۸٬۱۶۰
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
در نهجالبلاغه، امیرالمؤمنین(ع) گاهی دنیا را فنا مینامد و انسان را به زهد و عزلت فرا میخواند و گاهی انسان را به دخالت در امور مملکت که هدف باقی ماندن است فرا میخواهد، این سخنان چگونه با هم جمع میشود؟ | در نهجالبلاغه، امیرالمؤمنین(ع) گاهی دنیا را فنا مینامد و انسان را به زهد و عزلت فرا میخواند و گاهی انسان را به دخالت در امور مملکت که هدف باقی ماندن است فرا میخواهد، این سخنان و روایات دیگری که اشاره به اهیمت دنیا و نیز توشه برداری برای آخت است، چگونه با هم جمع میشود؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
'''جمع میان طلب آخرت و تلاش در امور دنیایی''' از مسائلی است که از یک سو در [[قرآن]] و [[روایات]] به کار و تلاش برای رسیدن به دنیا تأکید شده است. در مقابل آیات و روایاتی نرفتن به سوی دنیا و تلاش کردن برای آخرت را سفارش میکند. در جمع میان این دو باید گفت که تلاش در دنیا برای کسب آخرت موضوع این آیات و روایات بوده و اموری که انسان را به این مهم نزدیک نماید مانند تلاش برای زندگی و کمک به خانواده مورد نکوهش نبوده است. | |||
در | |||
== | == اوصاف دنیا و منع دنیا در قرآن == | ||
قرآن کریم در آیات بسیاری، از دنیا و امکانات مادی آن مدح و تمجید نموده است. در مجموع آیات مربوط به محترم شمردن امکانات مادی این جهان تعداد قابل ملاحظهای است. در بعضی از آیات، مال به عنوان خیر، معرفی شده است<ref>سوره بقره، آیه۱۸۰.</ref> و در بسیاری از آیات، مواهب مادی تحت عنوان فضل خدا آمده است {{قرآن|وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللهِ|سوره=جمعه|آیه=۱۰}} در جای دیگر همه نعمتها برای انسانها دانسته شده است: {{قرآن|هُوَ الذی خَلَقَ لَکُم ما فِی الأرْضِ جَمیعًا|ترجمه=همه نعمتهای روی زمین را برای شما آفریده است.|سوره=بقره|آیه=۲۹}} و در بسیاری از آیات آنها را تحت عنوان {{قرآن|سَخَّرَ لَکُم|ترجمه=آنها را مسخر شما گردانید|سوره=|آیه=|}}<ref>سوره ابراهیم، آیه۳۲ و ۳۳. سوره نحل، آیه۱۲ و ۱۴. سوره حج، آیه۶۵. سوره لقمان، آیه۲۰. سوره جاثیه، آیه ۱۲ و ۱۳.</ref> ذکر کرده است. | |||
در مقابل اهمیتی که به مواهب و نعمتهای مادی داده شده، تعبیراتی نیز که جهان مادی را مذمت و تحقیر میکند در آیات قرآن وجود دارد. در آیهای آن را عوض و متاع فانی میشمرد: {{قرآن|تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَیاه الدُّنْیا|سوره=نساء|آیه=۹۴}}، در جای دیگر آن را مایه غرور و غفلت بیان میکند: {{قرآن|وَ ما الْحَیاه الدُّنْیا إلاّ مَتاعُ الغُرورِ|سوره=حدید|آیه=۲۰}} در آیه دیگر آن را وسیله سرگرمی و بازیچه معرفی مینماید: {{قرآن|وَ ما هذِهِ الْحَیاه الدُّنْیا إلاّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ|سوره=عنکبوت|آیه=۶۴}} | |||
== دوگانههای تمجید و مذمت دنیا در روایات اسلامی == | |||
تعبیرات دوگانه تمجید و مذمت دنیا به شکلی که در قرآن وجود دارد، در [[روایات اسلامی]] نیز مشاهده میشود. از یک سو دنیا مزرعه آخرت، تجارتخانه مردان خدا، [[مسجد]] دوستان حق، محل هبوط [[وحی]] پروردگار، سرای [[موعظه و پند]] شمرده شده است: {{متن عربی|مسجدُ اَحبّاءِ اللهِ و مصلّی ملائکه اللهِ و مهبطُ وحیِ اللهِ و متْجَرُ اولیاءِ الله».}}<ref>شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة (للصبحی صالح)، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ ق، کلمات قصار، ص۴۹۳، حکمت۱۳۱.</ref> و از سوی دیگر مایه غفلت و بیخبری از یاد خدا و متاع غرور نامیده میشود.<ref>نهج البلاغه(للصبحی صالح، ص۱۶۷، خطبه۱۱۳. ص۱۷۰، خطبه۱۱۴.</ref> | |||
باید توجه شود، در جایی که از دنیا و مواهبش نکوهش میشود، کسانی را مخاطب قرار داده که این زندگی تنها هدفشان را تشکیل میدهد، در [[سوره نجم]] آیه ۲۹ بیان میکند {{قرآن|وَ لَمْ یُرِدْ إلاّ الحَیاه الدُنْیا|ترجمه=کسانی که جز زندگی دنیا را نخواهند.}} یعنی سخن از کسانی است که آخرت را به دنیا میفروشند و برای رسیدن به مادیات از هیچ عمل خلافی ترس ندارند. | |||
راضی شدن به زندگی گذرای دنیا و بیتوجهی به [[آخرت]] نیز از دلایل دیگر [[مذمت دنیا]] بیان شده است. در [[سوره توبه]] آیه ۳۸ بیان میکند {{قرآن|أرَضیتُمْ بِالْحَیاه الدُّنْیا مِنَ الآخِرَه|ترجمه= آیا راضی شدید که زندگی دنیا را به جای آخرت بپذیرید؟!}} دلبستگی [[مجاهدان]] به زندگی دنیا، آنها را در امر [[جهاد]] سست میکند. در حدیثی از [[پیامبر(ص)]] در زمینه ارزش دنیا در مقابل آخرت نقل شده که فرمود: {{متن عربی|مَا الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ مَا يَجْعَلُ أَحَدُكُمْ إِصْبَعَهُ فِي الْيَمِّ فَلْيَنْظُرْ بِمَ تَرْجِع|ترجمه=دنیا در برابر آخرت مثل این است که یکی از شما انگشت خود را در دریا بزند و بنگرد چه مقدار از آب دریا را با آن برداشته است؟!}}<ref>فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، قم، انتشارات رضی، چاپ اول، ۱۳۷۵ش، ج۲، ص۴۴۰.</ref> [[امام علی بن الحسین(ع)]] در ضمن دعایی که برای مرزبانان کشورهای اسلامی میکند چنین میفرماید: «بار الها! فکر این دنیای فریبنده را به هنگامی که آنها در برابر دشمنان قرار میگیرند از نظرشان دور فرما، و اهمیت اموال فتنهانگیز و دلربا را از صفحه قلوبشان محو نما»<ref>علی بن الحسین، امام چهارم علیه السلام، الصحیفة السجادیة، قم، دفتر نشر الهادی، چاپ اول، ۱۳۷۶ش، دعای ۲۷، ص۱۲۶.</ref> | |||
باید توجه داشت که خوبیها و داشتههای جهان مادی، همه از نعمتهای خدا است وجودشان در [[نظام خلقت]] لازم و ضروری است، اگر به عنوان وسیلهای برای رسیدن به سعادت و تکامل معنوی انسان مورد بهرهبرداری قرار گیرد از هر نظر قابل تحسین است. اما اگر به عنوان یک هدف و نه وسیله مورد توجه قرار گیرد و از ارزشهای معنوی و انسانی بریده شود، مایه غرور و غفلت و طغیان و سرکشی و ظلم و بیدادگری خواهد بود و در خور هرگونه نکوهش و مذمت است. | |||
امام علی(ع) میفرماید: {{متن عربی|من اَبْصرَ بها بصرتْه و من اَبصر الیها اعمتْه|ترجمه=آن کس که با چشم بصیرت به آن بنگرد دنیا به او آگاهی میبخشد و آن کس که به خود آن نگاه کند دنیا او را نابینا خواهد کرد.}}<ref>نهجالبلاغه، | == جایگاه دنیا در روایات == | ||
[[امام علی(ع)]] میفرماید: {{متن عربی|من اَبْصرَ بها بصرتْه و من اَبصر الیها اعمتْه|ترجمه=آن کس که با چشم بصیرت به آن بنگرد دنیا به او آگاهی میبخشد و آن کس که به خود آن نگاه کند دنیا او را نابینا خواهد کرد.}}<ref>نهجالبلاغه، خطبه ۸۲.</ref> در حقیقت تفاوت میان دنیای مذموم و ممدوح، همان چیزی است که از «الیها» و «بها» استفاده میشود که اولی هدف را میرساند و دومی وسیله را. اسلام به عنوان یک وسیله مؤثر و کارساز بر روی ثروت تکیه میکند و در آیه ۱۸۰ سوره بقره، از «مال» تعبیر به «خیر» کرده است. | |||
امام باقر(ع) نیز در این باره میفرماید: {{متن عربی|نِعمَ العَونُ الدُّنيا عَلى طَلَبِ الآخِرَةِ|ترجمه=دنیا کمک خوبی است برای رسیدن به آخرت.}}<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ج۱۲، ص۱۷، ح۵ از باب ۱۶ ابواب مقدمات تجارت.</ref> بهرهگیری از دنیا برای اهداف متعالی مورد توجه اسلام و ممدوح است، | [[امام باقر(ع)]] نیز در این باره میفرماید: {{متن عربی|نِعمَ العَونُ الدُّنيا عَلى طَلَبِ الآخِرَةِ|ترجمه=دنیا کمک خوبی است برای رسیدن به آخرت.}}<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ج۱۲، ص۱۷، ح۵ از باب ۱۶ ابواب مقدمات تجارت.</ref> بهرهگیری از دنیا برای اهداف متعالی مورد توجه اسلام و ممدوح است، در حدیثی یکی از یاران [[امام صادق(ع)]] شکایت کرد که ما دنبال دنیا هستیم و از این میترسیم که دنیاپرست باشیم. امام فرمود: با این ثروت دنیا چه میخواهی انجام دهی؟ پاسخ داد: هزینه خود و خانوادهام را تهیه کنم و به خویشاوندانم کمک نمایم، در راه خدا انفاق کنم و حج و عمره به جا آورم، امام فرمود: {{متن عربی|لَيسَ هذا طَلَبَ الدُّنيا، هذا طَلَبُ الآخِرَةِ|ترجمه=این، دنیاطلبی نیست این طلب آخرت است.}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۱۹، ح۳، باب ۷ از ابواب مقدمات تجارت.</ref> | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
خط ۴۴: | خط ۳۵: | ||
|شاخه فرعی۳ = | |شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| تیترها = | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش = شد | ||
| لینکدهی = | | لینکدهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
خط ۵۵: | خط ۴۷: | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت = ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} |