|
|
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
| |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| قرآن کریم سجده نکردن شیطان را به دو علت ذکر میکند: تکبر، یا این که شیطان خود را از عالین حساب کرده بود، منظور از عالین چیست؟
| | در سورهٔ مطففین، منظور از سجین و علیین چیست؟{{پایان سوال}} |
| {{پایان سوال}} | |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| شیطانشناسی از منظر قرآن کریم، بسیار مورد اهتمام است. تا انسان دشمن قسم خوردهٔ خویش را نشناسد، نمیتواند در میدان مبارزه به پیروزی دست یابد. علامه طباطبائی در تفسیر المیزان<ref>طباطبائی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه موسوی، محمد باقر، قم، انتشارات اسلامی، ۱۳۶۳ش، ج۱۷، ص۳۴۴.</ref> در خصوص این قسمت از سؤال میفرماید: و جملهٔ «استکبرت ام کنت من العالین» استفهامی است توبیخی، معنایش این است که: آیا سجده نکردنت از این باب است که عارت میشد و خود را از این کار بزرگتر میدانستی؟ یا این که به راستی شأن تو اجل از این عمل بود. تو از کسانی بودی که قدر و منزلت تو بالاتر از آن است که مأمور به سجده بر آدم شوی.
| | {{مفردات قرآن}} |
| | '''سِجّین''' و '''عِلیّین''' هرکدام دو بار در قرآن و در دو آیهٔ پشت سر هم آمده است. بیشتر مفسران سجین را نام [[دوزخ]] و علیین را نام [[بهشت]] گرفتهاند. برخی گفتهاند نام کتابهایی است که اعمال بدکاران و نیکوکاران را در آن مینویسند. |
|
| |
|
| در ادامه علامه به ذکر دیگر اقوال پرداخته و میفرماید: از همینجا بعضی از مفسرین استفاده کردهاند که: معلوم میشود خدای تبارک و تعالی مخلوقاتی عالی دارد که مقام شان اجل از آن است که برای آدم سجده کنند، بندگانی هستند مستغرق در توجه به سوی پروردگارشان و هیچ چیزی را به جز او درک نمیکنند. | | در [[سوره مطففین]] آمده است که نامه بدکاران در سجّین است. در ادامه میگوید تو چه میدانی سجین چیست؟ آن «کتاب مرقوم» است.<ref>آیات ۷، ۸ ، ۹ سوره مطففین</ref> در ادامه این سوره درباره ابرار میفرماید نامه اعمال نیکوکاران(ابرار) در علیین است. تو چه میدانی علیین چیست؟ آن «کتاب مرقوم» است.<ref>آیات ۱۸، ۱۹، ۲۰ سوره مطففین</ref> بعضی گفتهاند کتاب مرقوم برای بیان سجین یا علیین نیست، بلکه برای توضیح «کتاب فجار، نامه بدکاران» و «کتاب ابرار، نامه نیکوکاران» است.<ref>میبدی، احمد بن محمد، كشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیر کبیر، چاپ پنجم، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص ۴۱۵</ref> علامه طباطبائی بر این باور است که کتاب مرقوم به معناى قضاء و اثبات مىباشد.جمله مورد بحث اشارهاى به اين معنا خواهد بود كه آنچه براى آنان مقدر شده كاملا روشن است. هيچ ابهامى در آن نيست، به اين معنا كه حتمى و مشخص است و تخلفپذير نيست.<ref>طباطبايى، محمدحسين، تفسير الميزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۳۸۲.</ref> |
|
| |
|
| بعضی دیگر گفتهاند: مراد از «علو»، همان استکبار است، هم چنانکه در آیهٔ {{قرآن|وَإِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِی الأَرْضِ وَإِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِینَ}}<ref>یونس / ۸۳؛ به درستی فرعون در زمین استکبار و بلند پروازی کرد.</ref> به همین معنا است و اگر بگوئی معنا ندارد که بگوییم «آیا تو استکبار کردی یا از مستکبرین بودی» میگوییم: هیچ عیبی ندارد، چون اولی راجع به زمان سجده است و دومی راجع به ما قبل آن و معنایش این است که: «آیا از این که امر به سجده ات کردیم دچار استکبار شدی یا آن که از قبل مستکبر بودی..» لیکن این وجه صحیح نیست؛ چون با مقتضای مقام نمیسازد، مقتضای مقام این است که کسی ابلیس را دارای استکبار معرفی کند، نه این که زمان استکبار او را معین کند که قدیمی است یا تازه.
