|
|
| خط ۳۳: |
خط ۳۳: |
|
| |
|
| واژه ی تلقین به همان معنی لغوی و اصطلاحی اش، به هدف یاد دادن و یادآوری عقاید و مسائل دینی برای میت، در منابع اهل سنت، فراوان وارد شده است.<ref>سیوطی، شرح الصدور، ص۱۵۲ و ۱۵۴.</ref> | | واژه ی تلقین به همان معنی لغوی و اصطلاحی اش، به هدف یاد دادن و یادآوری عقاید و مسائل دینی برای میت، در منابع اهل سنت، فراوان وارد شده است.<ref>سیوطی، شرح الصدور، ص۱۵۲ و ۱۵۴.</ref> |
| | |
| | روح با اینکه پس از مرگ وسایل مادی ادراک را از دست می‌دهد، روح می‌گیرد. درک و فهم آنها، همیشه نیازمند وسایل مادی نیست. روح انسان در حال مرگ و پس از آن، فراغتش از حالت خواب بیشتر می‌شود و محدودیت‌های عالم مادی را ندارد. |
| | |
| | پس از جنگ بدر، پیامبر اسلام با جنازه مشرکانی سخن گفت. مسلمانان از پیامبر پرسیدند: مگر آنها می‌شنوند؟ پیامبر به آنها گفت: «شما از آنها شنواتر نیستید».<ref>ابن‌هشام، السيرة النبوية، بیروت، ج۱، ص۶۳۹.</ref> |
| | |
| | امام علی(ع) در پایان جنگ جمل با کشته‌ی کعب بن سوره و... سخن گفت. مردی پرسید: «ای علی، مگر اینها می‌شنوند؟» فرمود: «همان گونه که کشتگان بدر صدای پیامبر را شنیدند، اینها نیز می‌شنوند».<ref>بحار الانوار، ج۶، ص۲۵۵.</ref> |
| | |
| | با توجه به ارتباط روح با بدن مادی و قبر خاکی، تلقین سفارش شده است هر چند روح وارد برزخ شده است; ولی هنوز به بدن خاکی توجه دارد. از این رو، در دستور تلقین، آمده است که دست به شانه ی او بگذارید و او را تکان دهید.<ref>محمد شجاعی، معاد یا بازگشت به سوی خدا، ج۱، ص۲۵۶.</ref> |
| | |
|
| |
|
| == تلقین خواندن پیامبر و اهل‌بیت == | | == تلقین خواندن پیامبر و اهل‌بیت == |
| خط ۴۲: |
خط ۵۱: |
|
| |
|
| == انواع تلقین == | | == انواع تلقین == |
| پرسش بعدی این است که چه اموری تلقین شود یعنی محتوای تلقین چیست؟ در پاسخ پیشین گفته شد که تلقین سه قسم است یا به عبارت دیگر در سه جا عمل تلقین انجام می‌شود. هنگام جان دادن، هنگامی که صورت میت را در قبر به خاک گذاشتند و هنگامی که قبر را پوشانیدند.<ref>ر.ک.: میر احمد نی ریزی، '''گفتگو پیرامون قبر، ص'''۱۳۷.</ref> بر همین اساس عبارت‌های تلقین نیز گوناگون است.
| |
|
| |
| '''تلقین اول;''' در حالی است که هنوز شخص، با دنیا، اندکی ارتباط دارد و شاید واپسین نفس‌ها و آخرین فرصت باشد. از این رو لحظه ای بسیار گرانبها و بسیار سرنوشت ساز است. روایات، تلقین در این لحظه را بسیار سفارش کرده‌اند:
| |
|
| |
| رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در آخرین خطبه ی خود فرمود: «هر گاه کسی یک سال پیش از مرگ توبه کند، توبه اش پذیرفته می‌شود». سپس فرمود: «یک سال زیاد است، یک ماه پیش از مرگ». سپس فرمود: «یک ماه زیاد است یک هفته». سپس فرمود: «یک هفته زیاد است، یک روز». بعد فرمود: «یک روز زیاد است یک ساعت». سپس فرمود: «یک ساعت زیاد است، هرگاه نفس به این‌جا (اشاره به گلوی مبارک) رسید و توبه کرد، توبه ی او پذیرفته می‌شود.<ref>ر.ک.: '''وسائل الشیعه،''' ج۲، ص۶۶۲ ـ ۶۶۸، باب استحباب التلقین، الشهادتین و الاستغفار و التوبه.</ref>
| |
|
| |
| بر همین اساس، سفارش شده است به محتضر، توبه، استغفار،<ref>ر.ک.: همان.</ref> شهادتین،<ref>'''الفروع من الکافی،''' ج۳، ص۱۲۳، ح ۶: «لا اله الّا اللّه و انّ محمداً رسول اللّه را تلقین کنید تا بمیرند».</ref> کلمات فرج<ref>کلمات فرج: «لا اله الّا اللّه العلیّ العظیم، لا اله الّا الحلیم الکریم، سبحان اللّه ربّ السموات السبع و ربّ الارضین السبع و ما بینهما و ربّ العرش العظیم و الحمد للّه ربّ العالمین»; همان، ج۳، ص۱۲۴، ح ۷ و ۹.</ref> و دعاهایی مانند: «اللّهم اغفرلی الکثیر من معاصیک و اقبل منّی الیسر من طاعتک»<ref>این دعا را پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) به شخص محتضرسفارش کرده است، همان، ص۱۲۵، ح ۱۰.</ref> را تلقین کنید.
