پرش به محتوا

تلقین میت: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۹۲ بایت حذف‌شده ،  ‏۳۰ اکتبر ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
خط ۳۵: خط ۳۵:


== تلقین خواندن پیامبر و اهل‌بیت ==
== تلقین خواندن پیامبر و اهل‌بیت ==
شيخ صدوق (۳۱۱ ـ ۳۸۱ ق) نقل مى كند، اين تذكر لازم است كه پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) فاطمه بنت اسد (مادر حضرت على(عليه السلام)) را با پيراهن خود، كفن كرد; جنازه ى او را به دوش گرفت، در قبرش لحظه اى خوابيد و پس از خاك سپارى، سر مبارك را پيش برده، رازى طولانى با او گفت و به او مى فرمود: «پسرت، پسرت» و فرمود: «پروردگارا، به تو سپردمش». ياران عرض كردند: «اى پيامبر گرامى، امروز از شما رفتارى ديديم كه پيش از اين نديده بوديم». فرمود: «امروز يادگار سترگ ابوطالب را گم كرده ام! فاطمه چنان بود كه چون چيزى نزد او مى بود، مرا بر خود و فرزندان خود ترجيح مى داد. چون از برهنه محشور شدن در قيامت مى گفتم، مى گفت كه واى از بدى حال! ضامن شدم خداوند او را در لباس برانگيزاند، و چون فشار قبر را يادآور شدم، گفت كه واى از گرفتارى فشار، من ضامنش شدم كه رهايى يابد. پس او را در لباس خودم كفن كردم. ]پس از دفن[ از او سؤال شد: «پروردگارت كيست؟» گفت: «الله»; «پيامبرت كيست؟» گفت: «محمد(صلى الله عليه وآله)». از ولى و امامش سؤال شد، از پاسخ وا ماند. من به او گفتم: «پسرت». پاسخ داد: «پسرم، امام من است». از او دست برداشتند و گفتند «بخواب مانند عروس در حجله».<nowiki><ref>محسن صدر رضوانى، </nowiki>'''گفتار صدوق،''' ص۴۸ و ۴۹; '''بحار الانوار،''' ج۶، ص۲۴۱، ح ۶۰; و محمد باقر مجلسى، '''حق اليقين، ص'''۴۸۶.<nowiki></ref></nowiki>
شيخ صدوق (۳۱۱ ـ ۳۸۱ ق) نقل مى كند، اين تذكر لازم است كه پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) فاطمه بنت اسد (مادر حضرت على(عليه السلام)) را با پيراهن خود، كفن كرد; جنازه ى او را به دوش گرفت، در قبرش لحظه اى خوابيد و پس از خاك سپارى، سر مبارك را پيش برده، رازى طولانى با او گفت و به او مى فرمود: «پسرت، پسرت» و فرمود: «پروردگارا، به تو سپردمش». ياران عرض كردند: «اى پيامبر گرامى، امروز از شما رفتارى ديديم كه پيش از اين نديده بوديم». فرمود: «امروز يادگار سترگ ابوطالب را گم كرده ام! فاطمه چنان بود كه چون چيزى نزد او مى بود، مرا بر خود و فرزندان خود ترجيح مى داد. چون از برهنه محشور شدن در قيامت مى گفتم، مى گفت كه واى از بدى حال! ضامن شدم خداوند او را در لباس برانگيزاند، و چون فشار قبر را يادآور شدم، گفت كه واى از گرفتارى فشار، من ضامنش شدم كه رهايى يابد. پس او را در لباس خودم كفن كردم. ]پس از دفن[ از او سؤال شد: «پروردگارت كيست؟» گفت: «الله»; «پيامبرت كيست؟» گفت: «محمد(صلى الله عليه وآله)». از ولى و امامش سؤال شد، از پاسخ وا ماند. من به او گفتم: «پسرت». پاسخ داد: «پسرم، امام من است». از او دست برداشتند و گفتند «بخواب مانند عروس در حجله».<ref>محسن صدر رضوانى، '''گفتار صدوق،''' ص۴۸ و ۴۹; '''بحار الانوار،''' ج۶، ص۲۴۱، ح ۶۰; و محمد باقر مجلسى، '''حق اليقين، ص'''۴۸۶.</ref>




