۱۱٬۹۱۳
ویرایش
هول مطلع: تفاوت میان نسخه‌ها
ابرابزار
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷ |
(ابرابزار) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
هول مطلع | هول مطلع چیست؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
امامان(ع)از «هول مطلع» | امامان(ع) از «هول مطلع» بسیار سخن گفته‌اند. طی آن به مردم هشدار داده‌اند و خودشان نیز از آن لحظه، به خدا پناه برده‌اند. | ||
امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: | |||
خود را | خود را برای مرگ و پیشامدهای آن آماده کنید… تنگی قبرها، شدت اندوه و هول مطلع.<ref>محمد دشتی، نهج البلاغه، ص۱۰۹، خ ۱۹۰.</ref> | ||
در | در جای دیگر، حضرت پس از مذمت دنیا و بیان سختی‌های آن فرمود: | ||
پس از | پس از دنیا، هول مطلع، سکرات موت و ایستادن در برابر عدل الهی است.<ref>همان، ص۳۳، خ ۸۳، ب ۲۴.</ref> | ||
امام حسن | امام حسن مجتبی (علیه السلام) هنگام مرگ، بسیار می‌گریست. وقتی علت را جویا شدند، فرمود: | ||
برای دو چیز می گریه می‌کنم، هول مطلع و جدایی از دوستان.<ref>بحار الانوار، ج۶، ص۱۶۱ و ۱۶۰، حدیث ۲۲.</ref> | |||
ابوذر | ابوذر غفاری وقتی فرزندش را به خاک سپرد، فرمود: | ||
اگر هول مطلع نبود، دوست داشتم به | اگر هول مطلع نبود، دوست داشتم به جای تو بودم.<ref>الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۵۰، باب نوادر، ح ۴.</ref> | ||
در دعاها وارد شده است: | در دعاها وارد شده است: | ||
اللهم اعوذ | اللهم اعوذ بک من هول المطلع.<ref>طریحی، مجمع البحرین، ج۳، ص۵۵.</ref> | ||
روایاتی که برای نمونه ذکر شد، می‌رساند که هول مطلع، قطعی و منزلی پس از مرگ است؛ اما معنای دقیق آن چیست و مرتبهٔ آن کجاست؟ | |||
«هول مطلع» | «هول مطلع» مرکب از دو جزء هول و مطلع است. «هول» به معنای ترس و فریاد بزرگ است.<ref>همان، ج۴، ص۴۴۴.</ref> «مطلع» یعنی جایگاهی که از چیزی آگاهی حاصل می‌شود و این جایگاه، موقعیت بلند و مرتفعی دارد.<ref>همان، ج۳، ص۵۵.</ref> حاصل ترکیب چنین می‌شود: ترس و فریادی که از آگاهی یافتن در یک جایگاه بلند حاصل می‌شود. اکنون باید دید که روایات و دانشمندان، چگونه هول مطلع را معنا کرده‌اند و کدام یک از آنها، با معنایی که از لغت استفاده می‌شود، همخوانی دارد؟ | ||
۱. هول مطلع، تمام منازل و | ۱. هول مطلع، تمام منازل و حالاتی است که میت، پس از مرگ با آنها مواجه و از آنها با خبر می‌شود. مانند فشار قبر، سؤال نکیر و منکر، خروج از قبر و…. | ||
۲. هول مطلع، آن | ۲. هول مطلع، آن منزلی است که بلافاصله پس از قبض روح، فرشتگان روح انسان را به سوی آسمان می‌برند و آنجا به حالات خود، ـ ثواب و کرامت یا عقاب و اهانت ـ آگاهی می‌یابد. اینجا اگر شخص، کافر یا گنه کار باشد، فزعی عظیم و وحشتی هولناک بر او چیره می‌شود.<ref>طبرسی نوری، کفایه الموحدین، ج۳، ص۲۲۴; و علم الهدی، معاد و عدل، ص۸۸ و ۸۹.</ref> | ||
از امام صادق( | از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است: | ||
