پرش به محتوا

تسبیح مخلوقات خداوند: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
== معنای تسبیح ==
== معنای تسبیح ==
تسبیح در لغت بمعنی تنزیه و تقدس<ref>المنجد فی اللغه و الاعلام، ذیل لغت تسبیح.</ref> است و مراد از تسبیح خداوند، توجّه هر شیء به خداوند عزوجل و تقدیس و تنزیه او از هر نقص و عیبی<ref>رستگاری، یعسوب الدین، تفسیر البصائر، قم، دارالکتاب، ۱۴۰۳ق، ج۵۴، ص۶۰۱.</ref> می‌باشد، و بعبارت دیگر منزه دانستن حق تعالی از نقائص می‌باشد.
تسبیح در لغت بمعنی تنزیه و تقدس<ref>المنجد فی اللغه و الاعلام، ذیل لغت تسبیح.</ref> است و مراد از تسبیح خداوند، توجّه هر شیء به خداوند عزوجل و تقدیس و تنزیه او از هر نقص و عیبی<ref>رستگاری، یعسوب الدین، تفسیر البصائر، قم، دارالکتاب، ۱۴۰۳ق، ج۵۴، ص۶۰۱.</ref> می‌باشد، و بعبارت دیگر منزه دانستن حق تعالی از نقائص می‌باشد.
برای تسبیح تقسیم بندیهائی ذکر شده که بیان تمامی آنها از حوصله این نوشتار خارج است، ولی ما به یکی از آنها اشاره می‌کنیم: تسبیح تکوینی و تشریعی:


== تسبیح تکوینی موجودات عالم ==
== تسبیح تکوینی موجودات عالم ==
خط ۲۱: خط ۱۹:
تمامی موجودات عالم، از روی علم و درک و شعور و آگاهی به ثناء و تسبیح حق تعالی مشغولند و هر موجود، در هر مرتبه‌ای از مراتب وجود که هست، و هر مقدار که از هستی حظی دارد، بهمان اندازه نسبت به خالق خود علم و آگاهی دارد وخدوند را به این نحو تقدیس و تنزیه می‌کند.<ref>سبحانی، جعفر، منشور جاوید، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ سوم، ج۲، ص۹۸، به نقل از انصار صدر المتأهلین، ج۱، ص۱۱۸ و ج۶، ص۱۴۰–۱۳۹؛ چهل حدیث، ص۴۱۷؛ طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ش، ج۱۳، ص۱۱۶؛ تفسیر بصائر، همان، ج۵۴، ص۵۸۵–۵۸۹؛ سوره نور آیه ۴۱ (کلٌ قد علم صلاته و تسبیحه).</ref>
تمامی موجودات عالم، از روی علم و درک و شعور و آگاهی به ثناء و تسبیح حق تعالی مشغولند و هر موجود، در هر مرتبه‌ای از مراتب وجود که هست، و هر مقدار که از هستی حظی دارد، بهمان اندازه نسبت به خالق خود علم و آگاهی دارد وخدوند را به این نحو تقدیس و تنزیه می‌کند.<ref>سبحانی، جعفر، منشور جاوید، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ سوم، ج۲، ص۹۸، به نقل از انصار صدر المتأهلین، ج۱، ص۱۱۸ و ج۶، ص۱۴۰–۱۳۹؛ چهل حدیث، ص۴۱۷؛ طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ش، ج۱۳، ص۱۱۶؛ تفسیر بصائر، همان، ج۵۴، ص۵۸۵–۵۸۹؛ سوره نور آیه ۴۱ (کلٌ قد علم صلاته و تسبیحه).</ref>


توضیح اینکه: علم و ادراک در تمام مراحل و مراتب وجود از واجب الوجود گرفته تا جماد و نبات و حیوان تحقق دارد، و هر موجودی در هر مرتبه‌ای از وجود، سهم و حظی از صفات مثل علم و شعور و حیات و… دارد و هیچ موجودی نیست که از آنها خالی باشد. امّا گاهی بر اثر شدّت و ضعف این صفات، وجود آنها برای ما معلوم و مشکوف نیست. موجودات جهان هر چه از ماده و آثار آن فاصله و دوری گزینند و به صورت یک موجود مجرّد درآیند، این صفات در آنها قویتر و روشن‌تر خواهد بود و هر اندازه که از نظر وجود به ماده گرایش پیدا کنند این صفات در آنها تنزل و کاهش خواهد یافت تا آنجا که به نظر می‌رسد فاقد علم و شعور هستند. ولی در حقیقت چنین نیست بلکه این صفات به‌طور ضعیف در آنها وجود دارد هر چند انعکاسی برای ما نداشته باشند.<ref>همان، ج۲، ص۹۹.</ref>
علم و ادراک در تمام مراحل و مراتب وجود از واجب الوجود گرفته تا جماد و نبات و حیوان تحقق دارد، و هر موجودی در هر مرتبه‌ای از وجود، سهم و حظی از صفات مثل علم و شعور و حیات و… دارد و هیچ موجودی نیست که از آنها خالی باشد. امّا گاهی بر اثر شدّت و ضعف این صفات، وجود آنها برای ما معلوم و مشکوف نیست. موجودات جهان هر چه از ماده و آثار آن فاصله و دوری گزینند و به صورت یک موجود مجرّد درآیند، این صفات در آنها قویتر و روشن‌تر خواهد بود و هر اندازه که از نظر وجود به ماده گرایش پیدا کنند این صفات در آنها تنزل و کاهش خواهد یافت تا آنجا که به نظر می‌رسد فاقد علم و شعور هستند. ولی در حقیقت چنین نیست بلکه این صفات به‌طور ضعیف در آنها وجود دارد هر چند انعکاسی برای ما نداشته باشند.<ref>همان، ج۲، ص۹۹.</ref>


ذکر این نکته ضروری است که صدر المتاهلین این مطلب را از راه برهان فلسفی و مکاشفات نفسانی به اثبات می‌رساند. و گامی فراتر نهاده و می‌گوید:
ذکر این نکته ضروری است که صدر المتاهلین این مطلب را از راه برهان فلسفی و مکاشفات نفسانی به اثبات می‌رساند. و گامی فراتر نهاده و می‌گوید:
خط ۲۷: خط ۲۵:
بیان قرآن که شما تسبیح موجودات را نمی‌فهمید<ref>اسراء/۴۴. آسمانهای هفتگانه و زمین و هر چه در آن است خدا را تنزیه می‌کند و آنچه در جهان شیء شناخته شده خدا را تنزیه می‌کند ولی شما از تسبیح آنها آگاه نیستند و درک نمی‌کنید.</ref> ارتباط به نوع مردم دارد، چون اکثر مردم حقیقت تسبیح موجودات را درک نمی‌کنند، ولی مانعی ندارد که برخی از افراد روشن ضمیر و کسانی که روح و روان آنان با حقایق موجودات ارتباطی پیدا کرده، با گوش دل تسبیح موجودات را بشنوند و از تسبیح موجودات در برابر فرمان خدا آگاه باشند.<ref>همان، ج۲، ص۹۹.</ref>
بیان قرآن که شما تسبیح موجودات را نمی‌فهمید<ref>اسراء/۴۴. آسمانهای هفتگانه و زمین و هر چه در آن است خدا را تنزیه می‌کند و آنچه در جهان شیء شناخته شده خدا را تنزیه می‌کند ولی شما از تسبیح آنها آگاه نیستند و درک نمی‌کنید.</ref> ارتباط به نوع مردم دارد، چون اکثر مردم حقیقت تسبیح موجودات را درک نمی‌کنند، ولی مانعی ندارد که برخی از افراد روشن ضمیر و کسانی که روح و روان آنان با حقایق موجودات ارتباطی پیدا کرده، با گوش دل تسبیح موجودات را بشنوند و از تسبیح موجودات در برابر فرمان خدا آگاه باشند.<ref>همان، ج۲، ص۹۹.</ref>


مولوی با بینش خاصّی این حقیقت را دریافته که: قلبی که از وساوس نفسانی و علائق مادّی پاک گردد و مرکز فرود انوار الهی باشد از طریق مکاشفه وجدانی همه این حقایق را دیده و درک می‌کند:
== وجود شعور در همه مخلوقات ==
 
