سیر تحول عزاداری: تفاوت میان نسخه‌ها

سیر تحول عزاداری (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۵ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۴۲

۱٬۹۸۱ بایت حذف‌شده ، ‏۵ سپتامبر ۲۰۲۱

بدون خلاصۀ ویرایش

Rezapour

automoderated، دیوان‌سالاران، مدیران رابط کاربری، moderator، مدیران

۱۱٬۸۷۷

ویرایش

@@ خط ۵: / خط ۵: @@
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-سوگواری و مرثیه‌سرایی برای سالار شهیدان(ع) در زمان ائمه معصومین‎(ع) رایج بوده و همچنین بر تداوم آن توصیه شده است. بزرگان دین نیز همواره شیعیان را بر ادامهٔ این امر مقدّس توصیه می‌فرمودند؛ اما این که آیا عزاداری مرسوم زمان ما از همان ابتدا و از عصر امامان معصوم(ع) بوده یا پس از آن‌ها رایج شده است، به نظر می‌رسد که بعضی از شیوه‌های عزاداری، به ویژه تعزیه خوانی‌ها، بعد از ائمه(ع) به وجود آمده است، چنان‌که پترچلکووسکی در این زمینه می‌گوید: «مراسم محرّم، حمایت و تشویق دربار صفوی را جلب کرد. یاد کرد شهادت امام حسین(ع) به صورت عملی میهن پرستانه درآمد. گزارشات متعدّدی از اجتماعات مزبور، که اکثراً توسط فرستادگان سیاسی اروپا، مبلّغان، بازرگانان و سیاحان به ثبت رسیده، از اشخاصی سخن می‌گویند که ملبّس به جامه‌های رنگارنگ (بوده)، به‌طور منظم پیاده‌روی می‌کردند، یا سوار بر اسب‌ها و شترها، آفرینندهٔ وقایعی بودند که به واقعهٔ حزن‌انگیز کربلا ختم می‌شد. نبردهای ساختگی توسط صدها تن از عزاداران ملبّس به جامه‌های همگون و مسلح به تیر و کمان و شمشیر و سلاح‌های دیگر، به‌طور آهسته بازی می‌شد. سراسر نمایش با سوگ‌نوا همراهی می‌شد و تماشاگران که در امتداد گذرگاه‌ها صف می‌کشیدند، بر سینه می‌زدند و در حالی که دسته عزا از کنارشان رد می‌شد، فریاد می‌زدند: حسین، حسین، یا شاه شهیدان حسین.»<ref>تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، پترچلکووسکی، ترجمه، داود حاتمی، ص۱۰ تا ۱۱، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، سال ۱۳۶۷.</ref>
+سوگواری و مرثیه‌سرایی برای امام حسین(ع) در زمان ائمه معصوم‎(ع) رایج بوده و بر تداوم آن توصیه شده است. براساس سنت‌ها و فرهنگ‌ها، نوع عزاداری نیز تغییراتی به خود دیده است. برای نمونه سنت تعزیه‌خوانی، بعد از ائمه(ع) به وجود آمد.
-هر چند برخی، تاریخ شروع عزاداری به این سبک را به دورهٔ حکومت آل‌بویه نسبت داده‌اند، ولی روضه‌خوانی یا قرائت کتاب «روضه الشهداء» و کتاب‌های مشابه بر روی منبر، از دورهٔ صفویه شروع شد.<ref>تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، پترچلکووسکی، ترجمه، داود حاتمی، پاورقی، توضیح مترجم، ص۱۱.</ref> در همان زمان که مراسم محرم در دورهٔ صفویه رشد و توسعه می‌یافت، و شکل مهم و معروف دیگری از نمایش مذهبی پدید آمد که نقل نمایشی زندگی و اعمال، رنج و مرگ شهیدان شیعه بود. موضوع این نمایش در اساس ـ هر چند هم اندک ـ، همیشه در ارتباط با واقعهٔ کربلا بود، این داستان‌ها از کتابی فارسی به نام «روضه الشهداء»<ref>فتوت نامه سلطانی، مقدمه ص۹۵، تهران، چاپ محجوب، سال ۱۳۵۰.
+برخی محققان تاریخ شروع عزاداری به این سبک را به دورهٔ حکومت آل‌بویه نسبت داده‌اند، ولی روضه‌خوانی یا قرائت کتاب «روضه الشهداء» و کتاب‌های مشابه بر روی منبر، از دوره صفویه شروع شد.<ref>تعزیه هنر بومی پیشرو ایران، پترچلکووسکی، ترجمه، داود حاتمی، پاورقی، توضیح مترجم، ص۱۱.</ref> در همان زمان که مراسم محرم در دورهٔ صفویه رشد و توسعه می‌یافت، و شکل مهم و معروف دیگری از نمایش مذهبی پدید آمد که نقل نمایشی زندگی و اعمال، رنج و مرگ شهیدان شیعه بود. موضوع این نمایش در اساس ـ هر چند هم اندک ـ، همیشه در ارتباط با واقعهٔ کربلا بود، این داستان‌ها از کتابی فارسی به نام «روضه الشهداء»<ref>فتوت نامه سلطانی، مقدمه ص۹۵، تهران، چاپ محجوب، سال ۱۳۵۰.
 - روضه الشهداء، حسین واعظ کاشفی سبزواری، بمبئی، تاجران کتب و مالکان مطیع محمدی، بمبئی، بی‌تا.</ref>یا بهشت شهیدان، گرفته می‌شد و از اوایل سدهٔ شانزدهم در میان شیعیان به گونه‌ای گسترده، انتشار یافت. دربارهٔ مراسم تعزیه‌خوانی و عزاداری در دورهٔ صفویه، ژان کالمارنین می‌نویسد: «تجدید خاطرهٔ فاجعه کربلا به صورتی که در زمان صفویه جانی تازه گرفت، دنبالهٔ سنتی قدیمی از آداب مذهبی است؛ مانند زیارت بُقاع شهیدان کربلا، سینه زنی و روضه‌خوانی در روز عاشورا و در دهه اول محرم، که به وسیلهٔ مسلمانانی که گرایش‌های عقیدتی گوناگون دارند اجرا می‌شده است، … موضوع گرفتن انتقام خون امام حسین(ع) که از دیر باز بخش اعظم تجدید خاطرهٔ فاجعهٔ کربلا حکم‌فرما بوده و شاه اسماعیل ـ بنیان‌گذار سلسلهٔ پادشاهی صفوی ـ از آن برای تبلیغ و پیشبرد کارهای خود استفاده کرد.»<ref>پترچلکووسکی، همان، ص۱۶۳ – ۱۶۴، همچنین در پایان‌نامه مؤلف و کتاب دیگرش به نام اخلاص کامل به امام حسین(ع) به‌طور کامل به این موضوع پرداخته شده است.</ref>