشروع بدست آورند یا نگهداری کنند، دست به تجاوز مسلحانه علیه مسلمانان می‌زنند.<ref>جلال‌الدین فارسی، جهاد حد نهایی تکامل، ص۱۰۹.</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
این جهاد برای رهایی مؤمنان ناتوان و دربند است. گاه گروهی از مسلمانان که در کشوری غیر اسلامی و [[دارالکفر]] زندگی می‌کنند، مورد ظلم و تجاوز قرار می‌گیرند و به هر علت، توانایی رویارویی با این تجاوز و ستم را ندارند. از سوی دیگر، امکان مهاجرت به کشور اسلامی، برای آنان فراهم نیست؛ در چنین وضعی، بر سایر مسلمانان لازم است که در حد توان، به کمک آن‌ها شتافته و با زورگویان و ستم پیشه‌گان بجنگند و موجبات رهایی و آزادی آنان را، از بند ستم و اسارت فراهم سازند. | این جهاد برای رهایی مؤمنان ناتوان و دربند است. گاه گروهی از مسلمانان که در کشوری غیر اسلامی و [[دارالکفر]] زندگی می‌کنند، مورد ظلم و تجاوز قرار می‌گیرند و به هر علت، توانایی رویارویی با این تجاوز و ستم را ندارند. از سوی دیگر، امکان مهاجرت به کشور اسلامی، برای آنان فراهم نیست؛ در چنین وضعی، بر سایر مسلمانان لازم است که در حد توان، به کمک آن‌ها شتافته و با زورگویان و ستم پیشه‌گان بجنگند و موجبات رهایی و آزادی آنان را، از بند ستم و اسارت فراهم سازند. | ||
خداوند در خطاب به | خداوند در خطاب به مؤمنان می‌گوید که چرا در راه خدا جهاد نمی‌کنید؟! در صورتی که جمعی ناتوان از مردان و زنان و کودکان، اسیر ظلم کافران هستند.<ref>سوره نساء، آیه۷۵.</ref> [[امام علی(ع)]] نیز توصیه کرده که همواره یاور مظلومان و دشمن ستمگران باشید.<ref>نهج البلاغه، نامه ۴۷، ص۵۵۸؛ فتّال نیشابوری، روضه الواعظین، ص۱۳۶.</ref> | ||
جلال‌الدین فارسی چنین جهادی را به‌جهت مصالح استمداد کنندگان، دفاعی دانسته که از حیث یاری رساندن به ستمدیده‌ها، ماهیت آزادی‌بخشی دارد.<ref>جلال‌الدین فارسی، جهاد حد نهایی تکامل، ص۱۰۸.</ref> | جلال‌الدین فارسی چنین جهادی را به‌جهت مصالح استمداد کنندگان، دفاعی دانسته که از حیث یاری رساندن به ستمدیده‌ها، ماهیت آزادی‌بخشی دارد.<ref>جلال‌الدین فارسی، جهاد حد نهایی تکامل، ص۱۰۸.</ref> | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان = | نقل‌قول = [[شهید مطهری]]:{{-}}'''«اگر جنگی برای دفع تهاجم باشد، در این شرایط اگر نجنگیم به بهانه صلح، این صلح نیست، تسلیم است.»'''<ref>مرتضی مطهری، جهاد، ص۲۵.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان = | نقل‌قول = [[شهید مطهری]]:{{-}}'''«اگر جنگی برای دفع تهاجم باشد، در این شرایط اگر نجنگیم به بهانه صلح، این صلح نیست، تسلیم است.»'''<ref>مرتضی مطهری، جهاد، ص۲۵.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
== جهاد دفاعی == | == جهاد دفاعی == | ||
مسلمانان مکلف هستند با هر فرد یا گروهی که اندیشهٔ تجاوز به مسلمانان دارد، در حد توان بجنگند و تسلیم نشوند.<ref>شهید اول، الدروس، ج۲، ص۵۹؛ علامه حلّی، قواعد الاحکام، ج۳، ص۵۷۱.</ref> این نوع جنگ، «دفاع» یا «جهاد دفاعی» نام دارد. تمامی فقهای مسلمان، معتقدند اگر بر مسلمانان یا سرزمین‌های اسلامی، از جانب دشمنان هجوم صورت گیرد، بر همه مسلمانان واجب است با تمامی امکانات و توان از آن دفاع کنند.<ref>عباسعلی عظیمی شوشتری، مقالهٔ قوانین و مقررات کلی جنگ و دفاع در اسلام، فصلنامهٔ مصباح، سال ششم، شماره ۲۲، ص۲۶.</ref> در این جهاد، اذن امام عادل و مجتهد و دستگاه حکومتی شرط نیست.<ref>ر. ک. | مسلمانان مکلف هستند با هر فرد یا گروهی که اندیشهٔ تجاوز به مسلمانان دارد، در حد توان بجنگند و تسلیم نشوند.<ref>شهید اول، الدروس، ج۲، ص۵۹؛ علامه حلّی، قواعد الاحکام، ج۳، ص۵۷۱.</ref> این نوع جنگ، «دفاع» یا «جهاد دفاعی» نام دارد. تمامی فقهای مسلمان، معتقدند اگر بر مسلمانان یا سرزمین‌های اسلامی، از جانب دشمنان هجوم صورت گیرد، بر همه مسلمانان واجب است با تمامی امکانات و توان از آن دفاع کنند.<ref>عباسعلی عظیمی شوشتری، مقالهٔ قوانین و مقررات کلی جنگ و دفاع در اسلام، فصلنامهٔ مصباح، سال ششم، شماره ۲۲، ص۲۶.</ref> در این جهاد، اذن امام عادل و مجتهد و دستگاه حکومتی شرط نیست.<ref>ر. ک. ابوالقاسم بن حسن میرزای قمی، جامع الشتات، ج۱، ص۳۶۲.</ref> | ||
در جهاد دفاعی، هدف دفع تجاوز است و با رسیدن به این هدف، جهاد دفاعی هم خاتمه می‌یابد. | در جهاد دفاعی، هدف دفع تجاوز است و با رسیدن به این هدف، جهاد دفاعی هم خاتمه می‌یابد. | ||
==پیوند به بیرون== | == پیوند به بیرون == | ||
این مدخل برگرفته شده از کتاب «سیره نظامی امیرالمؤمنین» نوشته «یدالله حاجی‌زاده» قم مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، ۱۳۹۲ش. | این مدخل برگرفته شده از کتاب «سیره نظامی امیرالمؤمنین» نوشته «یدالله حاجی‌زاده» قم مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، ۱۳۹۲ش. | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||