چون روح مؤمن از بدنش خارج شد، | چون روح مؤمن از بدنش خارج شد، ملائکه آن را به آسمان می‌برند و بر او ترحم و طلب مغفرت می‌کنند. از هفت آسمان می‌گذرند تا به عرش الهی می‌رسند. آنجا خداوند نیز بر او ترحم می‌کند و دستور می‌دهد که روح او را، نزد جسدش برگردانید؛ چون او را از زمین آفریدم و بار دیگر از زمین خارج می‌کنم.<ref>همان، به نقل از: اختصاص شیخ مفید.</ref> | ||
امام باقر( | امام باقر (علیه السلام) فرمود: | ||
چون روح | چون روح کافر را پس از قبض به آسمان برند، درهای آن، به رویش بسته می‌شود و ملائکه او را لعنت می‌کنند.<ref>همان.</ref> | ||
چنان‌که همین معنا از قرآن نیز به دست می‌آید: | |||
(إِنَّ | (إِنَّ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِ آیاتِنا وَ اسْتَکْبَرُوا عَنْها لا تُفَتَّحُ لَهُمْ أَبْوابُ السَّماءِ …). | ||
ابن عباس | ابن عباس می‌گوید: | ||
یعنی درهای آسمان به روی کفار باز نمی‌شود، آن گونه که به روی مؤمنان گشوده می‌شود.<ref>مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۴، ص۴۱۸.</ref> | |||
۳. هول مطلع | ۳. هول مطلع سرازیری قبر است. وقتی میت را داخل قبر می‌کنند، هول و وحشت عظیمی بر او چیره می‌شود؛ گویی از آسمان به زیر می‌افتد. این حقیقت از سلمان فارسی و ملاقات او با روح میتی در آخر عمرش حکایت شده است: | ||
قال فصلوا | قال فصلوا علیّ فلما فرغوا من الصلوه حملت الی قبری فعاینت هولاً عظیماً المطّلع تخیل انی سقطت من السماء الی الارض فی لحدی<ref>کفایه الموحدین، ج۳، ص۲۲۵; و معاد و عدل، ص۹۲.</ref>]روح[میت]به سلمان[گفت: بر]جنازه[ من نماز گزاردند. وقتی از نماز فارغ شدند، مرا به سوی قبرم بردند که ترس بزرگی مشاهده کردم. گویی که از آسمان به قبرم در زمین سقوط کردم. | ||
جمع‌بندی: از اینکه در روایات مذکور، هول مطلع در کنار دیگر سختی‌ها و مراحل پس از مرگ آمده است، معلوم می‌شود مراد از آن، همه ی منازل نیست. پس نظر نخست، بعید به نظر می‌رسد. میان نظر دوم و سوم می‌توان جمع کرد; یعنی هول مطلع بالا رفتن روح تا فرود آن نزد جسد، در قبر است. از اینکه ابوذر غفاری، هنگام گذاشتن جنازه ی فرزندش در قبر، این جمله را خواند: «لولا هول المطلع» و نیز در حکایت سلمان فارسی تصریح شده است که هول مطلع همان لحظه ی فرود در قبر است; معنای سوم (وحشتی که برای میّت، هنگام سرازیر کردن او به قبر، دست می‌دهد) انتخاب می‌شود. | |||
از | از ترمذی نیز نقل شده است: | ||
ساعت‌های خاک سپاری، میت مشغول است. چون به استقبال هول مطّلع و سؤال نکیر و منکر می‌رود.<ref>سیوطی، شرح الصدور، ص۱۵۵.</ref> | |||
از | از این نقل معلوم می‌شود «هول مطّلع»، ابتدای روانه شدن به سوی قبر است. | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | |||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = کلام | | شاخه اصلی = کلام | ||
| شاخه فرعی۱ = معاد | | شاخه فرعی۱ = معاد | ||
|شاخه فرعی۲ =قبر | |شاخه فرعی۲ =قبر | ||
|شاخه فرعی۳ = | |شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = | ||
| تیترها = | | تیترها = | ||
| ویرایش = | | ویرایش = | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی = | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = | ||
| کیفیت = | | کیفیت = | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||