| | سجین از ماده سجن به معنای زندان است. معناهای متفاوتی برای آن در نظر گرفتهاند. از جمله زندان، دوزخ، نامه اعمال بدکاران. وادی هولناکی در قعر جهنم.<ref> مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۶، ص ۲۵۴. محمدی ریشهری، محمد، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث، ج۲، ص۶۱.</ref> |
|
| |
|
| بعضی دیگر گفتهاند: مراد از کلمهٔ «عالین» ملائکه آسمان است؛ چون آن ملائکه که مأمور به سجده برای آدم شدند، ملائکه زمین بودند. این هم صحیح نیست، برای این که آیه عمومیت دارد. در تفسیر نمونه نیز معنای دیگری برای عالین آمده که: «آیا استکبار کردی یا از برترینها بودی؟» یعنی برتر از این که فرمان سجود به تو داده شود. بدون شک احدی نمیتواند ادعا کند که قدر و منزلتش ما فوق این است که برای خدا و به فرمان خدا سجده کند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه «برگزیده»، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۰ش، ج۴، ص۱۹۹.</ref>
| | علیین به معنای درجات عالی است. در اصل به معنای مکان بالا یا افرادی است که در بالا مینشینند. و به معنای برترین مکان بهشت آمده است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۶، ص۲۷۱.</ref> به معنای آسمان هفتم، منزلگاه ارواح مؤمنین، سدره المنتهی و نامه اعمال نیکوکاران نیز تفسیر شده است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۶، ص۲۷۱.</ref> |
|
| |
|
| اما در آخر این که آیا شیطان استکبار کرد یا از عالین بود خود قرآن کریم در آیهٔ بعد جواب میدهد که: {{قرآن|قال انا خیر منه خلقتنی من نار و خلقته من طین}}.<ref>ص / ۷۶.</ref>
| |
|
| |
| علامه میفرماید: اینجا است که ابلیس از پرسش خدا جواب داده و علت سجده نکردن خود را بیان میکند، و آن این است که: من شرافت ذاتی دارم؛ چون مرا از آتش خلق کردهای و آدم مخلوقی از گل است. در این پاسخ اشاره ای است به این که از نظر ابلیس، اوامر الهی وقتی لازم الاطاعه است که حق باشد، نه این که ذات اوامر او لازم الاطاعه باشد. چون امرش به سجده کردن حق نبوده، اطاعتش واجب نیست.<ref>تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۴۵.</ref>
| |
|
| |
| و نیز در تفسیر نمونه آمده است: اما ابلیس با نهایت تعجب شق دوم را انتخاب کرده و معتقد بود برتر از آن است که چنین دستوری به او داده شود؛ لذا با کمال جسارت به مقام استدلال در مخالفتش با فرمان خدا برآمد و گفت: من از او (آدم) بهترم، مرا از آتش آفریدهای و او را از گل.<ref>تفسیر نمونه، ج۴، ص۱۹۹.</ref> این بود خلاصه ای از تفسیر عالین از دیگاه قرآن کریم.
| |
| {{پایان پاسخ}} | | {{پایان پاسخ}} |
| {{مطالعه بیشتر}} | | {{مطالعه بیشتر}} |
|
| |
| == مطالعه بیشتر ==
| |
| ۱ـ تفسیر مجمع البیان، طبرسی. با ترجمه گروهی از مترجمان، ج۲۱، ص۱۳۲.
| |
|
| |
| ۲ـ تفسیر نورالثقلین، عبد علی عروسی حویزی، ج۴، ص۴۷۱.
| |
|
| |
| ۳ـ نهج البلاغه، خطبه ۲۳۴، فیض الاسلام.
| |
| {{پایان مطالعه بیشتر}}
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
خط ۳۸: |
خط ۲۴: |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = | | | شناسه =- |
| | تیترها = | | | تیترها =- |
| | ویرایش = | | | ویرایش =شد |
| | لینکدهی = | | | لینکدهی =شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
خط ۴۸: |
خط ۳۴: |
| | بازبینی = | | | بازبینی = |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = | | | اولویت =ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت =ج |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
| | |
| | [[رده:مقالههای پیشنهادی]] |