automoderated، دیوانسالاران، مدیران
۷٬۲۳۰
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
جز (←ویژگیهای حاکم) |
||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
* سوره یوسف، آیه ۵۵: {{عربی|قَالَ اجْعَلْنِي عَلَىٰ خَزَائِنِ الْأَرْضِ ۖ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ|ترجمه=یوسف گفت: مرا سرپرست خزانه های این سرزمین قرار ده؛ زیرا من نگهبان دانایی هستم.}} | * سوره یوسف، آیه ۵۵: {{عربی|قَالَ اجْعَلْنِي عَلَىٰ خَزَائِنِ الْأَرْضِ ۖ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ|ترجمه=یوسف گفت: مرا سرپرست خزانه های این سرزمین قرار ده؛ زیرا من نگهبان دانایی هستم.}} | ||
* سوره بقره آیه ۲۴۷: {{قرآن|قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ|ترجمه=رسول گفت: خداوند او را برگزیده و در دانش و توانایی و قوت جسم فزونی بخشیده.}} | |||
در این دو آیه | در این دو آیه سه ویژگی مهم حاکم یعنی علم و آگاهی، قدرت و توانمندی لازم، تعهد و امانتداری برشمرده شده است. | ||
* سوره حج آیه ۴۱: {{قرآن|الَّذِينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ|ترجمه=(آنان که خدا را یاری میکنند) آنهایی هستند که اگر در روی زمین به آنان اقتدار و تمکین دهیم نماز به پا میدارند و زکات میدهند و امر به معروف و نهی از منکر میکنند}}. علاوه بر اصل حکومت، شرایط و ویژگیهای حاکم مطلوب، اهداف و عملکرد حکومت نیز در قرآن اشاره شده است. حاکم اسلامی باید در مسیر تحقق احکام اسلامی و برطرف نمودن مشکلات اقتصادی و نیازمندیهای افراد جامعه و ترویج ارزشها و مقابله با ضد ارزشها در همه ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی گام بردارد. | |||
آیات مربوط به شاخصهها جامعه سیاسی اسلامی | ==آیات مربوط به شاخصههای جامعه سیاسی اسلامی== | ||
قرآن کریم در برخی آیات به شاخصهها و ویژگیهای جامعه سیاسی اسلامی که از مباحث مهم سیاست و جامعهشناسی سیاسی است، اشاره نموده است. به طور نمونه: | |||
قرآن کریم | ===پیروی و اطاعت از رهبری=== | ||
در قرآن کریم پیروی و اطاعت از رهبری به عنوان یکی از شاخصههای محوری جامعه سیاسی اسلامی برشمرده شده است و در سوره نسا آیه ۵۹، به مسلمانان دستور داده است: ای مؤمنان از خداوند اطاعت کنید و از پیامبر و صاحبان امر اطاعت کنید. | |||
این اطاعت و پیروی تنها اختصاص به امور عبادی نداشته و همه فرامین و دستورات فردی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را شامل میشود و اطلاق و حذف متعلق «اطیعوا» و تکرار آن در مورد پیامبر و اولی الامر بیانگر آن است. هر چند این آیه به دلیل اطلاق اطاعت و بدون قید و شرط بودن آن، اختصاص به معصوم(ع) دارد، اما با توجه به اینکه ولایت فقیه، تداوم امامت در عصر غیبت میباشد و بر اساس روایات معصومین(ع)، ایشان از سوی معصوم(ع) برای رهبری و اداره امور جامعه منصوب شدهاند و اطاعت و پیروی از ایشان بر اساس فرمان امام لازم شمرده شده است. | |||
===حفظ وحدت و پرهیز از تفرقه و اختلاف=== | |||
از شاخصههای جامعه سیاسی اسلامی، حفظ وحدت و پرهیز از هر گونه اختلاف در میان مسلمانان است. دستور خداوند به مسلمانان این است: {{قررآن|وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ۚ وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا|ترجمه=و همگی به ریسمان خدا [قرآن و اهل بیت (علیهم السلام)] چنگ زنید، و پراکنده و گروه گروه نشوید؛ و نعمت خدا را بر خود یاد کنید آن گاه که [پیش از بعثت پیامبر و نزول قرآن] با یکدیگر دشمن بودید، پس میان دل های شما پیوند و الفت برقرار کرد، در نتیجه به رحمت و لطف او با هم برادر شدید}}. | |||
از شاخصههای جامعه سیاسی اسلامی، حفظ وحدت و پرهیز از هر گونه اختلاف در میان مسلمانان است. دستور خداوند به مسلمانان این است | |||
