تعداد پیامبران: تفاوت میان نسخه‌ها

{{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi }}

برخی از پیامبران در زمانی به پیامبری برگزیده ‏شدند که کس دیگری جز او پیامبر نبود و گاهی هم در زمان واحدی، به چندین تن می‏رسیدند. از این رو، بر اساس مقتضیات زمانی، حضور چندین پیامبر در زمان و مکان واحد لازم می‏آمد.

تاریخ ادیان شاهد ظهور پیامبران متعدّد در جوامع مختلفی بوده است که اصل آن یقینی و غیر قابل تردید است، اما تعداد پیامبران مورد اختلاف است؛ در روایات عدد هشت هزار،<ref>الأمالی، شیخ طوسی، دار الثقافه، قم، ۱۴۱۴ ق، چاپ اول، ص۳۹۷، حديث ۸۸۰.</ref> صد و چهل و چهار هزار،<ref>بحار الأنوار، محمد باقر مجلسي، ج۱۶، ص۳۵۲، حديث ۳۵.</ref> سيصد و بيست هزار<ref>الإختصاص، شیخ مفید، دار المفید، قم، ۱۴۱۳ ق، چاپ اول، ص۲۶۴؛ بحار الأنوار، ج۱۱، ص۶۰، حديث ۶۸.</ref>، و صد و بيست و چهار هزار<ref>معاني الأخبار، شیخ صدوق، جامعه مدرسين، قم، ۱۴۰۳ ق، چاپ اول، ص۳۳۳، حديث ۱؛ الخصال، شیخ صدوق، جامعه مدرسين، قم، ۱۳۶۲، چاپ اول، ج‏۲، ص۵۲۴، حديث ۱۳.</ref> گزارش شده است كه مشهورترین این دست روایات، روایات عدد ۱۲۴۰۰۰ تن است؛ از جمله این روایات، روایت ابوذر از پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله) است كه مي‏گويد: «قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَمِ النَّبِيُّونَ؟ قَالَ: مِائَه أَلْفٍ وَ أَرْبَعَه وَ عِشْرُونَ أَلْفَ نَبِيٍّ. قُلْتُ:كَمِ الْمُرْسَلُونَ مِنْهُمْ؟ قَالَ: ثَلَاثُ مِائَه وَ ثَلَاثَه عَشَرَ جَمّاً غَفِيراً. قُلْتُ: مَنْ كَانَ أَوَّلَ الْأَنْبِيَاءِ؟ قَالَ: آدَمُ؛ گفتم ای رسول خدا (ص) شمار پیامبران چه تعداد است؟ حضرت فرمودند: یکصد و بیست و چهار هزار پیامبر. عرض کردم: از آن ها چه تعداد رسول بودند؟ فرمودند: خیلی زیاد، سیصد و سیزده نفر. عرض کردم: نخستین پیامبر چه شخصی بود؟ فرمودند: آدم ((ع))».<ref>معاني الأخبار، شیخ صدوق، جامعه مدرسين، قم، ۱۴۰۳ ق، چاپ اول، ص۳۳۳، حديث ۱؛ الخصال، شیخ صدوق، جامعه مدرسين، قم، ۱۳۶۲، چاپ اول، ج‏۲، ص۵۲۴، حديث ۱۳.</ref>

حال ممکن است این سؤال مطرح شود که چگونه ممکن است این تعداد پیامبر از زمان حضرت آدم ((ع)) تا پیامبر خاتم (ص) در طی کمتر از شش هزار سال<ref>برخی ولادت پیامبر (صلّی الله علیه و آله) را ۶۱۶۳ سال بعد از هبوط حضرت آدم ((ع)) دانسته‏اند. ن.ک: دائره المعارف مشاهیر، تهرانی، محمد، میراث ماندگار، ۱۳۹۲، قم، چاپ اول، ص۶؛ دائره المعارف الشیعیه العامّه، أعلمی، محمدحسین، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۴۱۳ ق، چاپ دوم، ج۴، ص۲۸۸.</ref> مبعوث شده باشند؟!

در پاسخ مي توان گفت:  

يك: هم زمان بودن انبيا:

حضور انبیاء الهی در زمان‏های مختلف بر اساس مأموریت ایشان و بر اساس مقتضیات زمانی بود كه گاهی در زمان واحدی، به چندین تن می‏رسیدند؛<ref>راهنما شناسی، مصباح یزدی، محمدتقی، مؤسسه امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۸۸، چاپ ششم، ص۲۰.</ref> قرآن كريم مي‌فرمايد: «إِذْ أَرْسَلْنا إِلَيْهِمُ اثْنَيْنِ فَكَذَّبُوهُما فَعَزَّزْنا بِثالِثٍ فَقالُوا إِنَّا إِلَيْكُمْ مُرْسَلُون»<ref>یس/ ۱۳.</ref>‏؛ «آن زمان كه ما دو نفر از رسولان را به سوى ايشان گسيل داشتيم و آن دو را تكذيب كردند پس به وسيله رسول سومى آن دو رسول را تقويت كرديم و همگى گفتند كه ما فرستاده به سوى شماييم».

