شفاعت: تفاوت میان نسخه‌ها

شفاعت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۲۳

۱ بایت حذف‌شده ، ‏۲۴ اوت ۲۰۲۱

ابرابزار

A.rezapour

automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy

۱۶٬۰۱۱

ویرایش

@@ خط ۲۸: / خط ۲۸: @@
 در حقیقت شخصی که متوسل به شفیع می‌شود، نیروی خودش به تنهایی برای رسیدنش به هدف کافی نیست؛ لذا نیروی خود را با نیروی شفیع گره می‌زند و در نتیجه به آنچه می‌خواهد نائل می‌شود، بطوری که اگر این کار را نمی‌کرد، چون نیروی خودش به تنهایی ناقص و ضعیف و کوتاه بود به مقصودش نمی‌رسید.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر همدانی، ج۱، ص۲۱۱.</ref> به یک معنا شفاعت این است که موجود مادونی که استعداد جهش و پیشرفت دارد، از موجود بالا، استمداد و مدد می‌طلبد، البته مدد خواه از نظر کمالی و روحی باید به حدی سقوط نکند که نیروی جهش و تکامل را از دست بدهد، و امکان تبدیل او به یک انسان پاک از میان برود.<ref>سبحانی، جعفر، آئین وهابیت، جامعه مدرسین، ۱۳۶۴، ص۲۵۸، جعفری، محمد تقی، تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، چاپ دوم، ۱۳۵۱، ج۷، ص۳۸۷.</ref>
-==شفاعت در قرآن==
+== شفاعت در قرآن ==
-در قرآن کریم آیاتی که متعرض مسأله‌ی شفاعت شده، به چهار دسته قابل‌تقسم است:
+در قرآن کریم آیاتی که متعرض مسألهٔ شفاعت شده، به چهار دسته قابل‌تقسم است:
+* آیاتی که بطور مطلق شفاعت را نفی می‌کند. {{قرآن|أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ یَوْمٌ لا بَیْعٌ فِیهِ وَ لا خُلَّه وَ لا شَفاعَه|ترجمه=از آنچه به شما روزی کرده‌ایم انفاق کنید، پیش از آنکه روزی بیاید که در آن نه داد و ستدی است و نه دوستی و نه شفاعتی|سوره=بقره|آیه=۲۵۴}}، {{قرآن|وَ لا یُقْبَلُ مِنْها شَفاعَه|ترجمه=و شفاعت هیچ‌کس پذیرفته نشود|سوره=بقره|آیه=۴۸}}، {{قرآن|فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَه الشَّافِعِینَ|ترجمه=پس شفاعت شفیعان در حق آنان هیچ سودی نبخشد.|سوره=مدثر|آیه=۴۸}}
+* آیاتی که «شفاعت» را منحصراً برای خدا معرفی می‌کند{{قرآن|ما لَکُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِیٍّ وَ لا شَفِیعٍ|ترجمه=برای شما جز او هیچ یاور و شفاعت کننده ای نیست،|سوره=سجده|آیه=۴}}، {{قرآن|قُلْ لِلَّهِ الشَّفاعَه جَمِیعاً|ترجمه=بگو: شفاعت سراسر از آن خداست.|سوره=زمر|آیه=۴۴}}
+* آیاتی که شفاعت را مشروط به اذن خدا می‌کند.{{قرآن|مَنْ ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ|ترجمه=کیست آنکه جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند|سوره=بقره|آیه=۲۵۵}}، {{قرآن|وَ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَه عِنْدَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ|ترجمه=و شفاعت کسی نزد خدا هم جز آن که خدا به او اذن شفاعت داده سودمند نیست|سوره=سباء|آیه=۲۳}} (سبأ:۲۳)
