|
|
خط ۸: |
خط ۸: |
| == جمعآوری قرآن توسط خلیفه اول == | | == جمعآوری قرآن توسط خلیفه اول == |
| {{نوشتار اصلی|جمعآوری قرآن توسط خلیفه اول}} | | {{نوشتار اصلی|جمعآوری قرآن توسط خلیفه اول}} |
| خلیفه اول در زمان حکمرانی خود، دستور داد، قرآن را از روی قطعات چوب، استخوان و ... جمعآوری کنند. ابوبکر این مسئولیت را بر عهده زید بن ثابت گذاشت. البته امام علی(ع) پس از رحلت پیامبر اسلام به جمعآوری قران پرداخت، اما به دلایلی پذیرفته نشد. | | خلیفه اول در زمان حکمرانی خود، دستور داد، قرآن را از روی قطعات چوب، استخوان و ... جمعآوری کنند. ابوبکر این مسئولیت را بر عهده [[زید بن ثابت]] گذاشت. البته [[امام علی(ع)]] پس از [[رحلت پیامبر اسلام]] به جمعآوری قرآن پرداخت، اما به دلایلی پذیرفته نشد. |
|
| |
|
| == خلافت عثمان و وجود مصحفهای مختلف == | | == مصحفهای مختلف و آغاز یکسانکردن نسخههای قرآن == |
| خلیفهٔ سوم (عثمان) با مشاهدهٔ اختلاف و تعدد مصاحف و وجود قرائتهای گوناگون، احساس کرد که این حوادث و نظایر آن سرانجام نامطلوبی دارد؛ لذا با عدهای از اصحاب که در مدینه بودند مشورت نمود، همگی آنها بر ضرورت انجام این کار، با هر قیمتی، اتفاق نظر داشتند.
| | عثمان، خلیفه سوم با مشاهده اختلاف نسخههای قرآن، وجود قرائتهای گوناگون، احساس کرد که باید این مشکل را حل کند. در نتیجه با عدهای از اصحاب که در مدینه بودند مشورت نمود، همگی آنها بر ضرورت همسانسازی نسخههای قرآن، اتفاق نظر داشتند. |
|
| |
|
| عثمان، به سرعت، کار یکسان کردن مصاحف را آغاز کرد، نخست در پیامی، همهٔ اصحاب پیامبر، را به مساعدت در انجام این عمل دعوت کرد و سپس سعید بن عاص، عبدالله بن زبیر و عبدالرحمان بن حارث بن هشام را به سرپرستی زید بن ثابت برگزید، ولی آنها از عهدهٔ کار برنیامدند. | | عثمان، نخست در پیامی، همه اصحاب پیامبر را به همکاری در انجام این عمل دعوت کرد. سپس [[سعید بن عاص]]، [[عبدالله بن زبیر]] و عبدالرحمان بن حارث بن هشام را به سرپرستی [[زید بن ثابت]] برگزید، ولی آنها نتوانستند اینکار را انجام دهند. سپس [[ابی بن کعب|اُبی بن کعب]]، مالک بن ابیعامر، کثیر بن افلح، [[انس بن مالک]]، [[عبدالله بن عباس]]، مصعب بن سعد و دیگران که ۱۲ نفر بودند، کمک گرفت. سرپرست آنها اُبی بن کعب بود و او آیات را املا میکرد و دیگران مینوشتند. |
|
| |
|
| == یکسانکردن نسخههای قرآن ==
| | عثمان در سال بیست و پنجم هجری، با هدف حفظ و صیانت قرآن کریم و رفع اختلافها و پرهیز از خطر تحریف و… اقدام به جمعآوری و یکسان کردن نسخههای قرآن نمود. |
| و لذا از اُبی بن کعب، مالک بن ابی عامر، کثیر بن افلح، انس بن مالک، عبدالله بن عباس، مصعب بن سعد، و… که جمعاً ۱۲ نفر بودند کمک گرفتند. سرپرست آنها اُبی بن کعب بود و او آیات را املا میکرد و دیگران مینوشتند. | |
|
| |
|
| بنابراین، عثمان با هدف حفظ و صیانت قرآن کریم و رفع اختلافها و پرهیز از خطر تحریف و… اقدام به جمعآوری و یکسان کردن مصاحف نمود و کمیتهٔ برگزیدهٔ او سه مرحلهٔ اساسی را طی کرد: ۱. جمعآوری منابع و مآخذ صحیح برای تهیهٔ مصحف واحد و انتشار آن بین مسلمانان؛ ۲. مقابلهٔ مصحفهای آماده شده با یکدیگر، به منظور حصول اطمینان نسبت به صحت آنها و عدم وجود اختلاف بین آنها؛ ۳. جمعآوری مصحف یا صحیفههایی که قرآن در آنها ثبت شده بود از تمامی بلاد اسلامی و نابود کردن آنها. و در نهایت، ملزم کردن همهٔ مسلمانان به قرائت این مصحف و منع از تلاوت مصحفها و قرائتهای دیگر.<ref>غانم القدوری الحمد، رسمالخط المصحف، ترجمهٔ یعقوب جعفری، ص۹۶ – ۱۰۸.</ref>
| | عثمان برای این هدف چند هدف را تعیین نمود: |
|
| |
|
| در سال بیست و پنجم هجری، کمیتهٔ یکسانسازی مصاحف، کار خود را در چهار مرحلهٔ اساسی آغاز کرد.
| | * جمعآوری منابع و مآخذ صحیح برای تهیه مصحف (نسخه) واحد و انتشار آن بین مسلمانان |
| # جمعآوری منابع و مآخذ صحیح برای تهیهٔ مصحف واحد و انتشار آن بین مسلمانان.
| | * مقابله مصحفهای آماده شده با یکدیگر، به منظور حصول اطمینان نسبت به صحت آنها و عدم وجود اختلاف بین آنها |
| # مقابلهٔ مصحفهای آماده شده با یکدیگر، به منظور حصول اطمینان به صحت آنها و عدم وجود اختلاف بین آنها؛ البته چنانکه گفته شد، عثمان دستور داد تا مصحفهای متعددی بنگارند و آنها را به مناطق مهم اسلامی، مثل مدینه، مکه، کوفه، بصره و شام بفرستند که آنها از نظر تعداد سورهها و آیات تفاوتی نداشتند، فقط در برخی موارد قرائتها تفاوت داشتند.
| | * جمعآوری مصحف یا صحیفههایی که قرآن در آنها ثبت شده از تمامی بلاد اسلامی و نابود کردن آنها. |
| # جمعآوری مصحفها یا نسخههایی که قرآن در آنها ثبت شده بود از تمامی بلاد اسلامی، و محو کردن آنها.
| | * ملزم کردن همهٔ مسلمانان به قرائت این مصحف و منع از تلاوت مصحفها و قرائتهای دیگر.<ref>پژوهشی در تاریخ قرآن، ص۴۴۸–۴۶۲.</ref> |
| ۴. الزام همهٔ مسلمانان به قرائت مصحف واحد و منع آنان از تلاوت مصحفها و قرائتهای دیگر.<ref>پژوهشی در تاریخ قرآن، ص۴۴۸–۴۶۲.</ref>
| |
|
| |
|
| == آتشزدن نسخههای دیگر == | | == آتشزدن نسخههای دیگر == |