همچنین قرآن کریم در کنار دستور به وحدت، به لزوم اصلاح میان مسلمانان و برطرف نمودن اختلافات درونی توجه نموده و میفرماید: «و ان طائفتان من المؤمنین اقتتلوا فاصلحوا بینهما فان بغت احداهما علی الاخری فقاتلوا آلتی تبغی حتی تفی الی امر الله فان فائت فاصلحوا بینهما بالعدل و اقسطوا ان الله یحب المقسطین انما المؤمنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم»<ref>۷- سوره حجرات، آیه ۹–۱۰</ref> «هر گاه دو گروه از مؤمنان با هم به نزاع و جنگ پردازند در میان آنها صلح بر قرار سازید و اگر یکی از آنها بر دیگری تجاوز کند با طایفه ظالم پیکار کنید تا به فرمان خدا بازگردد، هر گاه بازگشت (و زمینه صلح فراهم شد) در میان آن دو بر طبق عدالت صلح بر قرار سازید، و عدالت پیشه کنید که خداوند عدالتپیشهگان را دوست دارد. مؤمنان برادر یکدیگرند، بنا بر این میان دو برادر خود صلح بر قرار سازید.» | همچنین قرآن کریم در کنار دستور به وحدت، به لزوم اصلاح میان مسلمانان و برطرف نمودن اختلافات درونی توجه نموده و میفرماید: «و ان طائفتان من المؤمنین اقتتلوا فاصلحوا بینهما فان بغت احداهما علی الاخری فقاتلوا آلتی تبغی حتی تفی الی امر الله فان فائت فاصلحوا بینهما بالعدل و اقسطوا ان الله یحب المقسطین انما المؤمنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم»<ref>۷- سوره حجرات، آیه ۹–۱۰</ref> «هر گاه دو گروه از مؤمنان با هم به نزاع و جنگ پردازند در میان آنها صلح بر قرار سازید و اگر یکی از آنها بر دیگری تجاوز کند با طایفه ظالم پیکار کنید تا به فرمان خدا بازگردد، هر گاه بازگشت (و زمینه صلح فراهم شد) در میان آن دو بر طبق عدالت صلح بر قرار سازید، و عدالت پیشه کنید که خداوند عدالتپیشهگان را دوست دارد. مؤمنان برادر یکدیگرند، بنا بر این میان دو برادر خود صلح بر قرار سازید.» | ||
===مشارکت سیاسی=== | |||
از مباحث مهم سیاست، موضوع مشارکت سیاسی مردم است که قرآن کریم در قالبهای مختلف بدان اشاره نموده است از جمله مسئله مشورت و شرکت مردم در تصمیمات حکومتی که قرآن کریم جامعه سیاسی اسلامی را این چنین توصیف مینماید «وامرهم شوری بینهم»<ref>۸- سوره شوری، آیه ۳۸</ref>«و کارهایشان به صورت مشورت در میان آنهاست» همچنین به پیامبر اکرم(ص) دستور میدهد که «و شاورهم فی الامر فاذا عزمت فتوکل علی الله»<ref>۹- سوره آل عمران، آیه ۱۵۹</ref> «و در کارها با آنان، مشورت کن و هنگامی که تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن» | |||
در کنار مسئله مشورت، قرآن کریم به موضوع امر به معروف و نهی از منکر نیز به عنوان یکی از مکانیزمهای مشارکت سیاسی اشاره نموده است، زیرا از آنجا که یکی از اهداف حکومت اسلامی که در قرآن کریم بدان اشاره شده است<ref>۰- سوره حج، آیه ۴۱</ref> حاکمیت ارزشهای دینی و مقابله با ظهور ضد ارزشها در جامعه است، اعضای جامعه اسلامی نیز باید نسبت به این مسئله واکنش نشان داده و بیتفاوت نباشند. «کنتم خیر امه اخرجت للناس تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنکر»<ref>۱- سوره آل عمران، آیه ۱۱۰</ref>«شما بهترین امتی بودید که برای انسانها آفریده شدهاید، چه اینکه امر به معروف و نهی از منکر میکنید .» | در کنار مسئله مشورت، قرآن کریم به موضوع امر به معروف و نهی از منکر نیز به عنوان یکی از مکانیزمهای مشارکت سیاسی اشاره نموده است، زیرا از آنجا که یکی از اهداف حکومت اسلامی که در قرآن کریم بدان اشاره شده است<ref>۰- سوره حج، آیه ۴۱</ref> حاکمیت ارزشهای دینی و مقابله با ظهور ضد ارزشها در جامعه است، اعضای جامعه اسلامی نیز باید نسبت به این مسئله واکنش نشان داده و بیتفاوت نباشند. «کنتم خیر امه اخرجت للناس تأمرون بالمعروف و تنهون عن المنکر»<ref>۱- سوره آل عمران، آیه ۱۱۰</ref>«شما بهترین امتی بودید که برای انسانها آفریده شدهاید، چه اینکه امر به معروف و نهی از منکر میکنید .» | ||
خط ۱۲۰: | خط ۱۱۸: | ||
اینها تنها نمونههایی از روایات است که ناظر به سیاست و اداره امور جامعه میباشد که به خوبی بیانگر توجه معصومین(ع) به ابعاد سیاسی دین میباشد. | اینها تنها نمونههایی از روایات است که ناظر به سیاست و اداره امور جامعه میباشد که به خوبی بیانگر توجه معصومین(ع) به ابعاد سیاسی دین میباشد. | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
==مطالعه بیشتر== | ==مطالعه بیشتر== | ||
* مصباح یزدی، محمد تقی، حقوق و سیاست در قرآن، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۷۷ش. | * مصباح یزدی، محمد تقی، حقوق و سیاست در قرآن، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۷۷ش. |