مفهوم امتحنک الله در زیارت‌نامه حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

== امتحان سنت الهی ==

از سنت‌های الهی، امتحان و آزمایش الهی و قرار دادن انسان در سختی‌ها و دردها و رنج هاست تا به واسطه آن کمال واقعی را به دست آورده و قوای خود را به کمال رساند. و این امتحان و آزمایش است که باعث می‌شود حجت خدا بر خلق تمام شود و سعید و شقی قابل تفکیک گردد.

این سنت الهی در لغت با الفاظ امتحان، ابتلاء، تمحیص و فتنه به کار رفته است. امتحان از ریشه (محن)؛ گداختن نقره و غیره و پاک کردن آن از آلودگی<ref>معلوف، لویس، فرهنگ المنجد (عربی، فارسی)، ترجمه محمد بندر ریگی، تهران، انتشارات ایران، چاپ ششم، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۱۹۰۷.</ref> و ابتلاء از ریشه (بلی)؛ کهنه شدن<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، ترجمه و تحقیق سید غلامرضا خسروی حسینی، تهران، انتشارات مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۳۱۰.</ref> است، تمحیص (مَحْص)؛ خالص شدن چیزی است از عیبی که در آن هست<ref>طریحی، شیخ فخرالدین، مجمع البحرین، قم، مؤسسه البعثت، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۸۴.</ref> و کلمه «فتنه» در اصل به معنای انداختن طلا در کوره آتش است تا خالصی‌ها از ناخالصی‌ها تمییز داده شود.<ref>همان، ج۶، ص۲۹۱.</ref>

و در اصطلاح آشکار ساختن حقیقت چیزی<ref>حسینی دشتی، مصطفی، معارف و معاریف (دائره المعارف جامع اسلامی)، تهران، مؤسسه فرهنگی آرایه، چاپ سوم، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۸۵.</ref> است و امتحان را ابتلاء گویند که گویا ممتحن، امتحان شده را از کثرت امتحان کهنه می‌کند<ref>سید علی اکبر، قرشی، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۲۳۰.</ref> که هم در خیر استعمال می‌شود و هم در شر.<ref>مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش، ج۱، ص۳۳۶.</ref> در اینجا مقصود از تمحیص؛ آزمایش انسان به وسیله تکالیف سخت و دشوار است تا خوبان از بدان جدا شوند.<ref>محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ترجمه جواد مصطفوی، تهران، کتابفروشی علمیه اسلامیه، چاپ اول، ج۲، ص۱۹۴.</ref> کلمه فتنه نیز که در قرآن به کار رفته است به معنای هر عملی است که به منظور آزمایش حال چیزی انجام گیرد.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، انتشارات جامعه مدرسین، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۸۹.</ref>

امتحان یک سنت همیشگی و جاودان الهی است<ref>{{قرآن|یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اسْتَعِینُواْ بِالصَّبرِ وَ الصَّلَوه إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابرِینَ}}. (بقره / ۱۵۳).

{{قرآن|وَ لَنَبْلُوَنَّکُم بِشی ءٍ مِّنَ الخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَ الْأَنفُسِ وَ الثَّمَرَاتِ وَ بَشِّرِ الصَّابرِینَ}} (بقره / ۱۵۵) (حرف «لام» و فعل مضارع و نون تأکید، نشانه قطعی بودن است).</ref> که امتحان کننده آن، خداست.<ref>«ما مسلّماً همگان را آزمایش می‌کنیم!». مؤمنون / ۳۰.</ref> تمام جهان، صحنه آزمایش و تمام مردم حتّی پیامبران نیز مورد امتحان قرار می‌گیرند و سنتی است که در تمام امت‌های پیشین نیز جاری بوده است.

«آیا مردم گمان کردند همین که بگویند: «ایمان آوردیم» به حال خود رها می‌شوند و آزمایش نخواهند شد؟! ما کسانی را که پیش از آنان بودند آزمودیم (و اینها را نیز امتحان می‌کنیم) باید علم خدا درباره کسانی که راست می‌گویند و کسانی که دروغ می‌گویند تحقق یابد!».<ref>{{قرآن|أَ حَسِبَ النَّاسُ أَن یُترَکُواْ أَن یَقُولُواْ ءَامَنَّا وَ هُمْ لَا یُفْتَنُونَ ـ وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِینَ صَدَقُواْ وَلَیَعْلَمَنَّ الْکَاذِبِینَ}}. عنکبوت / ۲ و ۳.</ref>

در کتاب الاسرار الفاطمیه شیخ مسعودی چنین آورده است که خداوند متعال قبل از خلقت حضرت فاطمه(س) یعنی زمانی که حضرت، نوری از انوار شامخه بود و خداوند متعال خلق آنها را بر دیگر مخلوقات آنها مقدم کرده بود و این که امتحان حضرت به جهت آشکار شدن جایگاه و مقام حقیقی حضرت بود که در نتیجه صبر تنها واکنش حضرت نسبت به این امتحانات بود.<ref>شیخ محمد فاضل المسعودی، الأسرار الفاطمیه، قم، مؤسسه الزائر فی الروضه المقدسه لفاطمه المعصومه(س)، چاپ دوم، ۱۴۲۰ق، ص۵۴–۵۷.</ref>

 

 

 

جواب اینکه آنچه که می‌توان از جمع‌بندی روایات و شواهد قراین برداشت کرد این است که دست یافتن به این سر و درک آن، ظرفیت و شرایط ویژه می‌طلبد و اینکه انسان بایستی اهل دقت نظر و باریک بین باشد تا بتواند به آن دست پیدا کند.

 

موضوع امتحان و جهتی که حضرت بدان امتحان شد این است که خداوند متعال حضرت را به طاقت و توان حمل علم و امانت ربانی الهی امتحان کرد و ایشان را در این امتحان حمل علم و امانت ربانی صابر یافت و به جهت صبر و تحملی که حضرت در تحمل این بار<ref>می توان دفاع از حریم ولایت و امامت که گوشه ایی از این همه سختی حضرت، یا وفات و سختی‌هایی که پیامبر اسلام متحمل آن بود و حضرت شاهد و ناظر بر آن بود یا موارد دیگر که ما در حد محدود از آن مطلع هستیم نام برد.</ref> از خود نشان داد ایشان را مستحق حمل اسرار الهی دانست.<ref>بهبودی، محمدباقر، گزیده کافی، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۲۲۶.</ref>

 

خلاصه سخن اینکه: آن بزرگوار از ناحیه خداوند متعال مورد آزمایش و امتحان قرار گرفته است پیش از آن که خلق بشود یعنی به دنیا بیاید آن هنگامی که روح آن بانوی جلیله نوری از انوار بوده و خداوند او را سال‌ها پیش از آفریدن بدن مطهر اش آفرید و بر اساس روایات در اطراف عرش الهی جای داشت. و از آن جا که خداوند متعال عالم به همه امور است، امتحان فاطمه زهرا ـ علیها السلام ـ به جهت اظهار مقام والا و جایگاه حقیقی آن حضرت صورت گرفته است و او را امتحان فرموده تا مستودع و حامل اسرار الهیه باشد و این چیزی است که مشیت و اراده الهی آن را در مورد حضرت صدیقه طاهره اقتضا کرده است، لذا آن بانوی بزرگوار از این امتحان کامیاب و موفق درآمده به گونه ای که مستحق لقب «صابره» شده است.<ref>مسعودی، شیخ محمد فاضل، اسرار فاطمیه، ص۵۴؛ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ص۱۰۰.</ref>

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | اولویت =

  | کیفیت =