| |
|
| |
| تلقین اصلِ ولایت و اسامی ائمه(ع) یکی از محورهای عمده، در هر سه مرحله ی تلقین است.<ref>همان، ص۱۲۲، ح ۴.</ref> امام باقر(علیه السلام)فرمود:
| |
|
| |
| به مردگان خود، هنگام مرگ، شهادتین و ولایت را تلقین کنید.<ref>'''همان، ج۳، ص۱۲۳، حدیث ۵.'''</ref>
| |
|
| |
| سازندگی اسامی اهل بیت(ع)چنان مؤثر است که مایه ی نجات حضرت آدم(علیه السلام) شد. تلقی اسامی مبارک پیامبر و ائمه(ع) از جانب خداوند هدیه ای بود که حضرت آدم(علیه السلام) را در نبرد با ابلیس پیروز ساخت و همچنان فرزندان او را تا لب گور و سرای آخرت نجات می‌دهد.
| |
|
| |
| '''تلقین دوم'''; وقتی صورت میت در خاک قبر گذاشته و قبر آماده ی پوشاندن شد. امام صادق(علیه السلام) فرمود:
| |
|
| |
| وقتی میت را در لحد گذاشتی، دست بر گوش او بگذار و بگو: «الله پروردگار تو، اسلام دین تو، محمد پیامبر تو، قرآن کتاب تو و علیّ امام تو است».<ref>'''همان، ص۱۹۵.'''</ref>
| |
|
| |
| در حدیث دیگر فرمود:
| |
|
| |
| دهان را به گوش میت در قبر نزدیک کند و سه بار بگوید: «بشنو و بفهم، خدا پروردگار تو... .<ref>'''همان، ح ۵.'''</ref>
| |
|
| |
| در حدیث دیگر آمده است:
| |
|
| |
| آن گاه که میت را در لحد گذاشتی، دست بر شانه ی راست او بزن و بگو: «رضیت بالاسلام دیناً و بمحمّد(صلی الله علیه وآله) نبیّا و بعلیّ(علیه السلام)اماماً و سمّ امام زمانه (اسم امام عصر میت را بگو).<ref>'''همان، ص۱۹۶، ح ۷.'''</ref>
| |
|
| |
| '''تلقین سوم'''; وقتی تشییع کننده‌ها به سوی خانه برگشتند، یکی از نزدیکان با صدای بلند، کنار قبر بگوید: «ای فلانی، فرزند فلانی ـ نام او و نام پدرش را بگوید ـ آیا هنگام جدایی از ما برعهد و پیمان خود بودی که همان شهادت به یگانگی خدا و بندگی و رسالت محمد(صلی الله علیه وآله) و وصایت علی بود و ]شهادت به اینکه[ آنچه پیامبر(صلی الله علیه وآله) آورده است همه بر حق بود و... .<ref>'''وسائل الشیعه،''' ج۲، ص۸۶۳، ابواب دفن، باب ۳۵، ح ۱; و شیخ عباس قمی، '''منازل الآخره،''' ص۳۰ و ۳۱.</ref>
| |
|
| |
| طبرانی از محدثان اهل سنت از رسول خدا(صلی الله علیه وآله) نقل می‌کند:
| |
|
| |
| هر گاه یکی از برادران شما درگذشت و خاک بر او پهن کردید، یکی از شما بالای قبر او بایستد، پس بگوید: «ای فلانی فرزند فلانی (نام او نام پدرش)... به یادآور آنچه را که بر اساس آن از دنیا بیرون رفتی! شهادتِ لا اله الّا اللّه و محمداً عبده و رسوله، الله پروردگارت، اسلام دینت، محمد نبیّت و قرآن امامت; نکیر و منکر دست همدیگر را می‌گیرند و می‌گویند برویم که حجّتش را به او تلقین کردند».<ref>'''سیوطی،''' شرح الصدور، ص'''۱۵۴.'''</ref>
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |