automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۵٬۸۰۳
ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
خداوند متعال میفرماید: {{قرآن|و | خداوند متعال میفرماید: {{قرآن|وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ|ترجمه=و از نشانههاى او اينكه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفريد تا در كنار آنان آرامش يابيد، و در ميانتان مودّت و رحمت قرار داد؛ در اين نشانههايى است براى گروهى كه تفكّر میكنند|سوره=روم|آیه=۲۱}} | ||
نظم و دوام هر جامعه ای بر اساس «حقوق و تکالیفی» است که بین افراد برقرار و اجرا میشود. «حق و تکلیف» ملازم یکدیگرند؛ بدین معنا که، هر کسی که در مقابل دیگری دارای حقوقی است، به همان نسبت نیز دارای تکالیفی خواهد بود. خانواده کوچکترین و در عین حال مهمترین نهاد جامعه است. | نظم و دوام هر جامعه ای بر اساس «حقوق و تکالیفی» است که بین افراد برقرار و اجرا میشود. «حق و تکلیف» ملازم یکدیگرند؛ بدین معنا که، هر کسی که در مقابل دیگری دارای حقوقی است، به همان نسبت نیز دارای تکالیفی خواهد بود. خانواده کوچکترین و در عین حال مهمترین نهاد جامعه است. | ||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
اما باید به این نکته توجه شود که: به این حقوق و تکالیف و روابط بین زوجین نباید بصورت کاملاً خشک و الزامی و بدون انعطاف توجه کرد، و الا دوام و استحکام خانواده رو به تزلزل خواهد گرایید، و بین دلها جدایی خواهد افتاد، بلکه رابطه بین زوجین باید بر اساس عشق و محبت، گذشت و صداقت، احترام به ارزشها و عقاید یکدیگر شکل بگیرد، تا جامعه به سوی سعادت و تکامل حرکت کند. دقت در آیات (مثل آیه ای که در ابتدای بحث ذکر شد) و روایات، همین معنا را بخوبی تأکید و مورد توجه قرار میدهند. و تمام حقوق و تکالیف که بین زوجین در اسلام ترسیم شده همه و همه بر همین اساس و طرز تفکر تشریع شده است (در ادامه به این نکات ریز و حیاتی در ضمن بیان حقوق و تکالیف اشاره خواهد شد) | اما باید به این نکته توجه شود که: به این حقوق و تکالیف و روابط بین زوجین نباید بصورت کاملاً خشک و الزامی و بدون انعطاف توجه کرد، و الا دوام و استحکام خانواده رو به تزلزل خواهد گرایید، و بین دلها جدایی خواهد افتاد، بلکه رابطه بین زوجین باید بر اساس عشق و محبت، گذشت و صداقت، احترام به ارزشها و عقاید یکدیگر شکل بگیرد، تا جامعه به سوی سعادت و تکامل حرکت کند. دقت در آیات (مثل آیه ای که در ابتدای بحث ذکر شد) و روایات، همین معنا را بخوبی تأکید و مورد توجه قرار میدهند. و تمام حقوق و تکالیف که بین زوجین در اسلام ترسیم شده همه و همه بر همین اساس و طرز تفکر تشریع شده است (در ادامه به این نکات ریز و حیاتی در ضمن بیان حقوق و تکالیف اشاره خواهد شد) | ||
== حقوق و تکالیف مشترک زوجین نسبت به یکدیگر == | |||
== | |||
الفـ: حسن معاشرت:}}<ref>ماده ۱۱۰۳ قانون مدنی مقرر میدارد: «زن و شوهر مکلف بحسن معاشرت با یکدیگرند».</ref> حق حسن معاشرت، یک حق معنوی است که از سوی زوجین نسبت به یکدیگر باید مراعات شود. این حق و به عبارتی تکلیف بقدری مهم است که حتی در هنگام طلاق نیز باید مراعات شود.<ref>احزاب: ۴۹.</ref> پیامبر اسلام(ص) میفرماید: «وقتی مرد بزن خود نگاه کند و زنش بدو بنگرد خداوند بدیده رحمت بر آنها مینگرد.»<ref>نهج الفصاحه، کلمات قصار حضرت رسول اکرم(ص)، گردآورنده، مرتضی فرید تنکابنی، چاپ یازدهم، ۱۳۸۲، چاپ دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ص۳۴۷.</ref> | الفـ: حسن معاشرت:}}<ref>ماده ۱۱۰۳ قانون مدنی مقرر میدارد: «زن و شوهر مکلف بحسن معاشرت با یکدیگرند».</ref> حق حسن معاشرت، یک حق معنوی است که از سوی زوجین نسبت به یکدیگر باید مراعات شود. این حق و به عبارتی تکلیف بقدری مهم است که حتی در هنگام طلاق نیز باید مراعات شود.<ref>احزاب: ۴۹.</ref> پیامبر اسلام(ص) میفرماید: «وقتی مرد بزن خود نگاه کند و زنش بدو بنگرد خداوند بدیده رحمت بر آنها مینگرد.»<ref>نهج الفصاحه، کلمات قصار حضرت رسول اکرم(ص)، گردآورنده، مرتضی فرید تنکابنی، چاپ یازدهم، ۱۳۸۲، چاپ دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ص۳۴۷.</ref> | ||
