|
|
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{شاخه
| | |
| | شاخه اصلی = کلام
| |
| |شاخه فرعی۱ = امامت خاصه
| |
| |شاخه فرعی۲ = فضائل امام علی(ع)
| |
| |شاخه فرعی۳ =
| |
| }}
| |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| جریان خاتم بخشی و دادن انگشتر درحال نماز به سائل توسط امام علی(ع) چگونه بود؟ این جریان چه امتيازي براي امام علي دارد؟
| | ماجرای خاتم بخشی امام علی(ع) در وقت رکوع چه بود و چه امتیازی برای حضرت داشت؟ |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
|
| |
|
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| آیه ولایت و جریان خاتم بخشی، بنابر اتفاق مفسران در باره امام علی(ع) نازل شده است. در شأن نزول این آیه این چنین نقل شده است که سائلی وارد [[مسجد]] شد و درخواست کمک کرد، بعد از اینکه کسی به او توجه نکرد دست شکایت به خداوند بلند کرد که در همین هنگام امام علی(ع) با دست به او اشاره کرد و انگشتر خود را به او بخشید. بعد از این عمل آیه «انّما ولیکم الله...» نازل شد. با توجه به عبارت های «انّما» و «ولیکم»، و معنای انحصاری که از آیه برداشت می شود مشخص می شود، که این آیه در بیان ولایت و سرپرستی جامعه است، بنابر این آیه دلالت بر امامت و ولایت امام علی(ع) می کند. یکی از ویژگی هایی که از امتیازات خاص امام علی در این آیه شمرده می شود این است که با وجود اینکه ایشان در حال نماز و رکوع بود، اما این خاتم بخشی حضرت را از لحظه ای از خدا غافل نکرد، نشانه این امر تأیید عبادت مخلصانه امام علی توسط خداوند با نزول این آیه می باشد. | | {{درگاه|غدیر}} |
| | آیه ولایت و جریان بخشیدن انگشتر در هنگام رکوع، بنابر اتفاق مفسران درباره امام علی(ع) نازل شده است. در زمان پیامبر اسلام، فقیری وارد [[مسجد]] شد و درخواست کمک کرد، بعد از اینکه کسی به او توجه نکرد، زبان به گلایه گشود. در همین هنگام امام علی(ع) که درحال [[رکوع]] بود با انگشت اشاره کرد، سائل نزدیک آمد و با اشاره امام، انگشتر را از دست آن حضرت بیرون آورد. بعد از این عمل، آیه {{قرآن| |
| | | سوره = مائده |
| | | آیه = ۵۵ |
| | | ترجمه = سرپرست و رهبر شما تنها خدا است، و پیامبر او، و آنهایی که ایمان آوردهاند و نماز را برپای دارند و در حال رکوع زکات میپردازند. |
| | }} نازل شد. |
|
| |
|
| ==شأن نوزل آیه==
| | با توجه به عبارتهای «انّما» و «ولیکم»، به دست میآید که آیه در بیان ولایت و سرپرستی جامعه است، و دلالت بر امامت و ولایت امام علی(ع) میکند. |
| از جمله آياتي كه به اتفاق اكثر مفسران و اهل حديث درباره [[امام علي(ع)]] نازل شده است آيه {{قرآن|انما وليكم الله و رسوله و الذين امنوا الذين يقيمون الصلوه و يؤتون الزكوه و هم راكعون}}<ref>. مائده/ ۵۵.</ref> سرپرست و رهبر شما تنها خدا است، و پيامبر او، و آنهايي كه ايمان آوردهاند و نماز را برپاي دارند و در حال ركوع زكات ميپردازند.» ميباشد.
