پرش به محتوا

ارتباط آیه «الیوم اکملت لکم دینکم» با حکم انواع گوشت یا مسئله غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (ابرابزار)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Rezvani }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۵: خط ۶:
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


قبل از هر چیز چند نکته را پیرامون این آیه شریفه به‌طور اختصار بیان می‌کنیم.
==آیه اکمال==
آیه اکمال بخش میانی از آیه ۳ سوره مائده است که به کامل شدن دین اسلام اشاره دارد. این آیه به دلیل اشاره به کامل شدن دین، به آیه اکمال شهرت پیدا کرده است. بخش میانی این آیه بنابر اعتقاد شیعیان، به ولایت و امامت امام علی(ع) اشاره دارد.
===آیه سوم سوره مائده===
آیه سوم سوره مائده حاوی دو موضوع بیان حکم شرعی انواع گوشت حیوان و شرایط آن و مسئله کامل شدن دین که یک مسئله اعتقادی است، می باشد:
{{قرآن|حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَنْ تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ۚ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ ۗ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ|ترجمه=گوشت مردار، و خون، و گوشت خوک، و حیواناتی که به غیر نام خدا ذبح شوند، و حیوانات خفه‌شده، و به زجر کشته شده، و آنها که بر اثر پرت‌شدن از بلندی بمیرند، و آنها که به ضرب شاخ حیوان دیگری مرده باشند، و باقیمانده صید حیوان درنده -مگر آنکه (بموقع به آن حیوان برسید، و) آن را سرببرید- و حیواناتی که روی بتها (یا در برابر آنها) ذبح می‌شوند، (همه) بر شما حرام شده است؛ و (همچنین) قسمت کردن گوشت حیوان به وسیله چوبه‌های تیر مخصوص بخت آزمایی؛ تمام این اعمال، فسق و گناه است -امروز، کافران از (زوال) آیین شما، مأیوس شدند؛ بنابر این، از آنها نترسید! و از (مخالفت) من بترسید! امروز، دین شما را کامل کردم؛ و نعمت خود را بر شما تمام نمودم؛ و اسلام را به عنوان آیین (جاودان) شما پذیرفتم- امّا آنها که در حال گرسنگی، دستشان به غذای دیگری نرسد، و متمایل به گناه نباشند، (مانعی ندارد که از گوشتهای ممنوع بخورند؛) خداوند، آمرزنده و مهربان است.}}


نکته اول: این قسمت از آیه شریفه الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی… هیچ ارتباطی با صدر و ذیل آیه ندارد، بلکه یک مطلب جداگانه و مستقل را بیان می‌کند، شواهد این مدعا عبارتند از:
==نکته‌های آیه==
ارتباط این آیه با مسئله ولایت امام علی دارای چند نکته است:
'''۱) استقلال هر بخش از آیه با بخش دیگر:''' جمله {{عربی|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي...}} هیچ ارتباطی با ابتدا و انتهای آیه ندارد، بلکه یک مطلب جداگانه و مستقل را بیان می‌کند. شواهد این مدعا عبارتند از:
* اگر این قسمت از آیه حذف و ابتدا و انتهای آیه با هم در نظر چرفته شود و محتوای آن مورد توجه قرار بگیرد، در معنای آیه هیچ خللی پیش نمی‌آید.
* شأن نزول این قسمت از آیه غیر از شأن نزول قسمت اول و آخر آیه است. چه شأن نزول آیه در مورد عرفه باشد و چه غدیر خم، این کلام مفسرین نشان می‌دهد این قسمت از آیه، مستقل است و ربطی به صدر و ذیل آیه ندارد.<ref>جلال الدین سیوطی، باب النقول، و نیشابوری، اسباب النزول، ذیل آیه سوم، سوره مائده.</ref>
* اول و آخر آیه شریفه همانند آیات ۱۷۳ سوره بقره، ۱۴۵ سوره انعام، ۱۱۵ سوره نحل، می‌باشد که از نظر محتوی و موضوع، هیچ ارتباطی با ماقبل و مابعد آیه ندارند.
* مفسرین گفته‌اند: سوره مائده یک سوره مدنی است مگر بخش {{عربی|الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُم…}} که در مکه یا در راه مدینه و مکه نازل شده است. این کلام مفسران اشاره به استقلال این بخش از آیه از سایر اجزاری آن دارد.


# اگر این قسمت از آیه را برداریم و صدر و ذیل آیه را با هم در نظر بگیریم و محتوای آن را مورد توجه قرار دهیم، خواهیم دید که در معنای آیه هیچ خللی پیش نمی‌آید.
==اهمیت بیان مسئله==
# شأن نزول این قسمت از آیه غیر از شأن نزول قسمت اول و ذیل آیه است، چه شأن نزول آیه در مورد عرفه باشد و چه غدیر خم، این کلام مفسرین نشان می‌دهد این قسمت از آیه، مستقل است و ربطی به صدر و ذیل آیه ندارد.<ref>جلال الدین سیوطی، باب النقول، و نیشابوری، اسباب النزول، ذیل آیه سوم، سوره مائده.</ref>
مطلب مورد توجه در آیه اینست که خداوند یک روز خاص را با خصوصیاتی ویژه بیان می‌کند و از آن خصوصیات، اهمیت فوق‌العاده آن‌روز معلوم می‌شود. به خاطر اهمیت این آیه و جریانی که در آن روز رخ داده، برای محافظت از تحریف و تغییر این ماجرا، آن را در لابلای مطالبی دیگر و بی ارتباط  قرار داده‌است. بسیار است که برای محفوظ ماندن یک چیز نفیس آن را با مطالب ساده‌ای می‌آمیزند تا کمتر جلب توجه کند. در این قسمت از آیه، خداوند آن روز را این گونه توصیف می‌کند: ۱) روز ناامیدی کفار و مشرکین. ۲) مسلمانان در این روز از کفار نترسند و از من بترسند. ۳) در این روز دین کامل شد. ۴) در این روز نعمت الهی به اتمام رسید. ۵) خداوند به دین اسلام راضی شد.
۳. اول و آخر آیه شریفه همانند آیات سوره بقره ۱۷۳، انعام ۱۴۵، نحل ۱۱۵ می‌باشد، از نظر محتوی و موضوع، هیچ ارتباطی با ما قبل و ما بعد آیه ندارند.