+* آیاتی که شفاعت را مشروط به رضایت خداوند از شفاعت شوند بیان می‌کند. {{قرآن|وَ لا یَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضی|ترجمه=و آنان جز کسانی را که خدا از آنها خشنود است شفاعت نمی‌کنند|سوره‏=انبیاء|آیه=۲۸}} و آیه {{قرآن|وَکَمْ مِنْ مَلَکٍ فِی السَّمَاوَاتِ لَا تُغْنِی شَفَاعَتُهُمْ شَیْئًا إِلَّا مِنْ بَعْدِ أَنْ یَأْذَنَ اللَّهُ لِمَنْ یَشَاءُ وَیَرْضَیٰ|ترجمه=و چه بسیار فرشتگانی که در آسمان‌ها هستند که شفاعتشان هیچ سودی نمی‌بخشد مگر پس از آنکه خدا برای هر که بخواهد و بپسندد، اجازه دهد.|سوره=نجم|آیه=۲۶}}
-*آياتى كه بطور مطلق شفاعت را نفى مى‏‌كند. {{قرآن|أَنْفِقُوا مِمَّا رَزَقْناكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لا بَيْعٌ فِيهِ وَ لا خُلَّه وَ لا شَفاعَه|ترجمه=از آنچه به شما روزی کرده ایم انفاق کنید، پیش از آنکه روزی بیاید که در آن نه داد و ستدی است و نه دوستی و نه شفاعتی|سوره=بقره|آیه=۲۵۴}}، {{قرآن|وَ لا يُقْبَلُ مِنْها شَفاعَه|ترجمه=و شفاعت هیچ کس پذیرفته نشود|سوره=بقره|آیه=۴۸}}، {{قرآن|فَما تَنْفَعُهُمْ شَفاعَه الشَّافِعِينَ|ترجمه=پس شفاعت شفیعان در حق آنان هیچ سودی نبخشد.|سوره=مدثر|آیه=۴۸}}
+با تأمل و بررسی مجموعه آیات، روشن می‌شود که آیات نافی شفاعت، شفاعت را به‌طور مطلق نفی نمی‌کند؛ بلکه آن را بدون اذن و رضایت خداوند و برای همه گناهکاران (بدون قید و شرط) منتفی می‌داند. به علاوه در آیه {{قرآن|فَما تَنْفَعُهُمْ شَفَاعَه الشَّافِعِینَ|ترجمه=شفاعت شفاعت کنندگان آن‌ها را سودی نمی‌رساند}} وجود شفاعت و شفاعت کنندگان ثابت شده است.
-*آياتى كه "شفاعت" را منحصرا برای خدا معرفى مى‏‌كند{{قرآن|ما لَكُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا شَفِيعٍ|ترجمه=برای شما جز او هیچ یاور و شفاعت کننده ای نیست،|سوره=سجده|آیه=۴}}، {{قرآن|قُلْ لِلَّهِ الشَّفاعَه جَمِيعاً|ترجمه=بگو: شفاعت سراسر از آن خداست.|سوره=زمر|آیه=۴۴}}
+== شفاعت در سایر مذاهب اسلامی ==
+=== سلفی‌ها ===
+آنها همچون دیگر مسلمانان شفاعت را به عنوان یک اصل اسلامی پذیرفته‌اند و پیامبر(ص) در مورد گناه کاران امت خویش شفاعت خواهد کرد، اما طلب شفاعت در این دنیا ممنوع است و چون جز خدا کسی بر شفاعت قادر نیست طلب از دیگری به منزله شرک خواهد بود.<ref>سبحانی، جعفر، آیین وهابیت، ص۲۶۰، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۴ هـ.</ref>
-*آياتى كه شفاعت را مشروط به اذن خدا مى‌‏كند.{{قرآن|مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ|ترجمه=کیست آنکه جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند|سوره=بقره|آیه=۲۵۵}}،  {{قرآن|وَ لا تَنْفَعُ الشَّفاعَه عِنْدَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ|ترجمه=و شفاعت کسی نزد خدا هم جز آن که خدا به او اذن شفاعت داده سودمند نیست|سوره=سباء|آیه=۲۳}} (سبأ:۲۳)
+=== معتزله ===
+[[معتزله]] معتقدند که شفاعت تنها باعث زیادی ثواب خواهد بود؛ نه بخشش گناه و تمسک معتزله به این آیه قرآن است که {{قرآن|أَفَمَنْ حَقَّ عَلَیْهِ کَلِمَةُ الْعَذَابِ أَفَأَنْتَ تُنْقِذُ مَنْ فِی النَّارِ|ترجمه=آیا تو می‌توانی کسی را که فرمان عذاب درباره‌اش قطعی شده از آتش برهانی|سوره=زمر|آیه=۱۹}}. بنابراین کسانی که مستحق عذاب هستند هیچ‌کس به تصریح قرآن، حتی پیامبر(ص)، نمی‌تواند او را از عذاب جهنم نجات دهد.
-*آياتى كه شفاعت را مشروط به رضایت خداوند از شفاعت شوند بیان می‌کند. {{قرآن|وَ لا يَشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضى|ترجمه=و آنان جز كسانى را كه خدا از آنها خشنود است شفاعت نمى‌كنند|سوره‏=انبياء|آیه=۲۸}} و آیه {{قرآن|وَكَمْ مِنْ مَلَكٍ فِي السَّمَاوَاتِ لَا تُغْنِي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا إِلَّا مِنْ بَعْدِ أَنْ يَأْذَنَ اللَّهُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَرْضَىٰ|ترجمه=و چه بسیار فرشتگانی که در آسمان ها هستند که شفاعتشان هیچ سودی نمی بخشد مگر پس از آنکه خدا برای هر که بخواهد و بپسندد، اجازه دهد.|سوره=نجم|آیه=۲۶}}
+[[شیخ مفید]] در پاسخ به این استدلال اینطور گفته است که، کسانی که به شفاعت معتقدند ادعا نمی‌کنند که پیامبر نجات دهنده مستحقان عذاب از آتش است، بلکه خداوند برای گرامیداشت پیامبر(ص) آنان را از آتش رهایی می‌دهد.<ref>الحسنی، هاشم معروف، شیعه در برابر معتزله و اشاعره، ص۲۹۹، مشهد، آستان قدس رضوی، سوم، ۱۳۷۹.</ref>
-با تأمل و بررسی مجموعه آیات، روشن می‌شود که آیات نافی شفاعت، شفاعت را به طور مطلق نفى نمى‏‌كند؛ بلكه آن را بدون اذن و رضايت خداوند و برای همه گناهکاران (بدون قید و شرط) منتفى مى‏‌داند. به علاوه در آیه {{قرآن|فَما تَنْفَعُهُمْ شَفَاعَه الشَّافِعِينَ|ترجمه=شفاعت شفاعت کنندگان آن‌ها را سودی نمی‌رساند}} وجود شفاعت و شفاعت کنندگان ثابت شده است.
+=== اشاعره ===
+[[اشاعره]] که یکی از فرقه‌های کلامی [[اهل سنت]] است که برخلاف معتزله، معتقدند، شفاعت موجب آمرزش گناهان نیز می‌گردد. عبدالرحمن بن احمد ایجی یکی از علمای بزرگ اشاعره در کتاب مواقف شفاعت را از اجماعات امت اسلامی می‌داند و به اسقاط گناهان کبیره توسط شفاعت اعتقاد دارد.<ref>ایجی، عضدالدین، مواقف، ص۵۰۸، بیروت، دار الجیل، اول، ۱۹۹۷، بی‌تا.</ref> علاوه بر این، از روایات و آیه {{قرآن|وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِکَ وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ|ترجمه=و برای گناه خویش آمرزش جوی؛ و برای مردان و زنان با ایمان|سوره=محمد|آیه=۱۹}} ثابت می‌شود که طلب استغفار برای دیگران، علاوه بر اثبات اصل مسئله شفاعت، شفاعت برای گناهان را نیز ثابت می‌کند.
-==شفاعت در سایر مذاهب اسلامی==
-===سلفی‌ها===
-آنها همچون ديگر مسلمانان شفاعت را به عنوان يك اصل اسلامي پذيرفته‌اند و پيامبر(ص) در مورد گناه کاران امت خویش شفاعت خواهد کرد، اما طلب شفاعت در این دنیا ممنوع است و چون جز خدا كسي بر شفاعت قادر نيست طلب از دیگری به منزله شرک خواهد بود.<ref>سبحاني،‌جعفر، آيين وهابيت، ص۲۶۰، قم، دفتر انتشارات اسلامي، ۱۳۶۴ هـ .</ref>
-===معتزله===
-[[معتزله]] معتقدند كه شفاعت تنها باعث زيادي ثواب خواهد بود؛ نه بخشش گناه و تمسک معتزله به این آیه قرآن است که {{قرآن|أَفَمَنْ حَقَّ عَلَيْهِ كَلِمَةُ الْعَذَابِ أَفَأَنْتَ تُنْقِذُ مَنْ فِي النَّارِ|ترجمه=آيا تو مي‌تواني كسي را كه فرمان عذاب درباره‌اش قطعي شده از آتش برهاني|سوره=زمر|آیه=۱۹}}. بنابراین کسانی که مستحق عذاب هستند هیچ کس به تصریح قرآن، حتی پیامبر(ص)، نمی‌تواند او را از عذاب جهنم نجات دهد.