خط ۳۴: | خط ۲۷: | ||
امام باقر(ع) فرمود: حضرت فاطمه ـ علیها السلام ـ کارهای منزل را با حضرت علی(ع) این گونه تقسیم کرد که: خمیر کردن آرد و نان پختن، و تمیز کردن و جارو کردن خانه به عهده او باشد و کارهای منزل از قبیل جمعآوری هیزم، و تهیه مواد اولیه غذایی را بر عهده علی(ع) باشد. و امام صادق(ع) فرمود این تقسیم کار با رهنمود رسول خدا(ص) انجام گرفت. آنگاه که رسول خدا(ص) فرمود: کارهای داخل منزل را فاطمه و کارهای بیرون منزل را علی، انجام دهد حضرت زهرا پس با خوشحالی فرمود: جز خدا کسی نمیداند که از این تقسیم کار تا چه اندازه خوشحال شدم، زیرا رسول خدا مرا از انجام کارهایی که مربوط به مردان است، بازداشت.<ref>فرهنگ سخنان حضرت فاطمه زهرا(س)، دشتی، محمد، انتشارات مشهور، چاپ هفتم، ۱۳۸۴. ص۱۲۸.</ref> | امام باقر(ع) فرمود: حضرت فاطمه ـ علیها السلام ـ کارهای منزل را با حضرت علی(ع) این گونه تقسیم کرد که: خمیر کردن آرد و نان پختن، و تمیز کردن و جارو کردن خانه به عهده او باشد و کارهای منزل از قبیل جمعآوری هیزم، و تهیه مواد اولیه غذایی را بر عهده علی(ع) باشد. و امام صادق(ع) فرمود این تقسیم کار با رهنمود رسول خدا(ص) انجام گرفت. آنگاه که رسول خدا(ص) فرمود: کارهای داخل منزل را فاطمه و کارهای بیرون منزل را علی، انجام دهد حضرت زهرا پس با خوشحالی فرمود: جز خدا کسی نمیداند که از این تقسیم کار تا چه اندازه خوشحال شدم، زیرا رسول خدا مرا از انجام کارهایی که مربوط به مردان است، بازداشت.<ref>فرهنگ سخنان حضرت فاطمه زهرا(س)، دشتی، محمد، انتشارات مشهور، چاپ هفتم، ۱۳۸۴. ص۱۲۸.</ref> | ||
== | == تکالیف مرد نسبت به همسر خویش (حقوق زن) == | ||
الف: مهریه: خداوند میفرماید: {{قرآن|و ءاتوا النساء صدقتهن نحله}}<ref>نساء: ۴.</ref>؛ و مهر زنان را (بطور کامل) بعنوان یک بدهی (یا هدیه) به آنان بپردازید» به محض این که عقد خوانده شد، زن مالک مهریه خواهد بود همچون دینی بر عهده مرد میباشد. ولی زن میتواند آن را طلب کند یا ببخشد.<ref>ماده ۱۰۸۲ ق. م: بمجرد عقد، زن مالک مهر میشود و میتواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. و ماده ۱۰۸۳ ق. م میگوید: «برای تأدیه تمام یا قسمتی از مهر میتوان مدت، یا اقساطی قرار داد».</ref> | الف: مهریه: خداوند میفرماید: {{قرآن|و ءاتوا النساء صدقتهن نحله}}<ref>نساء: ۴.</ref>؛ و مهر زنان را (بطور کامل) بعنوان یک بدهی (یا هدیه) به آنان بپردازید» به محض این که عقد خوانده شد، زن مالک مهریه خواهد بود همچون دینی بر عهده مرد میباشد. ولی زن میتواند آن را طلب کند یا ببخشد.<ref>ماده ۱۰۸۲ ق. م: بمجرد عقد، زن مالک مهر میشود و میتواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. و ماده ۱۰۸۳ ق. م میگوید: «برای تأدیه تمام یا قسمتی از مهر میتوان مدت، یا اقساطی قرار داد».</ref> | ||
ب: ریاست و سرپرستی خانواده<ref>ماده ۱۱۰۵ ق. م «در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است».</ref> | |||
ج: نفقه | |||
آیه ۳۴ سوره نساء با ظرافت خاصی این دو تکلیف مرد را بیان کرده است: {{قرآن| الرجال قوامون علی النساء بما فضل الله بعضهم علی بعض و بما انفقوا من اموالهم …}}: «مردها سرپرست زنانند بخاطر برتریهایی که خداوند برای بعضی نسبت به بعضی قرار داده است و بخاطر انفاقهایی که از اموالشان میکنند …)). | آیه ۳۴ سوره نساء با ظرافت خاصی این دو تکلیف مرد را بیان کرده است: {{قرآن| الرجال قوامون علی النساء بما فضل الله بعضهم علی بعض و بما انفقوا من اموالهم …}}: «مردها سرپرست زنانند بخاطر برتریهایی که خداوند برای بعضی نسبت به بعضی قرار داده است و بخاطر انفاقهایی که از اموالشان میکنند …)). | ||