| |
|
| |
|
| [[در شأن نزول]] آيه از [[عبدالله بن عباس]] چنين نقل شده است كه [[ابوذر غفاري]] گفت: روزي از روزها با [[رسول خدا(ص)]] در [[مسجد]] نماز ميخواندم، سائلي وارد مسجد شد و از مردم تقاضاي كمك كرد ولي كسي چيزي به او نداد، او دست خود را به آسمان بلند كرد و گفت: خدايا تو شاهد باش كه من در مسجد رسول تو تقاضاي كمك كردم ولي كسي جواب مساعد به من نداد. در همين حال علي(ع) كه درحال [[ركوع]] بود با انگشت كوچك دست راست خود اشاره كرد سائل نزديك آمد و انگشتر را از دست آن حضرت بيرون آورد، پيامبر(ص) كه در حال [[نماز]] بود اين جريان را مشاهده كرد و هنگامي كه از نماز فارغ شد، سر به سوي آسمان بلند كرد و چنين گفت: «خداوندا برادرم [[موسي]] از تو تقاضا كرد كه روح او را وسيع گرداني و كارها را بر او آسان سازي و گره از زبان او بگشائي تا مردم گفتارش را درك كنند، و نيز موسي درخواست كرد [[هارون]] را كه برادرش بود وزير و ياورش قرار دهي و بوسيله او نيرويش را زياد كني و در كارهايش شريك سازي. خداوندا من محمد پيامبر و فرستاده توأم. سينه مرا گشاده كن و كارها را بر من آسان ساز از خاندانم علي را وزير من گردان تا بوسيله او پشتم قوي و محكم گردد. ابوذر ميگويد: هنوز دعاي پيامبر(ص) پايان نيافته بود كه [[جبرئيل]] نازل شد. و به پيامبر(ص) گفت بخوان، پيامبر(ص) فرمود چه بخوانم، گفت بخوان انما وليكم الله و رسوله و الذين امنو...<ref>نصر الدين، ايحي، كتاب المواقف، بيروت، دارالجيل، چاپ اول، ۱۹۹۷ م؛ ابن حجر هيثمي، احمد بن محمد، صواعق المحرقه، بيروت، مؤسسه الرساله، چاپ اول، ۱۹۹۷ م، ص۱۰۴.</ref> | | پرداخت [[زکات]] در حال نماز، انجام عبادت در ضمن عبادت است نه انجام یک عمل مباح در ضمن عبادت. بنابر این از آنجا که مقام امام علی(ع) و عمل او در دادن انگشتر، نزد خدا بسیار ارزشمند بود؛ لذا خداوند در شأن این عبادت، آیه ولایت را نازل کرد. |
|
| |
|
| البته اين شأن نزول از طرق مختلف نقل شده كه گاهي در جزئيات و خصوصيات مطلب با هم تفاوت دارند. ولي اساس و عصاره همه يكي ياست.
| | ==شأن نزول آیه ولایت== |
| | {{نوشتار اصلی| آیه ولایت}} |
|
| |
|
| ==دلالت آیه بر ولایت امیر المؤمنین(ع)==
| | اکثر مفسران و اهل حدیث معتقدند آیه ولایت {{قرآن|إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ|ترجمه=سرپرست و رهبر شما تنها خدا است، و پیامبر او، و آنهایی که ایمان آوردهاند و نماز را برپای دارند و در حال رکوع زکات میپردازند.|سوره=مائده|آیه=۵۵}} در شأن [[امام علی(ع)]] نازل شده است. |
| اين آيه كه با كلمه «انما» كه در لغت عرب به معناي انحصار ميآيد شروع شده و ميگويد: ولي و سرپرست و متصرف در امور شما تنها خدا و پيامبر و كساني كه ايمان آوردهاند و نماز را به پا ميدارند و در حال ركوع زكات ميدهند، ميباشند شك نيست كه ركوع در اين آيه به معني ركوع نماز است، نه به معني خضوع، زيرا در عرف شرع هنگامي كه ركوع گفته ميشود. به همان معني معروف آن يعني ركوع نماز است. و همچنين كلمه «ولي» در آيه مورد بحث به معناي دوست و ياور و ناصر نيست زيرا ولايت به معناي دوستي و ياري كردن مخصوص كساني نيست كه نماز ميخوانند و در حال ركوع زكات ميدهند بلكه همه مسلمين بايد همديگر را دوست بدارند و به همديگر كمك كنند. پس منظور از «ولي» در آيه فوق به معني سرپرستي و رهبري ميباشد.