-[[شيخ مفيد]] در پاسخ به این استدلال اینطور گفته است که، كساني كه به شفاعت معتقدند ادعا نمي‌كنند كه پيامبر نجات دهنده مستحقان عذاب از آتش است، بلكه خداوند براي گراميداشت پيامبر(ص) آنان را از آتش رهايي می‌دهد.<ref>الحسني، ‌هاشم معروف، شيعه در برابر معتزله و اشاعره، ص۲۹۹، مشهد، آستان قدس رضوي، سوم، ۱۳۷۹.</ref>
-===اشاعره===
-[[اشاعره]] که یکی از فرقه‌های کلامی [[اهل سنت]] است که برخلاف معتزله، معتقدند، شفاعت موجب آمرزش گناهان نیز مي‌گردد. عبدالرحمن بن احمد ايجي يكي از علماي بزرگ اشاعره در كتاب مواقف شفاعت را از اجماعات امت اسلامی می‌داند و به اسقاط گناهان کبیره توسط شفاعت اعتقاد دارد.<ref>ايجي، عضدالدين، مواقف، ص۵۰۸، بيروت، دار الجيل، اول، ۱۹۹۷، بي‌تا.</ref> علاوه بر این، از روایات و آیه {{قرآن|وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ|ترجمه=و براى گناه خويش آمرزش جوى؛ و براى مردان و زنان با ايمان|سوره=محمد|آیه=۱۹}} ثابت می‌شود که طلب استغفار برای دیگران، علاوه بر اثبات اصل مسئله شفاعت، شفاعت برای گناهان را نیز ثابت می‌کند.
 == شفاعت کنندگان ==
 بنابر آیات [[قرآن]]، شفاعت اولیاء خدا منوط به اذن پروردگار است. روایات مختلفی شفیعان روز قیامت را معرفی کرده‌اند.
 * انبیاء و [[حضرت محمد(ص)]]: از جمله شفاعت کنندگان پیغمبران می‌باشند و در اینکه رسول خدا(ص) دارای مقام شفاعت می‌باشد تردیدی نیست و اهل سنت و شیعه در آن اتفاق نظر دارند. در روایتی از [[امام صادق(ع)]] آمده است که هیچ‌یک از انبیاء و رسل شفاعت نمی‌کنند تا اینکه خدا به آنها اجازه دهد، به جز پیامبر اسلام(ص) که خدا قبل از قیامت اجازه شفاعت را به او داده است و شفاعت نخست، برای او و امامان از فرزندان او سپس برای انبیاء است.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان تر جمه موسوی همدانی، ج۱، ص۲۳۸.</ref>
 * [[اهل بیت(ع)]]: از امام صادق(ع) درباره آیه شریفه {{قرآن|فمالنا من شافعین و لا صدیق حمیم|ترجمه=در نتیجه شفاعتگرانی نداریم و نه دوستی نزدیک.|سوره=شعرا|آیه=۱۰۰ و ۱۰۱}} فرمودند: شفیعان ائمه و دوستان از مؤمنین هستند.<ref>موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ترجمه سیدمهدی حائری قزوینی، چاپ نگین، ج۱، ص۴۵۳؛ و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۸، ص۴۲.</ref>
 * [[مؤمنین]]: روایات بسیاری درباره شفاعت مؤمنان، حتی شفاعت بچه‌های سقط شده آن‌ها وارد شده است.<ref>تفسیر المیزان، همان.</ref> پیامبر(ص) فرموند: فقرای از [[شیعه|شیعیان علی(ع)]] و خاندان [[علی(ع)]] را پس از او سبک مشمارید که هر یک از آنان عده‌ای همچون قبایل ربیعه و مضر را شفاعت می‌کنند.<ref>مکیال المکارم، ج۱، ص۴۵۴، بحارالانوار، ج۸، ص۵۹.</ref>