مرحوم مجلسى مى فرمايد كه خود رسول الله(صلى الله عليه وآله) كلمات فرج (لا اله الّا الله الحكيم الكريم...) را به شخصى تلقين فرمود. وقتى آن شخص اين كلمات را خواند پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود: «الحمدلله كه او را از آتش جهنم نجات داد».<nowiki><ref>محمد باقر مجلسى، </nowiki>'''زاد المعاد،''' ص۵۴۰; و '''الفروع من الكافى،''' ج۳، ص۱۲۴، ح ۹.<nowiki></ref></nowiki>
مرحوم مجلسى مى فرمايد كه خود رسول الله(صلى الله عليه وآله) كلمات فرج (لا اله الّا الله الحكيم الكريم...) را به شخصى تلقين فرمود. وقتى آن شخص اين كلمات را خواند پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود: «الحمدلله كه او را از آتش جهنم نجات داد».
<ref>محمد باقر مجلسى، '''زاد المعاد،''' ص۵۴۰; و '''الفروع من الكافى،''' ج۳، ص۱۲۴، ح ۹.</ref>




در حديثى ديگر نقل شده است كه وقتى كلمات فرَج را به كسى تلقين مى كردند، حضرت على(عليه السلام) مى فرمود: «ديگر بر او باكى نيست».<nowiki><ref>همان.</ref></nowiki> امام باقر(عليه السلام) فرمود: «شما اموات خود را به كلمه ى لا اله الّا اللّه تلقين مى كنيد».<nowiki><ref>عبدالله شبّر، </nowiki>'''مصابيح الانوار،''' ج۲، ص۷۵.<nowiki></ref></nowiki>
در حديثى ديگر نقل شده است كه وقتى كلمات فرَج را به كسى تلقين مى كردند، حضرت على(عليه السلام) مى فرمود: «ديگر بر او باكى نيست».<ref>همان.</ref> امام باقر(عليه السلام) فرمود: «شما اموات خود را به كلمه ى لا اله الّا اللّه تلقين مى كنيد».<ref>عبدالله شبّر، '''مصابيح الانوار،''' ج۲، ص۷۵.</ref>


== انواع تلقین ==
== انواع تلقین ==
پرسش بعدى اين است كه چه امورى تلقين شود يعنى محتواى تلقين چيست؟ در پاسخ پيشين گفته شد كه تلقين سه قسم است يا به عبارت ديگر در سه جا عمل تلقين انجام مى شود. هنگام جان دادن، هنگامى كه صورت ميت را در قبر به خاك گذاشتند و هنگامى كه قبر را پوشانيدند.<nowiki><ref>ر.ك: مير احمد نى ريزى، </nowiki>'''گفتگو پيرامون قبر، ص'''۱۳۷.<nowiki></ref></nowiki> بر همين اساس عبارت هاى تلقين نيز گوناگون است.
پرسش بعدى اين است كه چه امورى تلقين شود يعنى محتواى تلقين چيست؟ در پاسخ پيشين گفته شد كه تلقين سه قسم است يا به عبارت ديگر در سه جا عمل تلقين انجام مى شود. هنگام جان دادن، هنگامى كه صورت ميت را در قبر به خاك گذاشتند و هنگامى كه قبر را پوشانيدند.<ref>ر.ك: مير احمد نى ريزى، '''گفتگو پيرامون قبر، ص'''۱۳۷.</ref> بر همين اساس عبارت هاى تلقين نيز گوناگون است.




خط ۵۰: خط ۵۱:




رسول خدا(صلى الله عليه وآله) در آخرين خطبه ى خود فرمود: «هر گاه كسى يك سال پيش از مرگ توبه كند، توبه اش پذيرفته مى شود». سپس فرمود: «يك سال زياد است، يك ماه پيش از مرگ». سپس فرمود: «يك ماه زياد است يك هفته». سپس فرمود: «يك هفته زياد است، يك روز». بعد فرمود: «يك روز زياد است يك ساعت». سپس فرمود: «يك ساعت زياد است، هرگاه نفس به اين جا (اشاره به گلوى مبارك) رسيد و توبه كرد، توبه ى او پذيرفته مى شود.<nowiki><ref>ر.ك: </nowiki>'''وسائل الشيعه،''' ج۲، ص۶۶۲ ـ ۶۶۸، باب استحباب التلقين، الشهادتين و الاستغفار و التوبه.<nowiki></ref></nowiki>
رسول خدا(صلى الله عليه وآله) در آخرين خطبه ى خود فرمود: «هر گاه كسى يك سال پيش از مرگ توبه كند، توبه اش پذيرفته مى شود». سپس فرمود: «يك سال زياد است، يك ماه پيش از مرگ». سپس فرمود: «يك ماه زياد است يك هفته». سپس فرمود: «يك هفته زياد است، يك روز». بعد فرمود: «يك روز زياد است يك ساعت». سپس فرمود: «يك ساعت زياد است، هرگاه نفس به اين جا (اشاره به گلوى مبارك) رسيد و توبه كرد، توبه ى او پذيرفته مى شود.<ref>ر.ك: '''وسائل الشيعه،''' ج۲، ص۶۶۲ ـ ۶۶۸، باب استحباب التلقين، الشهادتين و الاستغفار و التوبه.</ref>




