تلقین میت: تفاوت میان نسخه‌ها

واژهٔ «تلقین» در لغت، بر وزن و معنای «تفهیم» است. این کلمه مصدر باب تفعیل از ریشهٔ «لَقَنَ» است و در آن، معانی دریافت و فهم سریع وجود دارد. مرد لَقن، به کسی می‌گویند که زیرک و تیز فهم است. امام علی (علیه السلام) در حالی که به سینهٔ مبارکش اشاره می‌کرد، فرمود: «اینجا علمی است، کاش کسی را پیدا می‌کردم تا به او می‌دادم؛ ولی کسی را پیدا کردم که «لقن» (تیز فهم) است؛ اما مورد اعتماد نیست». فارابی می‌گوید: «تَلَقُن الکلام یعنی دریافت و توانایی بر آن است».

 

 

از این تعریف اجمالی، روشن می‌شود که تلقین میت بر سه قسم است که بیان خواهد شد. اصطلاح تلقین کاربرد قرآنی ندارد، اما مصادیق و موارد تلقین در قرآن مجید بسیار آمده است. مانند اینکه حضرت آدم (علیه السلام) کلمات و جملاتی را از جانب خداوند تلقی و دریافت کرد که نوعی تلقین بود<ref>راغب اصفهانی، المفردات، ص۷۴۵، مادهٔ لَقَی: «و یقال ذلک فی الادراک بالحس و بالبصر و بالبصیره».</ref> و نیز خداوند برخی از اسمای الهی را تکرار کرده است تا به انسان‌ها تفهیم و تلقین کند. برای نمونه واژهٔ الله و اله ۲۸۰۷ بار و ان الله علی کل شیء قدیر ۴۵ بار تکرار شده‌اند.

شیخ صدوق (۳۱۱ ـ ۳۸۱ ق) نقل می‌کند، این تذکر لازم است که پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) فاطمه بنت اسد (مادر حضرت علی(علیه السلام)) را با پیراهن خود، کفن کرد; جنازه ی او را به دوش گرفت، در قبرش لحظه ای خوابید و پس از خاک سپاری، سر مبارک را پیش برده، رازی طولانی با او گفت و به او می‌فرمود: «پسرت، پسرت» و فرمود: «پروردگارا، به تو سپردمش». یاران عرض کردند: «ای پیامبر گرامی، امروز از شما رفتاری دیدیم که پیش از این ندیده بودیم». فرمود: «امروز یادگار سترگ ابوطالب را گم کرده‌ام! فاطمه چنان بود که چون چیزی نزد او می‌بود، مرا بر خود و فرزندان خود ترجیح می‌داد. چون از برهنه محشور شدن در قیامت می‌گفتم، می‌گفت که وای از بدی حال! ضامن شدم خداوند او را در لباس برانگیزاند، و چون فشار قبر را یادآور شدم، گفت که وای از گرفتاری فشار، من ضامنش شدم که رهایی یابد. پس او را در لباس خودم کفن کردم. ]پس از دفن[ از او سؤال شد: «پروردگارت کیست؟» گفت: «الله»; «پیامبرت کیست؟» گفت: «محمد(صلی الله علیه وآله)». از ولی و امامش سؤال شد، از پاسخ واماند. من به او گفتم: «پسرت». پاسخ داد: «پسرم، امام من است». از او دست برداشتند و گفتند «بخواب مانند عروس در حجله».<ref>محسن صدر رضوانی، '''گفتار صدوق،''' ص۴۸ و ۴۹; '''بحار الانوار،''' ج۶، ص۲۴۱، ح ۶۰; و محمد باقر مجلسی، '''حق الیقین، ص'''۴۸۶.</ref>

در حدیثی دیگر نقل شده است که وقتی کلمات فرَج را به کسی تلقین می‌کردند، حضرت علی(علیه السلام) می‌فرمود: «دیگر بر او باکی نیست».<ref>محمد باقر مجلسی، زاد المعاد، ص۵۴۰؛ الفروع من الکافی، ج۳، ص۱۲۴، ح ۹.</ref> امام باقر(علیه السلام) فرمود: «شما اموات خود را به کلمه ی لا اله الّا اللّه تلقین می‌کنید».<ref>عبدالله شبّر، مصابیح الانوار، ج۲، ص۷۵.</ref>