پرش به محتوا

حد و مطلع قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
* مرحله ی بعد، ظهور ترکیبی است. وقتی لفظ در ترکیب آمد، غیر از ظهور تصوری اولی، ظهور تصدیقی پیدا می‌کند که ممکن است با ظهور تصوری‌اش یکسان و یا تا حدودی متفاوت باشد.
* مرحله ی بعد، ظهور ترکیبی است. وقتی لفظ در ترکیب آمد، غیر از ظهور تصوری اولی، ظهور تصدیقی پیدا می‌کند که ممکن است با ظهور تصوری‌اش یکسان و یا تا حدودی متفاوت باشد.
* ظهور نهایی کلام در صورتی شکل می‌گیرد که سیاق کلام و قراینِ متصل و منفصل و مربوط به آن، مورد توجه و دقت قرار می‌گیرد و این‌جا معنای موردِ نظرِ متکلم شناخته می‌شود و این همان «'''حد'''» است.
* ظهور نهایی کلام در صورتی شکل می‌گیرد که سیاق کلام و قراینِ متصل و منفصل و مربوط به آن، مورد توجه و دقت قرار می‌گیرد و این‌جا معنای موردِ نظرِ متکلم شناخته می‌شود و این همان «'''حد'''» است.
حد از یک جهت منتهای ظهورات لفظ است و از جهت دیگر، نقطه ی شروع برای رسیدن به بطون قرآن است. یعنی همان‌طور که علامه طباطبایی در تشریح چگونگی کشف بطون قرآن فرمودند، در ورای ظاهر آیات، معنای وسیع تری وجود دارد و باز در ورای آن باطن، معنای وسیع تری هست، تا آن جا که به حقیقت علم و اراده ی حق تعالی می‌رسد که «مطلعِ» قرآن است. شاهد بر این مطلب آن که در روایت نیز مطلع به«مبدأ ظهور» و «مراد خداوند» تفسیر شده است. کسانی که بتوانند مطالع آیات الهی را دریابند، خواهند توانست احکام دیگری، غیر از احکام ظاهری قرآن، از بطون قرآن استخراج کنند;
نتیجه آن که، ظاهر قرآن از تنزیل (لفظ) قرآن تا حد قرآن (ظهور نهایی کلام) و باطن آن، از حد تا مطلع است.
.


آیات قرآن، علاوه بر معانى ظاهرى، داراى معنایی است كه تنها با الفاظ، قواعد و ادبيات عرب نمى‌توان آن را فهميد و در اصطلاح آن‌را باطن قرآن گويند. كه تمام آن را فقط خدا و راسخان در علم مى دانند. مراد از مطلع، مرحله‌ى اول از معناى باطنى است.<ref>''. بحارالأنوار، ج۲۳، ص۱۹۷.''</ref>
آیات قرآن، علاوه بر معانى ظاهرى، داراى معنایی است كه تنها با الفاظ، قواعد و ادبيات عرب نمى‌توان آن را فهميد و در اصطلاح آن‌را باطن قرآن گويند. كه تمام آن را فقط خدا و راسخان در علم مى دانند. مراد از مطلع، مرحله‌ى اول از معناى باطنى است.<ref>''. بحارالأنوار، ج۲۳، ص۱۹۷.''</ref>


== تفاوت حد با ظاهر ==
== تفاوت حد با ظاهر ==
با این تحلیل فرِ بین «ظاهر» و «حد» روشن می‌شود; یکی این که، ظاهر دارای مراحل است که حد، یک مرحله از ظاهر آن است و آن مرحله ی نهایی ظهور است و شاید این که در روایت فرموده‌اند: «حد منتهاست»، به همین معنا باشد. فرِ دیگر آن که هر ظاهری حجت نیست; ولی «حد»، حجّت است; یعنی ظهور نهایی کلام، همان چیزی است که مقصود خداوند از آیه است و از این رو، در روایت به«حکم خدا» تفسیر شده است.
میان «حد» و ظاهر تفاوت‌هایی را ذکر کرده‌اند:
 
با این توضیحات معلوم می‌شود که رابطه ی بین ظاهر و حد از نسب اربع منطقی، رابطه ی عموم و خصوص مطلق است; یعنی هر حدّی ظاهر است; امّا هر ظاهری حد نیست.
 
حد از یک جهت منتهای ظهورات لفظ است و از جهت دیگر، نقطه ی شروع برای رسیدن به بطون قرآن است. یعنی همان‌طور که علامه طباطبایی در تشریح چگونگی کشف بطون قرآن فرمودند، در ورای ظاهر آیات، معنای وسیع تری وجود دارد و باز در ورای آن باطن، معنای وسیع تری هست، تا آن جا که به حقیقت علم و اراده ی حق تعالی می‌رسد که «مطلعِ» قرآن است. شاهد بر این مطلب آن که در روایت نیز مطلع به«مبدأ ظهور» و «مراد خداوند» تفسیر شده است. کسانی که بتوانند مطالع آیات الهی را دریابند، خواهند توانست احکام دیگری، غیر از احکام ظاهری قرآن، از بطون قرآن استخراج کنند;
 
نتیجه آن که، ظاهر قرآن از تنزیل (لفظ) قرآن تا حد قرآن (ظهور نهایی کلام) و باطن آن، از حد تا مطلع است.
 
.


در روایات، علاوه به ظاهر و باطن، برای قرآن کریم «حد» و «مطلع» نیز ذکر شده است که مراد از حد، مرحله ی نهاییِ معنای ظاهری و مراد از مطلع، مرحله ی اوّل از معنای باطنی است.
* ظاهر دارای مراحلی است و مرحله‌ی نهایی ظهور، حد، نامیده می‌شود و شاید این که در روایت فرموده‌اند: «حد منتهاست»، به همین معنا باشد.
* هر ظاهری حجت نیست ولی «حد»، حجّت است. حد که ظهور نهایی کلام است، همان مقصود خداوند از آیه است و از این رو، در روایت به «حکم خدا» تفسیر شده است.
* رابطه‌ی بین ظاهر و حد، رابطه‌ی عموم و خصوص مطلق است؛ هر حدی ظاهر است اما هر ظاهری حد نیست.


== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
۱۱٬۸۹۶

ویرایش