بر همين اساس، سفارش شده است به محتضر، توبه، استغفار<nowiki><ref>ر.ك: همان.</ref></nowiki>، شهادتين<nowiki><ref></nowiki>'''الفروع من الكافى،''' ج۳، ص۱۲۳، ح ۶: «لا اله الّا اللّه و انّ محمداً رسول اللّه را تلقين كنيد تا بميرند».<nowiki></ref></nowiki>، كلمات فرج<nowiki><ref>كلمات فرج: «لا اله الّا اللّه العلىّ العظيم، لا اله الّا الحليم الكريم، سبحان اللّه ربّ السموات السبع و ربّ الارضين السبع و ما بينهما و ربّ العرش العظيم و الحمد للّه ربّ العالمين»; همان، ج۳، ص۱۲۴، ح ۷ و ۹.</ref></nowiki> و دعاهايى مانند: «اللّهم اغفرلى الكثير من معاصيك و اقبل منّى اليسر من طاعتك»<nowiki><ref>اين دعا را پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) به شخص محتضرسفارش كرده است، همان، ص۱۲۵، ح ۱۰.</ref></nowiki> را تلقين كنيد.
بر همين اساس، سفارش شده است به محتضر، توبه، استغفار<ref>ر.ك: همان.</ref>، شهادتين<ref>'''الفروع من الكافى،''' ج۳، ص۱۲۳، ح ۶: «لا اله الّا اللّه و انّ محمداً رسول اللّه را تلقين كنيد تا بميرند».</ref>، كلمات فرج<ref>كلمات فرج: «لا اله الّا اللّه العلىّ العظيم، لا اله الّا الحليم الكريم، سبحان اللّه ربّ السموات السبع و ربّ الارضين السبع و ما بينهما و ربّ العرش العظيم و الحمد للّه ربّ العالمين»; همان، ج۳، ص۱۲۴، ح ۷ و ۹.</ref> و دعاهايى مانند: «اللّهم اغفرلى الكثير من معاصيك و اقبل منّى اليسر من طاعتك»<ref>اين دعا را پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) به شخص محتضرسفارش كرده است، همان، ص۱۲۵، ح ۱۰.</ref> را تلقين كنيد.




تلقين اصلِ ولايت و اسامى ائمه(ع) يكى از محورهاى عمده، در هر سه مرحله ى تلقين است.<nowiki><ref>همان، ص۱۲۲، ح ۴.</ref></nowiki> امام باقر(عليه السلام)فرمود:  
تلقين اصلِ ولايت و اسامى ائمه(ع) يكى از محورهاى عمده، در هر سه مرحله ى تلقين است.<ref>همان، ص۱۲۲، ح ۴.</ref> امام باقر(عليه السلام)فرمود:  




به مردگان خود، هنگام مرگ، شهادتين و ولايت را تلقين كنيد.<nowiki><ref></nowiki>'''همان، ج۳، ص۱۲۳، حديث ۵.'''<nowiki></ref></nowiki>  
به مردگان خود، هنگام مرگ، شهادتين و ولايت را تلقين كنيد.<ref>'''همان، ج۳، ص۱۲۳، حديث ۵.'''</ref>  




خط ۶۸: خط ۶۹:




وقتى ميت را در لحد گذاشتى، دست بر گوش او بگذار و بگو: «الله پروردگار تو، اسلام دين تو، محمد پيامبر تو، قرآن كتاب تو و علىّ امام تو است».<nowiki><ref></nowiki>'''همان، ص۱۹۵.'''<nowiki></ref></nowiki>  
وقتى ميت را در لحد گذاشتى، دست بر گوش او بگذار و بگو: «الله پروردگار تو، اسلام دين تو، محمد پيامبر تو، قرآن كتاب تو و علىّ امام تو است».<ref>'''همان، ص۱۹۵.'''</ref>  




خط ۷۴: خط ۷۵:




