پرش به محتوا

مقصود از حبل‌الله در آیه ۱۰۳ سوره آل‌عمران: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
منظور قرآن کریم از حبل الله که در آیه ی۱۰۳ سورهٔ آل عمران آمده است، چیست؟
منظور قرآن کریم از حبل الله که در آیه ی۱۰۳ سورهٔ آل عمران آمده است، چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}حبل به معنای ریسمان و حبل الله به معنای ریسمان الهی است. مفسران قرآن و دین را مصداق حبل‌الله دانسته‌‌اند.
{{پاسخ}}حبل به معنای ریسمان و حبل الله به معنای ریسمان الهی است. در قران گفته شده است به حبل الله چنگ بزنید و آن را بگیرید. مفسران قرآن و دین را مصداق اصلی حبل‌الله دانسته‌‌اند. مصادیق دیگری هم برای حبل الله ذکر شده است از جمله: اهل بیت(ع)، طاعات و خیرات و...


== متن آیه ==
== متن آیه ==
خط ۱۶: خط ۱۶:
«حبل» به معنای سببی است که تمسک به آن باعث مصونیت و حفظ گردد و به عنوان استعاره در مورد هر امری که نوعی امنیت و عصمت و مصونیت آورد، استعمال می‌شود.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین، چاپ بیست و یکم، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۴۹.</ref> اما معنای لغوی حبل به معنای ریسمان است. در قرآن آمده است: {{قرآن|فِي جِيدِهَا حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ|ترجمه=بر گردنش طنابى از ليف خرماست.|سوره=مسد|آیه=۵}}
«حبل» به معنای سببی است که تمسک به آن باعث مصونیت و حفظ گردد و به عنوان استعاره در مورد هر امری که نوعی امنیت و عصمت و مصونیت آورد، استعمال می‌شود.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمه موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین، چاپ بیست و یکم، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۵۴۹.</ref> اما معنای لغوی حبل به معنای ریسمان است. در قرآن آمده است: {{قرآن|فِي جِيدِهَا حَبْلٌ مِنْ مَسَدٍ|ترجمه=بر گردنش طنابى از ليف خرماست.|سوره=مسد|آیه=۵}}


=== مصداق حبل الله ===
و حبل الله در آیه مورد سؤال به قرآن، اهل بیت، عهد الهی، طاعت خداوند و توبه خالصانه و… تفسیر شده است.
و حبل الله در آیه مورد سؤال به قرآن، اهل بیت، عهد الهی، طاعت خداوند و توبه خالصانه و… تفسیر شده است.


=== قرآن، مصداق حبل الله ===
[[فخر رازی]] از مفسرین [[اهل سنت]] ذیل تفسیر این آیه می‌گوید: کسی که از راه باریکی عبور می‌کند و می‌ترسد از این که پای او بلغزد، اگر از رشته و ریسمانی که دو طرف آن به جای محکم بسته شده است، بگیرد از سقوط و خوف لغزیدن نجات می‌یابد.<ref>فخر رازی، محمد، تفسیر کبیر، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق، ج۴، جزء هشتم، ص۱۷۸.</ref>
[[فخر رازی]] از مفسرین [[اهل سنت]] ذیل تفسیر این آیه می‌گوید: کسی که از راه باریکی عبور می‌کند و می‌ترسد از این که پای او بلغزد، اگر از رشته و ریسمانی که دو طرف آن به جای محکم بسته شده است، بگیرد از سقوط و خوف لغزیدن نجات می‌یابد.<ref>فخر رازی، محمد، تفسیر کبیر، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق، ج۴، جزء هشتم، ص۱۷۸.</ref>


در روایات نیز برای «حبل الله» مصادیق مختلفی ذکر شده است، ابن کثیر دمشقی از علمای اهل سنت این روایت را از پیامبر اکرم(ص) نقل نموده که حضرت فرموده است: {{متن عربی|إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ‏ هُوَ النُّورُ الْمُبِینُ، وَ الْحَبْلُ‏ الْمَتِینُ‏، وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى، وَ الدَّرَجَةُ الْعُلْیَا، وَ الشِّفَاءُ الْأَشْفَى|ترجمه=قرآن نور آشکار، ریسمان محکم، دستگیره مطمئن، پایگاه بلند، و بهترین شفا دهنده است.}}<ref>ابن کثیر دمشقی، اسماعیل، تفسیر القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۷۶.</ref>
در روایات نیز برای «حبل الله» مصادیق مختلفی ذکر شده است، ابن کثیر دمشقی از علمای اهل سنت این روایت را از پیامبر اکرم(ص) نقل نموده که حضرت فرموده است: {{متن عربی|إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ‏ هُوَ النُّورُ الْمُبِینُ، وَ الْحَبْلُ‏ الْمَتِینُ‏، وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَى، وَ الدَّرَجَةُ الْعُلْیَا، وَ الشِّفَاءُ الْأَشْفَى|ترجمه=قرآن نور آشکار، ریسمان محکم، دستگیره مطمئن، پایگاه بلند، و بهترین شفا دهنده است.}}<ref>ابن کثیر دمشقی، اسماعیل، تفسیر القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۷۶.</ref>