 * [[عالمان]]: امام صادق(ع) فرمودند: چون [[روز قیامت]] شود خداوند عالم و عابد را برانگیزد، پس به عالم می‌گویند بایست و برای مردم شفاعت کن به پاداش اینکه آنان را نیکو تربیت کردی…<ref>مکیال المکارم، ج۱، ص۴۵۴، بحارالانوار، ج۸، ص۵۹.</ref>
-* زائران [[امام حسین(ع)]]: امام صادق(ع) فرمودند: به زوار امام حسین(ع) گفته می‌شود دست هر که را که دوست دارید بگیرید و آنها را به [[بهشت]] ببرید.<ref>مکیال المکارم، ج۱، ص۴۴۴ و ۴۴۵، و بحارالانوار، ج۱۰۱، ص۲۷.</ref>
+* زائران [[امام حسین(ع)]]: امام صادق(ع) فرمودند: به زوار امام حسین(ع) گفته می‌شود دست هر که را که دوست دارید بگیرید و آنها را به[[بهشت]] ببرید.<ref>مکیال المکارم، ج۱، ص۴۴۴ و ۴۴۵، و بحارالانوار، ج۱۰۱، ص۲۷.</ref>
 * [[ملائکه]]
 * [[قرآن]]
@@ خط ۷۰: / خط ۶۵: @@
 * غالیان دین: قال رسول‌الله(ص) {{عربی|صنفان لا تنالهما شفاعتي: سلطان غشوم و عسوف و غال فی الدین مارق غیر تائب|ترجمه=شفاعت من به دو گروه نمی‌رسد: سلطان ظالم و ستمگر و غالیان در دین که رانده شده‌اند و توبه نمی‌کنند.}} قرب الاسناد۶۴، مراجعه شود به خصال ۶۳، و مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۹۹.</ref>
 * عداوت و دشمنی [[اهل‌بیت(ع)]]: [[امام صادق(ع)]] فرمودند {{عربی|انّ المؤمن لیشفع حمیمه، الاّ أن یکون ناصباً، و لو أنّ ناصباً شفع له کل نبی مرسل و ملک مقرب ما شفعوا|ترجمه= همانا مؤمن در حق دوست خود شفاعت مى‌كند مگر آنكه شفاعت او درباره ناصبى (دشمن قسم خورده اهل بيت عليهم السّلام) باشد، كه اگر همه پيامبران مرسل و فرشتگان مقرّب براى چنين كسى شفاعت كنند، پذيرفته نخواهد شد.}}<ref>؛ ثواب الاعمال، للصدوق، ص۲۵۱، به نقل از سبحانی، جعفر، الهیات، ج۲، ص۸۴۵.</ref>
-* سبک شماران [[نماز]]: امام صادق(ع) از پیامبر نقل کردند که {{عربی|لا ينال شفاعتي من استخفّ بصلاته|ترجمه=شفاعت من به کسی که نماز را سبک می‌شمارد نمی‌رسد.}}.<ref>وسائل، ج۳، ص۱۷، باب،الشیعه، بابهای اعداد فرائض و ناففله‌های آن حدیث۱۰.</ref>
+* سبک شماران [[نماز]]: امام صادق(ع) از پیامبر نقل کردند که {{عربی|لا ينال شفاعتي من استخفّ بصلاته|ترجمه=شفاعت من به کسی که نماز را سبک می‌شمارد نمی‌رسد.}}.<ref>وسائل، ج۳، ص۱۷، باب، الشیعه، بابهای اعداد فرائض و ناففله‌های آن حدیث۱۰.</ref>
 * تکذیب کنندگان شفاعت: [[امام رضا(ع)]] فرمودند: امام علی(ع) فرمود کسی که شفاعت پیامبر(ص) را تکذیب کند آن را به دست نخواهد آورد.<ref>عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۶۶، به نقل از سبحانی، جعفر، الهیات، ج۲، ص۸۴۶.</ref>
@@ خط ۹۴: / خط ۸۹: @@
   | تغییر مسیر = شد
   | ارجاعات =
   | بازبینی نویسنده =
   | بازبینی =
   | تکمیل =