۴. مفسرین گفته‌اند: سوره مائده یک سوره مدنی است مگر آیه الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُم… که در مکه یا در راه مدینه و مکه نازل شده، از این کلام مفسران همه معلوم می‌شود که این قسمت مستقل است. چون این مطلب را در مورد کل آیه نگفته‌اند.
===عدم ارتباط ناامیدی کافران با احکام گوشت===
از این خصوصیات روشن می‌شود که تا قبل از این روز، کافران طمع و امید داشتند که اسلام را در آینده از بین ببرند، ولی خداوند آن‌ها را ناامید کرده. تا قبل از این مسلمانان یک نوع ترس و هراس نسبت به آینده اسلام داشتند، ولی با آمدن آن حکم الهی، خداوند ترس آنها را هم از بین برد. همچنین تا قبل از این، اسلام به اکمال نرسیده بود و نعمت الهی به اتمام نرسیده بود.


نکته دوم: با توجه به این که این قسمت از آیه مستقل است، سؤال می‌شود چرا این آیه، آیه‌ای مستقل قرار داده نشده و در وسط این آیه جا گرفته است؟ در جواب گفته شده است که: با نگاهی اجمالی به این آیه می‌بینیم که خداوند یک روز خاص را با خصوصیاتی ویژه بیان می‌کند که از آن خصوصیات، اهمیت فوق‌العاده آن روز معلوم می‌شود، به خاطر اهمیت این آیه و جریانی که در آن روز رخ داده، برای محافظت از تحریف و تغییر این ماجرا، آن را در لابلای این مطالب قرار داده است. چون بسیار است که برای محفوظ ماندن یک چیز نفیس آن را با مطالب ساده‌ای می‌آمیزند تا کمتر جلب توجه کند، در این قسمت از آیه، خداوند آن روز را این گونه توصیف می‌کند: ۱. روز ناامیدی کفار و مشرکین، ۲. مسلمانان در این روز از کفار نترسند و از من بترسند، ۳. در این روز دین به اکمال رسید، ۴. در این روز نعمت الهی به اتمام رسید، ۵. خداوند به دین اسلام راضی شد.
با این تفصیل، این سؤال مطرح است که: در آن روز چه حکمی نازل شد که این خصوصیات را به دنبال داشت؟ آیا با بیان احکام گوشت‌های حلال و حرام، موجب ناامیدی کفار و رفع ترس مسلمانان می‌شود؟ با بیان چند حکم، کافران ناامید نمی‌شوند، به علاوه این احکام در سوره‌های بقره آیه ۱۷۳، انعام آیه ۱۴۵و نحل آیه ۱۱۵ قبلاً بیان شده است.
 
از این خصوصیات روشن می‌شود که تا قبل از این روز کفار طمع و امید داشتند که اسلام را در آینده از بین ببرند، ولی خداوند آن‌ها را ناامید کرده، و تا قبل از این مسلمانان یک نوع ترس و هراس نسبت به آینده اسلام داشتند، ولی با آمدن آن حکم الهی، خداوند ترس آنها را هم از بین برد، همچنین تا قبل از این اسلام به اکمال نرسیده بود و نعمت الهی به اتمام نرسیده بود.
 
حال این سؤال مطرح است که: در آن روز چه حکمی نازل شد که این خصوصیات را به دنبال داشت؟ آیا با بیان احکام گوشت‌های حلال و حرام، موجب ناامیدی کفار و رفع ترس مسلمانان می‌شود؟ مسلماً چنین نخواهد بود؛ زیرا با بیان چند حکم، کفار ناامید نمی‌شوند، به علاوه این احکام در سوره‌های بقره ۱۷۳، انعام ۱۴۵، نحل ۱۱۵ قبلاً بیان شده است.


یا اجتماع مسلمانان در روز عرفه و کامل شدن مراسم حج باعث ناامیدی کفار شده است کما اینکه بعضی گفته‌اند: هرگز اجتماع مسلمانان در روز عرفه باعث ناامیدی کفار نخواهد شد؛ زیرا قبلاً با فتح مکه از این جهت ناامید شده بودند، و قبلاً هم آیه برائت نازل شده بود و کفار ناامید شده بودند، پس آیه ربطی به عرفات ندارد.
یا اجتماع مسلمانان در روز عرفه و کامل شدن مراسم حج باعث ناامیدی کفار شده است کما اینکه بعضی گفته‌اند: هرگز اجتماع مسلمانان در روز عرفه باعث ناامیدی کفار نخواهد شد؛ زیرا قبلاً با فتح مکه از این جهت ناامید شده بودند، و قبلاً هم آیه برائت نازل شده بود و کفار ناامید شده بودند، پس آیه ربطی به عرفات ندارد.
۷٬۲۳۰

ویرایش