پرش به محتوا

مهدویت در ادیان: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۹۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۱ مارس ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۳: خط ۳۳:
علی موحدیان عطاء، هفت آسمان، فصلنامه تخصصی ادیان و مذاهب، ش۱۲، سال سوم و چهارم، زمستان ۱۳۸۰ و بهار ۱۳۸۱ش، ص۱۱۲.</ref>
علی موحدیان عطاء، هفت آسمان، فصلنامه تخصصی ادیان و مذاهب، ش۱۲، سال سوم و چهارم، زمستان ۱۳۸۰ و بهار ۱۳۸۱ش، ص۱۱۲.</ref>


اما در باب دوم و گونه دیگر اندیشه موعود در مسیحیت که در جهت عیسی مسیح به عنوان داور جهان در آخر الزمان را وعده می‌دهد چونکه گفتنی است. اول آن که در عهد جدید یادآور شده‌اند که عیسی با رنج به جای بنی آدم و با مرگ خویش به انتظار موعود نجات بخش پایان داد اما دوباره بر می‌گردد تا داور جهان باشد نکته دوم هم این که موعود مسیحی وقتی به صورت داور جهانی رجعت می‌کند این اندیشه نجات بخش وی را با دیگر فرهنگ‌ها متفاوت ترسیم می‌کند و نکته سوم این که عهد جدید از سیاسی کردن مسیح موعود برحذر است.<ref>علی موحدیان عطاء، هفت آسمان، فصلنامه تخصصی ادیان و مذاهب، ش۱۲ و ۱۳، سال سوم و چهارم، زمستان ۱۳۸۰ و بهار ۱۳۸۱ش، ص۱۱۳.</ref> و چهره سوم موعود مسیحی چهره ای به کلی دیگر است او آن مسیحی نیست که امت موسوی انتظارش را می‌کشیدند و به باور امت عیسی همو بود که آمد و هموست که باز خواهد آمد این فرد دیگری است که عیسی مسیح وعده آمدنش را می‌دهد. نکته ای که در این‌جا هست تلقی مسیحیان از فرازهای انجیل یوحنا «۱۶: ۲۷ / ۱۴: ۱۷، ۱۶: ۸» است مسیحیت هرگز به این تن در نداد که «تسلی دهنده» و «روح راستی» که کتاب مقدس وعده آمدنش را داده کسی چون پیامبری یا وصی پیامبری باشد بلکه مصداق این وعده همان روح القدس بوده است بدینسان موعود آخر الزمان مسیحی از دانسته اندیشه‌های موعود صرفاً اجتماعی و حتی موعود نجات بخش «معنوی ـ اجتماعی» به کنار می‌رود.<ref>همان، ص۱۱۵.</ref><ref>همان، ص۱۱۵.</ref>
اما در باب دوم و گونه دیگر اندیشه موعود در مسیحیت که در جهت عیسی مسیح به عنوان داور جهان در آخر الزمان را وعده می‌دهد چونکه گفتنی است. اول آن که در عهد جدید یادآور شده‌اند که عیسی با رنج به جای بنی آدم و با مرگ خویش به انتظار موعود نجات بخش پایان داد اما دوباره بر می‌گردد تا داور جهان باشد نکته دوم هم این که موعود مسیحی وقتی به صورت داور جهانی رجعت می‌کند این اندیشه نجات بخش وی را با دیگر فرهنگ‌ها متفاوت ترسیم می‌کند و نکته سوم این که عهد جدید از سیاسی کردن مسیح موعود برحذر است.<ref>علی موحدیان عطاء، هفت آسمان، فصلنامه تخصصی ادیان و مذاهب، ش۱۲ و ۱۳، سال سوم و چهارم، زمستان ۱۳۸۰ و بهار ۱۳۸۱ش، ص۱۱۳.</ref> و چهره سوم موعود مسیحی چهره ای به کلی دیگر است او آن مسیحی نیست که امت موسوی انتظارش را می‌کشیدند و به باور امت عیسی همو بود که آمد و هموست که باز خواهد آمد این فرد دیگری است که عیسی مسیح وعده آمدنش را می‌دهد. نکته ای که در این‌جا هست تلقی مسیحیان از فرازهای انجیل یوحنا «۱۶: ۲۷ / ۱۴: ۱۷، ۱۶: ۸» است مسیحیت هرگز به این تن در نداد که «تسلی دهنده» و «روح راستی» که کتاب مقدس وعده آمدنش را داده کسی چون پیامبری یا وصی پیامبری باشد بلکه مصداق این وعده همان روح القدس بوده است بدینسان موعود آخر الزمان مسیحی از دانسته اندیشه‌های موعود صرفاً اجتماعی و حتی موعود نجات بخش «معنوی ـ اجتماعی» به کنار می‌رود.<ref>علی موحدیان عطاء، هفت آسمان، فصلنامه تخصصی ادیان و مذاهب، ش۱۲ و ۱۳، سال سوم و چهارم، زمستان ۱۳۸۰ و بهار ۱۳۸۱ش، ص۱۱۵.</ref>
 