طبق آیات و روایات که شعور و ادراک را در تمامی موجودات عالم اثبات می‌کند، تسبیح مخلوقات عالم تسبیح حقیقی و واقعی می‌باشد و تمامی موجودات جهان با زبان ویژه خود، خدای خود را تسبیح می‌گویند. وجود شعور و ادراک در تمامی موجودات جهان در آیات قرآن وجود دارد:
«گر تو را از غیبت چشمی باز شد  با تو ذرّات جهان همراز شد
 
نطق آب و نطق خاک و نطق گل  هست محسوس حواس اهل دل
 
جمله ذرات عالم در نهان  با تو می‌گویند روزان و شبان
 
ما سمیعیم و بصیریم و هشیم  با شما نامحرمان ما خامشیم
 
چون شما سوی جمادی می‌روید  محرم جان جمادان کی شوید
 
فاش تسبیح جمادات آیدت  وسوه تأویلها بزدایدت
 
چون ندارد جان تو قندیلها  بهر بینش کرده‌ای تأویلها».<ref>منشور جاوید، همان، ج۲، ص۱۰۰–۹۹، به نقل از مثنوی مولوی، ج۱، ص۸۶ و ج۳، ص۲۲۷.</ref>
 
وجود شعور و ادراک در تمامی موجودات جهان را از دوراه می‌توان اثبات کرد: ۱ـ از راه آیات قرآن کریم، ۲ـ از راه دلایل عقلی، ولی چون ذکر تمامی‌آنها گنجایش این متن را ندارد، فقط به آیات قرآن کریم اکتفا می‌کنیم.


۱ـ مورچه‌ای گفت: مورچگان به لانه‌های خود پناه ببرید تا سلیمان و سپاهیان او شما را نابود نکنند در حالی که آنها متوجه نیستند (نمل: ۱۸).
۱ـ مورچه‌ای گفت: مورچگان به لانه‌های خود پناه ببرید تا سلیمان و سپاهیان او شما را نابود نکنند در حالی که آنها متوجه نیستند (نمل: ۱۸).
خط ۶۴: خط ۴۷:


«چهارپایان در چراگاه‌ها، درندگان در بیابانها، پرندگان در آشیانه‌ها ترا تسبیح می‌گویند، دریا با امواج متلاطم خود و ماهیان در میان آنها ترا تنزیه می‌نمایند.»<ref>منشور جاوید، همان، ج۲، ص۱۰۶.</ref>
«چهارپایان در چراگاه‌ها، درندگان در بیابانها، پرندگان در آشیانه‌ها ترا تسبیح می‌گویند، دریا با امواج متلاطم خود و ماهیان در میان آنها ترا تنزیه می‌نمایند.»<ref>منشور جاوید، همان، ج۲، ص۱۰۶.</ref>
پس طبق این آیات و روایات که شعور و ادراک را در تمامی موجودات عالم اثبات می‌کند و این تسبیحی که ذکر شد، تسبیح حقیقی و واقعی می‌باشد و تمامی موجودات جهان با زبان ویژه خود، خدای خود را تسبیح می‌گویند.


تلاشهای دانشمندان و پژوهشگران، وجود علم و ادراک را در جهان نبات ثابت کرده است بدین معنا که دانشمندان روسی معتقدند که گیاهان اعصاب دارند و فریاد هم می‌کشند، لابراتوار علائم کشاورزی «مسکو» فریاد و گریه‌های ریشه گیاهی را که در آب گرم قرار گرفته بود ضبط کرد، خبرگزاریهای جهان در رادیو مسکو نقل می‌کنند که گیاهان اعصاب دارند و فریاد می‌کشند.<ref>منشور جاوید، همان، ج۲، ص۱۱۰، به نقل از اطلاعات ۱۶ بهمن ۱۳۵۲.</ref>
تلاشهای دانشمندان و پژوهشگران، وجود علم و ادراک را در جهان نبات ثابت کرده است بدین معنا که دانشمندان روسی معتقدند که گیاهان اعصاب دارند و فریاد هم می‌کشند، لابراتوار علائم کشاورزی «مسکو» فریاد و گریه‌های ریشه گیاهی را که در آب گرم قرار گرفته بود ضبط کرد، خبرگزاریهای جهان در رادیو مسکو نقل می‌کنند که گیاهان اعصاب دارند و فریاد می‌کشند.<ref>منشور جاوید، همان، ج۲، ص۱۱۰، به نقل از اطلاعات ۱۶ بهمن ۱۳۵۲.</ref>
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش