ارتداد: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۱۹۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۳: خط ۲۳:


بعضی از فقها در کتاب حدود در فقه اسلامی آن را به‌طور جداگانه بحث کرده‌اند و در روایات خاصی نیز درباره مباح بودن خون چنین کسی در منابع اسلامی دیده می‌شود.<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، ج۱۸، ص۴۵۸، کتاب الحدود، باب ۲۵، حدیث ۱–۴، و باب ۲۷، حدیث ۱.</ref> در اینجا به دلیل اختصار ورود در این بحث به‌طور جداگانه نیازی نیست. البته انکار ضروری آنگاه موجب ارتداد می‌شود که شخص منکر، به پیامد انکارش آگاه باشد،<ref>موسوی اردبیلی، عبد الکریم، فقه الحدود و التعزیرات، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۳ ق، ص۸۴۰.</ref> یعنی بداند که انکار ضروری او به تکذیب توحید یا رسالت پیامبر اکرم (ص) منتهی می‌گردد.
بعضی از فقها در کتاب حدود در فقه اسلامی آن را به‌طور جداگانه بحث کرده‌اند و در روایات خاصی نیز درباره مباح بودن خون چنین کسی در منابع اسلامی دیده می‌شود.<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، ج۱۸، ص۴۵۸، کتاب الحدود، باب ۲۵، حدیث ۱–۴، و باب ۲۷، حدیث ۱.</ref> در اینجا به دلیل اختصار ورود در این بحث به‌طور جداگانه نیازی نیست. البته انکار ضروری آنگاه موجب ارتداد می‌شود که شخص منکر، به پیامد انکارش آگاه باشد،<ref>موسوی اردبیلی، عبد الکریم، فقه الحدود و التعزیرات، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۴۱۳ ق، ص۸۴۰.</ref> یعنی بداند که انکار ضروری او به تکذیب توحید یا رسالت پیامبر اکرم (ص) منتهی می‌گردد.
== اسباب ارتداد ==
 
کسانی که در حال تحقیق باشند مشمول حکم ارتداد نیستند، حتی اگر نتیجه تحقیق آنها بازگشت از اسلام و گرایش به آیین دیگری باشد مشروط بر این که سخنی برخلاف اسلام نگویند کسی با آن‌ها کاری ندارد و از این مجازات‌ها معافند.<ref>همان، رک، مکارم شیرازی، ناصر، همان، ص۲۰۷.</ref>
کسانی که در حال تحقیق باشند مشمول حکم ارتداد نیستند، حتی اگر نتیجه تحقیق آنها بازگشت از اسلام و گرایش به آیین دیگری باشد مشروط بر این که سخنی برخلاف اسلام نگویند کسی با آن‌ها کاری ندارد و از این مجازات‌ها معافند.<ref>همان، رک، مکارم شیرازی، ناصر، همان، ص۲۰۷.</ref>


== ارتداد در آیات و روایات ==
== ارتداد در آیات و روایات ==
{{نوشتار اصلی|آیات و روایات درباره حکم ارتداد}}حکم قتل برای مرتد در قران نیامده است. قرآن تنها اعمال آنان
{{نوشتار اصلی|آیات و روایات درباره حکم ارتداد}}در قرآن آیاتی درباره مرتدین زمان پیامبر آمده و عذاب آخرت را به ایشان وعده داده است؛ اما مجازات دنیوی درباره آنها بیان نشده است.  {{قرآن|... وَ مَنْ یَرْتَدِدْ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَیَمُتْ وَ هُوَ کافِرٌ فَأُولئِکَ حَبِطَتْ أَعْمالُهُمْ فِی الدُّنْیا وَ الآخِرَه وَ أُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِیها خالِدُونَ|ترجمه=ولی کسی که از آیینش برگردد، و در حال کفر بمیرد، تمام اعمال نیک (گذشته) او در دنیا و آخرت، بر باد می‌رود؛ و آنان اهل دوزخند؛ و همیشه در آن خواهند بود.|سوره=بقره|آیه=۲۱۷}} برخی محققین نه تنها می‌گویند حکم اعدام مرتد در قرآن نیامده است بلکه آن را مخالف قرآن می‌دانند. حكم قتل براي دشنام به پيامبر رحمت (ص) نيز هيچ مستند قرآني ندارد. واضح است كه قرآن كريم از دشنام و بي احترامي و اسائه ادب به هر انساني نهي كرده است و رعايت احترام و ادب نسبت به پيامبر (ص) را لازم دانسته است. اما به مجازات كردن بي ادبان به ساحت نبوي نپرداخته است. ايذاء خدا و رسول لعن دنيا و آخرت و عذاب اليم و خوار كننده اخروي در پي دارد (توبه
 
61 و احزاب 57 ). اما محروميت از رحمت الهي تلازمي با اشد مجازات دنيوي ندارد. هر ملعوني واجب القتل و مهدورالدم نيست.كافرين، مشركين، ظالمين، مرتدين، منافقين، ناقضين عهدالله، بني اسرائيل، قاذفين محصنات و قاتلين بعمد از جمله ملعونين الهي در قرآن كريم هستند. از اين ملعونين تنها قتل عمد مجازات اعدام دارد و رمي محصنات نيز مجازات تازيانه دارد. دارندگاناعتقادات باطل عليرغم ملعون بودن مشمول هيچ مجازات دنيوي نيستند.
 
=== روایات ===
روایاتی منتسب به پیامبر وجود دارد که احکامی را بر فرد [[مرتد]] مترتب کرده است.


== مجازات مرتد ==
== مجازات مرتد ==
خط ۳۴: خط ۳۹:
فلسفه اعدام مرتد حفظ امنیت داخلی جامعه اسلامی و جلوگیری از نفوذ بیگانگان و نامحرمان در حریم اعتقادات دینی مردم است. اگر در برابر مرتد سکوت شود بیم آن می‌رود که هر روز افرادی، مانند یهودیان در صدر اسلام، به توطئه‌ای بر ضد مسلمانان برخیزند و برای ایجاد تزلزل در ایمان مؤمنان و در هم ریختن امنیت جامعه اسلامی از طریق ارتداد وارد شوند و این‌جا است که جامعه مبتلا به بحران فکری ـ اجتماعی می‌گردد. به خصوص این که کارهای تخریبی معمولاً آثار سریع دارند؛ لذا اسلام در برابر ارتداد عکس العمل شدیدی نشان داده است.
فلسفه اعدام مرتد حفظ امنیت داخلی جامعه اسلامی و جلوگیری از نفوذ بیگانگان و نامحرمان در حریم اعتقادات دینی مردم است. اگر در برابر مرتد سکوت شود بیم آن می‌رود که هر روز افرادی، مانند یهودیان در صدر اسلام، به توطئه‌ای بر ضد مسلمانان برخیزند و برای ایجاد تزلزل در ایمان مؤمنان و در هم ریختن امنیت جامعه اسلامی از طریق ارتداد وارد شوند و این‌جا است که جامعه مبتلا به بحران فکری ـ اجتماعی می‌گردد. به خصوص این که کارهای تخریبی معمولاً آثار سریع دارند؛ لذا اسلام در برابر ارتداد عکس العمل شدیدی نشان داده است.


ممکن است حکم اعدام مرتد یک نوع خشونت و تحمیل عقیده و سلب آزادی تلقی شود. ولی اگر به این واقعیت توجه شود که این احکام مربوط به کسی نیست که اعتقادی در درون دارد و در مقام اظهار آن بر نیامده بلکه شامل کسانی است که به اظهار یا تبلیغ بپردازد روشن می‌شود که این حکم اعدام مرتد بدون حکمت و دلیل نیست. چه این که مجازات مرتد یک فلسفه اساسی دارد و آن حفظ امنیت جامعه اسلامی و جلوگیری از متزلزل شدن آن و نفوذ بیگانگان و منافقان است. اگر به افراد اجازه داده شود هر روزکه مایل بوده‌اند خود را وفادار به اسلام معرفی کنند و روز بعد ازدین برگردند در این صورت هرج و مرج بر جامعه اسلامی حاکم خواهد شد.
ممکن است حکم اعدام مرتد یک نوع خشونت و تحمیل عقیده و سلب آزادی تلقی شود. ولی اگر به این واقعیت توجه شود که این احکام مربوط به کسی نیست که اعتقادی در درون دارد و در مقام اظهار آن بر نیامده بلکه شامل کسانی است که به اظهار یا تبلیغ بپردازد. روشن می‌شود که این حکم اعدام مرتد بدون حکمت و دلیل نیست. چه این که مجازات مرتد یک فلسفه اساسی دارد و آن حفظ امنیت جامعه اسلامی و جلوگیری از متزلزل شدن آن و نفوذ بیگانگان و منافقان است. اگر به افراد اجازه داده شود هر روزکه مایل بوده‌اند خود را وفادار به اسلام معرفی کنند و روز بعد ازدین برگردند در این صورت هرج و مرج بر جامعه اسلامی حاکم خواهد شد.
 
از این گذشته در اصل پذیرش دین اجباری نیست و گرویدن به اسلام باید طبق منطق باشد کسی که از پدر و مادر مسلمان متولد شده و در محیط اسلامی پرورش یافته و آگاهانه این دین را برگزیده یا کسی که چنین نبوده، اما در اثر تحقیق و تفحص اسلام را اختیار کرده باشد بسیار بعید به نظر می‌رسد که محتوای اسلام را تشخیص نداده باشد پس عدول و بازگشت یک چنین افرادی از اسلام معمولاً انگیزه صحیح و دلیل منطقی ندارد بلکه به توطئه و خیانت شبیه‌تر است تا به اشتباه و عدم درک حقیقت؛ بنابراین شایسته مجازات‌اند به خصوص که احکام شرعیه ناظر به تک‌تک افراد نیست بلکه مجموع را به‌طور کلی شامل است.
 
درباره اهمیت مجازات مرتدین می‌توان به عملکرد گروهی را که قرآن بیان می‌کند اشاره کرد که آنان تحت یک توطئه حساب شده در ابتدا اظهار اسلام کردند، سپس با این ادعا که چیز قابل ملاحظه‌ای در اسلام نیافتند از عدول کردند؛ در صورتی که هدف اصلی آنان این بود که بدین وسیله تزلزل در ایمان مؤمنان ایجاد کنند.
 
و جمعی از اهل کتاب یهود گفتند: بروید و در ظاهر به آنچه بر مؤمنان نازل شده در آغاز روز ایمان بیاورید و در پایان روز کافر شوید و بازگردید شاید آن‌ها (مؤمنان) از آیین خود بازگردند زیرا شما را اهل کتاب و آگاه از بشارات آسمانی پیشین می‌دانند و این اقدام شما کافی است که آن‌ها را متزلزل سازد.<ref>آل‌عمران/۷۲ و ۷۳.</ref>


در یک چنین فرضی دیگر مدارای اسلامی نه تنها به صلاح نیست بلکه زمینه‌ساز توطئه‌های ویرانگر و فعالیت توطئه‌سازان حرفه‌ای ـ همانند سلمان رشدی‌ها ـ برای ضربه زدن به اسلام و مسلمانان خواهد بود. در این‌جا قاطعیت امام گونه، لازم است که فرمود: سلمان رشدی اگر توبه کند و زاهد زمان هم گردد، بر هر مسلمان واجب است او را به درک واصل گرداند.<ref>موسوی خمینی، سیدروح الله، صحیفه نور، ج۲۱، ص۸۷، رک، فتوای مورخ ۲۸ / ۱۱ / ۶۷، امام خمینی (قدس سره) در خصوص حکم اعدام سلمان رشدی.</ref>
=== مخالفان قتل مرتد ===
برخی محققین حکم قتل مرتد را خلاف احکام اسلامی می دانند: حکم به مهدورالدم بودن افراد به اتهام ارتداد يا سب النبي (ص) فاقد مستند معتبر شرعي از كتاب و سنت و اجماع و عقلاست، بلكه بر خلاف قرآن و عقل بوده و به دليل مفاسد متعدد مترتب بر آن يقينا موجب وهن اسلام است.<ref>محسن کدیور، رساله نقد مجازات مرتد و ساب النبی</ref>


حکم اعدام برای مرتد استبعاد عقلی هم ندارد و هر عقلی سلیمی نیز اقتضای آن را می‌کند و بر آن مهر صحت می‌نهد، زیرا که جامعه حق دارد برای جلوگیری از اشاعه فساد و حفظ امنیت اجتماعی از طریق اعدام عضو فاسد و مخرب خود را حفظ کند. به گفته گاروفالو: همان‌طوری که در بدن انسان اعضای ضعیف و فاسدی که قابل بقا نیستند با عمل جراحی مصنوعی دفع می‌شوند بعضی از افراد که توانایی زندگی قانونی و همگانی با جامعه را ندارند به وسیله اعدام که یک نوع عمل جراحی مصنوعی برای حفظ و سلامتی دیگران است طرد می‌شوند.<ref>ولیدی، محمد صالح، حقوق جزای عمومی، تهران، نشر داد، ۱۳۷۴، ج۴، ص۱۶.</ref> لذا مجازات اعدام یک وسیله مؤثر و بازدارنده است و در مقابل خطر دشمنان اسلام و کسانی که امنیت اعتقادی و فکری جامعه را خدشه‌دار می‌سازند لازم و ضروری است.




۱۵٬۱۶۱

ویرایش