خط ۵۱: | خط ۴۶: | ||
همچنین شوهر نمیتواند بیش از چهار ماه، نزدیکی با عیال دائمی خود را ترک کند.<ref>همان، ص۴۸۰، مسئله ۲۴۱۸.</ref> مگر زن خود رضایت داشته باشد. و در صورتی که احتمال میرود که زن جوان او در این مدت چهار ماه به گناه بیفتد احتیاط واجب آن است که طوری رفتار کند که او به گناه نیفتد.<ref>همان فتوای آیت الله مکارم شیرازی، همچنین ر.ک. مواد: ۱۱۰۶، ۱۱۰۷ ق.م.</ref> | همچنین شوهر نمیتواند بیش از چهار ماه، نزدیکی با عیال دائمی خود را ترک کند.<ref>همان، ص۴۸۰، مسئله ۲۴۱۸.</ref> مگر زن خود رضایت داشته باشد. و در صورتی که احتمال میرود که زن جوان او در این مدت چهار ماه به گناه بیفتد احتیاط واجب آن است که طوری رفتار کند که او به گناه نیفتد.<ref>همان فتوای آیت الله مکارم شیرازی، همچنین ر.ک. مواد: ۱۱۰۶، ۱۱۰۷ ق.م.</ref> | ||
== | == تکالیف زن نسبت به همسر خویش (حقوق مرد) == | ||
الف، تمکین: تمکین یعنی اطاعت زن از شوهر. زن نمیتواند بدون اجازه شوهر از خانه خارج شود، یا مشغول کاری در خارج از خانه شود (مگر این که در عقد شرط شده باشد) و هر کاری که به حقوق اختصاصی مرد لطمه وارد کند، مرد میتواند مانع آن شود. زن شرعاً مکلف به اطاعت مطلق نیست (مگر در موارد خاصی که ذکر میشود) اما اطاعت مطلق از همسر اخلاقاً بسیار پسندیده است و نهایتاً بسود خود زن میباشد. (اطاعت در اعمال حرام واجب نیست، و اطاعت در ترک واجب نیز جائز نیست) همچنین زن خود را باید در اختیار همسر خویش قرار دهد تا هر گونه لذتی را از او ببرد.<ref>«زنی که عقد دائمی شده نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود و باید خود را برای هر لذتی که او میخواهد تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند، و اگر در اینها از شوهر اطاعت کند تهیه غذا و لباس و منزل او و لوازم دیگر که در کتب ذکر شده بر شوهر واجب است و اگر تهیه نکند چه توانایی داشته باشد یا نداشته باشدمدیون زن است.» ر.ک. المسائل مراجع پیشین، ص۴۷۶، مسئله ۲۴۱۲. همچنین ر.ک. مواد ۱۱۰۸، ۱۰۸۵، ۱۱۱۴، ۱۱۱۵، ۱۱۱۷، ق.م.</ref> | الف، تمکین: تمکین یعنی اطاعت زن از شوهر. زن نمیتواند بدون اجازه شوهر از خانه خارج شود، یا مشغول کاری در خارج از خانه شود (مگر این که در عقد شرط شده باشد) و هر کاری که به حقوق اختصاصی مرد لطمه وارد کند، مرد میتواند مانع آن شود. زن شرعاً مکلف به اطاعت مطلق نیست (مگر در موارد خاصی که ذکر میشود) اما اطاعت مطلق از همسر اخلاقاً بسیار پسندیده است و نهایتاً بسود خود زن میباشد. (اطاعت در اعمال حرام واجب نیست، و اطاعت در ترک واجب نیز جائز نیست) همچنین زن خود را باید در اختیار همسر خویش قرار دهد تا هر گونه لذتی را از او ببرد.<ref>«زنی که عقد دائمی شده نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود و باید خود را برای هر لذتی که او میخواهد تسلیم نماید و بدون عذر شرعی از نزدیکی کردن او جلوگیری نکند، و اگر در اینها از شوهر اطاعت کند تهیه غذا و لباس و منزل او و لوازم دیگر که در کتب ذکر شده بر شوهر واجب است و اگر تهیه نکند چه توانایی داشته باشد یا نداشته باشدمدیون زن است.» ر.ک. المسائل مراجع پیشین، ص۴۷۶، مسئله ۲۴۱۲. همچنین ر.ک. مواد ۱۱۰۸، ۱۰۸۵، ۱۱۱۴، ۱۱۱۵، ۱۱۱۷، ق.م.</ref> | ||
خط ۶۲: | خط ۵۷: | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
== | == مطالعه بیشتر == | ||
# آئین همسرداری یا اخلاق خانواده، ابراهیم امینی، انتشارات اسلامی. | # آئین همسرداری یا اخلاق خانواده، ابراهیم امینی، انتشارات اسلامی. | ||
# | # |