دهان را به گوش ميت در قبر نزديك كند و سه بار بگويد: «بشنو و بفهم، خدا پروردگار تو... .<nowiki><ref></nowiki>'''همان، ح ۵.'''<nowiki></ref></nowiki>  
دهان را به گوش ميت در قبر نزديك كند و سه بار بگويد: «بشنو و بفهم، خدا پروردگار تو... .<ref>'''همان، ح ۵.'''</ref>  




خط ۸۰: خط ۸۱:




آن گاه كه ميت را در لحد گذاشتى، دست بر شانه ى راست او بزن و بگو: «رضيت بالاسلام ديناً و بمحمّد(صلى الله عليه وآله) نبيّا و بعلىّ(عليه السلام)اماماً و سمّ امام زمانه (اسم امام عصر ميت را بگو).<nowiki><ref></nowiki>'''همان، ص۱۹۶، ح ۷.'''<nowiki></ref></nowiki>
آن گاه كه ميت را در لحد گذاشتى، دست بر شانه ى راست او بزن و بگو: «رضيت بالاسلام ديناً و بمحمّد(صلى الله عليه وآله) نبيّا و بعلىّ(عليه السلام)اماماً و سمّ امام زمانه (اسم امام عصر ميت را بگو).<ref>'''همان، ص۱۹۶، ح ۷.'''</ref>




'''تلقين سوم'''; وقتى تشييع كننده ها به سوى خانه برگشتند، يكى از نزديكان با صداى بلند، كنار قبر بگويد: «اى فلانى، فرزند فلانى ـ نام او و نام پدرش را بگويد ـ آيا هنگام جدايى از ما برعهد و پيمان خود بودى كه همان شهادت به يگانگى خدا و بندگى و رسالت محمد(صلى الله عليه وآله) و وصايت على بود و ]شهادت به اينكه[ آنچه پيامبر(صلى الله عليه وآله) آورده است همه بر حق بود و... .<nowiki><ref></nowiki>'''وسائل الشيعه،''' ج۲، ص۸۶۳، ابواب دفن، باب ۳۵، ح ۱; و شيخ عباس قمى، '''منازل الآخره،''' ص۳۰ و ۳۱.<nowiki></ref></nowiki>
'''تلقين سوم'''; وقتى تشييع كننده ها به سوى خانه برگشتند، يكى از نزديكان با صداى بلند، كنار قبر بگويد: «اى فلانى، فرزند فلانى ـ نام او و نام پدرش را بگويد ـ آيا هنگام جدايى از ما برعهد و پيمان خود بودى كه همان شهادت به يگانگى خدا و بندگى و رسالت محمد(صلى الله عليه وآله) و وصايت على بود و ]شهادت به اينكه[ آنچه پيامبر(صلى الله عليه وآله) آورده است همه بر حق بود و... .<ref>'''وسائل الشيعه،''' ج۲، ص۸۶۳، ابواب دفن، باب ۳۵، ح ۱; و شيخ عباس قمى، '''منازل الآخره،''' ص۳۰ و ۳۱.</ref>




خط ۸۹: خط ۹۰:




هر گاه يكى از برادران شما درگذشت و خاك بر او پهن كرديد، يكى از شما بالاى قبر او بايستد، پس بگويد: «اى فلانى فرزند فلانى (نام او نام پدرش)... به يادآور آنچه را كه بر اساس آن از دنيا بيرون رفتى! شهادتِ لا اله الّا اللّه و محمداً عبده و رسوله، الله پروردگارت، اسلام دينت، محمد نبيّت و قرآن امامت; نكير و منكر دست همديگر را مى گيرند و مى گويند برويم كه حجّتش را به او تلقين كردند».<nowiki><ref></nowiki>'''سيوطى،''' شرح الصدور، ص'''۱۵۴.'''<nowiki></ref></nowiki>
هر گاه يكى از برادران شما درگذشت و خاك بر او پهن كرديد، يكى از شما بالاى قبر او بايستد، پس بگويد: «اى فلانى فرزند فلانى (نام او نام پدرش)... به يادآور آنچه را كه بر اساس آن از دنيا بيرون رفتى! شهادتِ لا اله الّا اللّه و محمداً عبده و رسوله، الله پروردگارت، اسلام دينت، محمد نبيّت و قرآن امامت; نكير و منكر دست همديگر را مى گيرند و مى گويند برويم كه حجّتش را به او تلقين كردند».<ref>'''سيوطى،''' شرح الصدور، ص'''۱۵۴.'''</ref>


==منابع==
==منابع==
۱۱٬۹۱۳

ویرایش