آیین زرتشت


== مهدویت در زرتشت ==
در این آیین موضوع موعود رهاننده با مفهوم سوشَینت از ریشه «سو» به معنای «سود رساننده» گره خورده است این مفهوم فی الجمله اشاره به کسانی است که به نوبت در رأس هر هزاره می‌آیند و پلیدی را ریشه کن و جهان را نو می‌کنند مهم‌ترین ایشان آخرینشان است<ref>ر. ک. هفت آسمان، ش ۱۲ و ۱۳، ص۱۱۹–۱۲۰.</ref> و اندیشه منجی موعود زرتشتیگری از سرچشمه‌هایی چون نوید شکست منش بد از منش خوب، دروغ از راست به دست خرداد و امرداد جریان می‌یابد. در این‌جا لازم است که بگوییم در سنت متأخر زرتشتی این آموزه را به آخرت‌شناسی پیوند می‌دهند به گونه ای که ظهور منجی به جریانات روز محشر و داوری در هم آمیخته است گویا قیامت در همان زمان و در همین زمین برپا می‌شود در کتاب بُندهش که از متون متأخر زرتشتیان است پس از یاد کردن اوضاع مردمان به هنگام ظهور سوشینت می‌گوید: «پس از آن سوشینت مردگان را بر می خیزاند…» آن گاه به تفصیل به جریان داوری می‌پردازد.<ref>همان، ص۱۲۱ به نقل از سوشیانت با سیر اندیشه ایرانیان درباره موعود آخرالزمان، ص۱۰۹، علی اصغر مصطفوی.</ref>
در این آیین موضوع موعود رهاننده با مفهوم سوشَینت از ریشه «سو» به معنای «سود رساننده» گره خورده است این مفهوم فی الجمله اشاره به کسانی است که به نوبت در رأس هر هزاره می‌آیند و پلیدی را ریشه کن و جهان را نو می‌کنند مهم‌ترین ایشان آخرینشان است<ref>ر. ک. هفت آسمان، ش ۱۲ و ۱۳، ص۱۱۹–۱۲۰.</ref> و اندیشه منجی موعود زرتشتیگری از سرچشمه‌هایی چون نوید شکست منش بد از منش خوب، دروغ از راست به دست خرداد و امرداد جریان می‌یابد. در این‌جا لازم است که بگوییم در سنت متأخر زرتشتی این آموزه را به آخرت‌شناسی پیوند می‌دهند به گونه ای که ظهور منجی به جریانات روز محشر و داوری در هم آمیخته است گویا قیامت در همان زمان و در همین زمین برپا می‌شود در کتاب بُندهش که از متون متأخر زرتشتیان است پس از یاد کردن اوضاع مردمان به هنگام ظهور سوشینت می‌گوید: «پس از آن سوشینت مردگان را بر می خیزاند…» آن گاه به تفصیل به جریان داوری می‌پردازد.<ref>همان، ص۱۲۱ به نقل از سوشیانت با سیر اندیشه ایرانیان درباره موعود آخرالزمان، ص۱۰۹، علی اصغر مصطفوی.</ref>