در روایات رسیده از طریق شیعه «حبل الله»، هم به قرآن کریم و هم به اهل بیت(ع) تطبیق شده از جمله در روایتی از پیامبر اکرم(ص) می‌خوانیم که حضرت آیه ی۱۰۳ سورهٔ آل عمران را به آیه ی۱۱۲ همین سوره که می‌فرماید: {{قرآن||ترجمه=از خواری و ذلت نجات پیدا نمی‌کنند، مگر با تمسک به ریسمان الهی و ریسمانی از مردم}}، تفسیر کرده است و فرموده است: حبل الله کتاب خدا و حبل الناس وصی من است.<ref>بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۶۶۹.</ref>
برخی مفسران، جمیع طاعات و خیرات را مصداق حبل الله دانسته‌اند.<ref>التفسير الكبير، فخررازی، ج‏8، ص: 311</ref> هر یک از اموری که به عنوان مصداق «حبل الله» در روایات و تفاسیر ذکر شده در کنار هم دیگر عامل هدایت و نجات انسان می‌باشد و هر کدام واسطه‌ای است که عبد را به رب وصل می‌نماید و همه این‌ها مصداق این آیه است: {{قرآن|وَکیْفَ تَکفُرُونَ وَأَنتُمْ تُتْلَی عَلَیْکمْ آیَاتُ اللّهِ وَفِیکمْ رَسُولُهُ وَمَن یَعْتَصِم بِاللّهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ|ترجمه=و هر كس به خدا تمسك جويد، قطعاً به راه راست هدايت شده است.|سوره=آل عمران|آیه=۱۰۱}}


[[امام باقر(ع)]] فرموده است: حبل الله که خداوند مردم را به تمسک به آن امر کرده است، آل محمد(ع) است.<ref>المیزان، همان، ج۳، ص۵۸۶.</ref>
'''اهل‌بیت(ع)'''


در بدو نظر چنین به ذهن می‌آید که این روایات و احتمالات مفسرین در تفسیر «حبل الله» با هم اختلاف دارند؛ ولی حقیقت امر آن است که اختلافی وجود ندارد. چون همه این‌ها از باب ذکر مصداق است و به یک جا منتهی می‌شود به این بیان که اگر شروط هدایت فراهم نشود و هادی و مربی برای انسان معین نگردد، انسان در جهل، غفلت و در قعر چاه تاریک و ظلمانی غریزه‌های سرکش و هواهای نفسانی باقی می‌ماند و برای نجات از سقوط و هلاکت، نیاز به یک وسیله و هادی و منجی است که انسان را از ورطه هلاکت نجات بخشد و این وسیله و این رشته که باید به آن تمسک کرد «ارتباط با خدا» است که از طریق قرآن، پیامبر و جانشینان واقعی او برقرار می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، الامثل فی تفسیر کتاب المنزل، قم، مدرسه امام علی بن ابی طالب(ع)، ۱۴۲۱ق، ج، ص۲۲۱.</ref>
در روایات رسیده از طریق شیعه «حبل الله»، هم به قرآن کریم و هم به اهل بیت(ع) تطبیق شده از جمله در روایتی از پیامبر اکرم(ص) می‌خوانیم که حضرت آیه ی۱۰۳ سورهٔ آل عمران را به آیه ی۱۱۲ همین سوره که می‌فرماید: {{قرآن||ترجمه=از خواری و ذلت نجات پیدا نمی‌کنند، مگر با تمسک به ریسمان الهی و ریسمانی از مردم}}، تفسیر کرده است و فرموده است: حبل الله کتاب خدا و حبل الناس وصی من است.<ref>بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۶۶۹.</ref> [[امام باقر(ع)]] فرموده است: حبل الله که خداوند مردم را به تمسک به آن امر کرده است، آل محمد(ع) است.<ref>المیزان، همان، ج۳، ص۵۸۶.</ref>


و هر یکی از این اموری که به عنوان مصداق «حبل الله» در روایات و تفاسیر ذکر شده در کنار هم دیگر عامل هدایت و نجات انسان می‌باشد و هر کدام واسطه ای است که عبد را به رب وصل می‌نماید و همه این‌ها مصداق این آیه است: {{قرآن|وَکیْفَ تَکفُرُونَ وَأَنتُمْ تُتْلَی عَلَیْکمْ آیَاتُ اللّهِ وَفِیکمْ رَسُولُهُ وَمَن یَعْتَصِم بِاللّهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ}}<ref>آل عمران / ۱۰۱.</ref>؛ «و هر کس به خدا تمسک نماید به سوی صراط مستقیم هدایت می‌شود می باشد…».
[[فخر رازی]] از علمای برجسته اهل سنت، ذیل تفسیر آیهٔ ۱۰۳ سورهٔ آل عمران، با بیان چند قول و روایات، روایتی را از طریق ابو سعید خدری از پیامبر اکرم(ص) نقل نموده است که فرموده است: {{متن عربی|إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي|ترجمه=دو چیز گرانبها میان شما می‌گذارم کتاب الله که ریسمانی از آسمان تا زمین کشیده شده است و خویشاوندانم که همان اهل بیت من هستند.}}<ref>تفسیر کبیر، همان، ج۴، جز هشتم، ص۱۷۹.</ref>
 
فخر رازی از علمای برجسته اهل سنت، ذیل تفسیر آیهٔ ۱۰۳ سورهٔ آل عمران این روایت متواتر را از طریق ابو سعید خدری از پیامبر اکرم(ص) نقل نموده است که فرموده است: «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله حبل ممدود من السما الی الارض و عترتی اهل بیتی» دو چیزی گرانبها میان شما می‌گذارم کتاب الله که ریسمانی از آسمان (عالم ما فوق این عالم) تا زمین کشیده شده است و خویشاوندانم که همان اهل بیت من هستند.<ref>تفسیر کبیر، همان، ج۴، جز هشتم، ص۱۷۹.</ref>


=== عهد و امان ===
=== عهد و امان ===
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱

ویرایش