در روایتی چنین آمده است: «... أَنَّ بَنِي إِسْرَائِيلَ كَانُوا يَقْتُلُونَ مَا بَيْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إِلَى طُلُوعِ الشَّمْسِ سَبْعِينَ نَبِيّاً ثُمَّ يَجْلِسُونَ فِي أَسْوَاقِهِمْ يَبِيعُونَ وَ يَشْتَرُونَ كَأَنْ لَمْ يَصْنَعُوا شَيْئاً»؛ «بنى اسرائيل از موقع طلوع فجر تا طلوع آفتاب تعداد هفتاد پیامبر را می‌کشتند و پس از اين جنايات مشغول خريد و فروش در بازارهای شان می‌شدند گويا، اصلاً مرتكب جنايتى نشده اند.»<ref>بحار الأنوار، ج‏۴۴، ص۳۶۵. ومضمون اين روايت در كتاب كافي ج‏۸، ص۱۱۷ آمده است.</ref>  

از این روایت چنین استفاده می‌شود که زمان‏هایی بوده است که جمع زیادی از پیامبران در زمان واحدی، حضور داشته‏اند.

دو: همزمانی پيامبران بخاطر پراكندگي جمعيت و نبود امكانات ارتباطي لازم: در یک زمان و مکان بودن چندین پیامبر اغلب، به دلیل کثرت جمعیت بود؛ لذا هر قبیله‏ای و یا تعدادی از افراد، مثلاً یک پیامبر داشتند و قبایل کنار هم در یک منطقه، که ده‌ها قبیله بود، دارای ده‌ها پیامبر بودند. از این رو قومی مثل بنی اسرائیل در زمان واحد، چندین پیامبر داشتند که هر کدام مربوط به قبیله‏ای و یا تعدادی از افراد بود، البته همه اين پيامبران يك شريعت داشتند.

از این رو، پیامبری در زمان پیامبر دیگری وجود داشت و این عدد گاه به هفتاد نفر بلکه بیشتر می‏رسید و با از دنیا رفتن آنها چه به صورت طبیعی و چه بر اثر کشتن، خداوند متعال عده‏ای دیگر را مبعوث می‏کند.  

بنا بر روایتی که از پیامبر نقل شده است تعداد پیامبران را ۱۲۴ هزار نفر دانسته اند.<ref name=":0">شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین، ج۲، ص۴۸ و ج۴، ص۱۸۰.</ref> این روایت در این منابع ذکر شده است:

* کتاب من لایحضره الفقیه، اثر شیخ صدوق، ج۲، ص۴۸، حدیث شماره ۵۴۰۷.<ref name=":0" />  

===دلیل شهرت حدیث ۱۲۴ هزار پیامبر ===

علت گزينش و انتخاب روایتی که در آن عدد ۱۲۴ هزار آمده بر ديگر روايات:

اين روايت در چهار منبع روايي یعنی "الخصال"<ref>الخصال، پيشين، ج‏۲، ص۶۴۱، حديث ۱۸.</ref> و "معانی الأخبار"<ref>معاني الأخبار، شیخ صدوق، جامعه مدرسين، قم، ۱۴۰۳ ق، چاپ اول، ص۳۳۳، حديث ۱.</ref> شیخ صدوق، "بصائر الدّرجات" صفّار<ref>بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، صفار، محمد‏، مكتبه مرعشي نجفي‏، قم، ۱۴۰۴ ق، چاپ دوم، ج‏۱، ص۱۲۱، حديث ۱.</ref> و "کامل الزیارات"<ref>كامل الزيارات، ابن قولويه، جعفر، دار المرتضويه، نجف، ۱۳۵۶، چاپ اول، ص۱۸۰، حديث ۲.</ref> ابن قُولَوَیه، با سندهای مختلف، ذکر شده است.  

علاوه بر شيعه، علماي اهل سنت، روایتی از ابوذر نقل كرده که عدد مذکور را تأیید می کند.<ref>رك: الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، دار المعرفه، بیروت، ۱۴۲۸ ق، چاپ دوم، ج۱، ص۴۱؛ تاریخ طبری، ج۱، ص۱۵۱؛ الدر المنثور، سیوطی، ج۱، ص۵۱.</ref>

ابن عباس نیز همین تعداد را بیان می‏کند.<ref>الإختصاص، پيشين، ص۲۶۴.</ref>

در "کامل الزیارات"، که از معتبرترین کتب روایی است، روایتی وجود دارد که هر چند موضوع آن در خصوص تعداد پیامبران نیست، اما این عدد مشهور را تأیید می‏کند. در اين روايت امام سجاد ((ع)) در باره زیارت امام حسین ((ع)) در روز نیمه شعبان فرمودند: «مَنْ‏ أَحَبَ‏ أَنْ‏ يُصَافِحَهُ‏ مِائَه أَلْفِ‏ نَبِيٍ‏ وَ أَرْبَعَه وَ عِشْرُونَ‏ أَلْفَ‏ نَبِيٍ‏ فَلْيَزُرْ قَبْرَ أَبِي‏ عَبْدِ اللَّهِ‏ الْحُسَيْنِ‏ بْنِ عَلِيٍّ علیهما السلام فِي النِّصْفِ مِنْ شَعْبَان ...کسی که دوست دارد ۱۲۴۰۰۰ پیامبر با او مصاحفه نمایند، پس قبر حسین بن علی (علیهما السلام) را در روز نیمه شعبان زیارت نماید».<ref>كامل الزيارات، پيشين، ص۱۸۰، حديث ۲.</ref>

روایاتی که ارقام مختلف، غیر از عدد ۱۲۴۰۰۰ نفر را گزارش نموده‏اند، به اصطلاح علم حدیث، شاذ و نادر هستند.

در خصوص برخی عددهای گوناگون باید بیان نمود که ممکن است ناظر به ویژگی خاصی از تعداد پیامبران باشد. مثلاً علامه مجلسی در خصوص ۸۰۰۰ تن، می‏نویسد: "شاید مراد در اینجا، بزرگان پیامبران باشند"<ref>بحار الأنوار، ج‏۱۱، ص۳۱.</ref>.

{{پانویس}}

  | بازبینی نویسنده =