اسلام
== مهدویت در اسلام ==
 
مهدویت و موعود اسلامی و به ویژه موعود شیعی دوازده امامی در میان موعود باوری ادیان از ویژگی‌ها و جایگاه برجسته ای برخوردار است و آن دین که هدف اصلی از بعثت انبیاء کامل کردن شرایط برای رشد و تکامل آزادانه و آگاهانه انسان‌ها بوده که به وسیله قرار دادن وحی الهی در دسترس مردم تحقق یافته و همچنین کمک به رشد عقلانی و تربیت روحی و معنوی افراد مستعد از همین شمار است به هر حال انبیاء در صدد تشکیل جامعه ایده‌آل بر اساس خداپرستی و ارزشهای الهی و گسترش عدل و داد در سراسر زمین بوده‌اند و هر کدام در حد امکان قدمی برداشته اند که برای بعضی شرایط تشکیل حکومت جهانی فراهم نشده است البته خدای متعال در کتابهای آسمانیش وعده تحقق حکومت الهی را در پهنه زمین داده است.<ref>سوره مبارکه انبیا، ۱۰۵ در زبور بعد از ذکر (تورات) نوشتیم بندگان شایسته‌ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد.</ref> با توجه به این که امامت متمم نبوت و تحقق بخش حکمت خاتمیت است می‌توان نتیجه گرفت که این هدف به وسیله آخرین امام تحقق خواهد یافت و این همان مطالبی است که در روایات متواتری که درباره حضرت مهدی(ع) وارد شده مورد تأکید قرار گرفته است.<ref>ر. ک. آموزش عقاید، آیت الله مصباح یزدی، ص۳۳۰، چاپ سوم، تابستان ۷۸، ناشر شرکت چاپ و نشر بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی.</ref> خلاصه سخن این که مهدویت به لحاظ ماهیت و کارکرد گونه‌های مختلفی دارد که برخی به لحاظ ماهیت موعود شخصی است مثل مسیح برای مسیحیان و برخی به لحاظ کارکرد انحصاری قوم مدار است مثل موعود یهودیت و صهیونیسم و برخی به لحاظ آرمان موعود مقطعی است زرتشت و بالاخره برخی به لحاظ کارکد، فراگیر، و آرمان رو به آینده است مثل موعود اسلامی که موعودی جهان شمول نیز هست.<ref>هفت آسمان، ش ۱۲ و ۱۳، ص۱۰۸–۱۰۹.</ref>
مهدویت و موعود اسلامی و به ویژه موعود شیعی دوازده امامی در میان موعود باوری ادیان از ویژگی‌ها و جایگاه برجسته ای برخوردار است و آن دین که هدف اصلی از بعثت انبیاء کامل کردن شرایط برای رشد و تکامل آزادانه و آگاهانه انسان‌ها بوده که به وسیله قرار دادن وحی الهی در دسترس مردم تحقق یافته و همچنین کمک به رشد عقلانی و تربیت روحی و معنوی افراد مستعد از همین شمار است به هر حال انبیاء در صدد تشکیل جامعه ایده‌آل بر اساس خداپرستی و ارزشهای الهی و گسترش عدل و داد در سراسر زمین بوده‌اند و هر کدام در حد امکان قدمی برداشته اند که برای بعضی شرایط تشکیل حکومت جهانی فراهم نشده است البته خدای متعال در کتابهای آسمانیش وعده تحقق حکومت الهی را در پهنه زمین داده است.<ref>سوره مبارکه انبیا، ۱۰۵ در زبور بعد از ذکر (تورات) نوشتیم بندگان شایسته‌ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد.</ref> با توجه به این که امامت متمم نبوت و تحقق بخش حکمت خاتمیت است می‌توان نتیجه گرفت که این هدف به وسیله آخرین امام تحقق خواهد یافت و این همان مطالبی است که در روایات متواتری که درباره حضرت مهدی(ع) وارد شده مورد تأکید قرار گرفته است.<ref>ر. ک. آموزش عقاید، آیت الله مصباح یزدی، ص۳۳۰، چاپ سوم، تابستان ۷۸، ناشر شرکت چاپ و نشر بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی.</ref> خلاصه سخن این که مهدویت به لحاظ ماهیت و کارکرد گونه‌های مختلفی دارد که برخی به لحاظ ماهیت موعود شخصی است مثل مسیح برای مسیحیان و برخی به لحاظ کارکرد انحصاری قوم مدار است مثل موعود یهودیت و صهیونیسم و برخی به لحاظ آرمان موعود مقطعی است زرتشت و بالاخره برخی به لحاظ کارکد، فراگیر، و آرمان رو به آینده است مثل موعود اسلامی که موعودی جهان شمول نیز هست.<ref>هفت آسمان، ش ۱۲ و ۱۳، ص۱۰۸–۱۰۹.</ref>


automoderated
۶٬۳۴۱

ویرایش