| |
|
| |
|
| بنابراين آيه از آياتي است كه دلالت بر [[ولايت]] و امامت علي(ع) ميكند و از اين رو به آيه ولايت معروف و مشهور ميباشد. شأن نزول كه در آيه ولايت ذكر شد علاوه بر كتب [[شيعه]] در كتابهاي معتبر [[اهل سنت]] بطور گسترده ذكر شده است.<ref>. طبرسي، بن جرير، جامع بيان، بيروت، دارالفكر، ج۶، ص۳۸۹؛ جصاص، احكام القرآن، بيروت، دارالكتب العلميه، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۲، ص۵۵۷؛ حاكم حسكاني، شواهد التنزيل، احياء الثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۱، ج۱، ص۲۰۹؛ قرطبي، تفسير قرطبي، بيروت، مؤسسه التاريخ العربي، ۱۴۰۵ ق، ج۶، ص۲۲۱.</ref>
| | [[ابوذر غفاری]] نقل کرده که با [[رسول خدا(ص)]] در [[مسجد]] نماز میخواندم، فقیری وارد مسجد شد و از مردم تقاضای کمک کرد ولی کسی چیزی به او نداد. او گفت: خدایا تو شاهد باش که من در مسجد رسول تو تقاضای کمک کردم ولی کسی جواب مساعد به من نداد. در همین حال علی(ع) که در حال [[رکوع]] بود با انگشت اشاره کرد. فقیر نزدیک آمد و انگشتر را از دست آن حضرت بیرون آورد. سپس [[جبرئیل]] نازل شد و آیه ولایت را بر پیامبر(ص) نازل کرد.<ref>نصرالدین، ایحی، کتاب المواقف، بیروت، دارالجیل، چاپ اول، ۱۹۹۷ م؛ ابن حجر هیثمی، احمد بن محمد، صواعق المحرقه، بیروت، مؤسسه الرساله، چاپ اول، ۱۹۹۷ م، ص۱۰۴.</ref> |
|
| |
|
| ==علی غرق در عبادت پروردگار== | | ==دلالت آیه بر ولایت امام علی(ع)== |
| برخي مطرح نموده اند که با توجه به اينكه امام علي در حال نماز غرق در مناجات پروردگار ميباشد تا جايي كه تير از پايش بيرون آوردند و او متوجه نشد، چگونه ممكن است صداي سائل را شنيده باشد و به او توجه پيدا كند؟
| | این آیه با کلمه «إنما» که در زبان عربی به معنای انحصار است، آمده است. معنای آیه چنین میشود: ولی و سرپرست شما، تنها خدا، پیامبر و کسانی که ایمان آوردهاند و نماز را به پا میدارند و در حال رکوع زکات میدهند، میباشند. رکوع در این آیه به معنی رکوع نماز است، نه به معنی خضوع. همچنین کلمه «ولی» در آیه مورد بحث به معنای دوست و یاور و ناصر نیست زیرا ولایت به معنای دوستی و یاری کردن مخصوص کسانی که نماز میخوانند و در حال رکوع زکات میدهند، نیست بلکه همه مسلمانان باید همدیگر را دوست بدارند و به همدیگر کمک کنند. پس منظور از «ولی» در آیه فوق به معنی سرپرستی و رهبری میباشد. |
|
| |
|
| پاسخ اين است که شنيدن صداي سائل و به كمك او پرداختن توجه به خويشتن نيست بلكه عين توجه به خدا است. علي(ع) در حال نماز از خود بيگانه بود نه از خدا، و بيگانگي از خلق خدا بيگانگي از خدا است، به عبارت ديگر پرداخت [[زكات]] در حال نماز انجام عبادت در ضمن عبادت است نه انجام يك عمل مباح در ضمن عبادت، بنابر این از آنجا كه مقام امام علي(ع) و عظمت عبادت او (دادن انگشتر در حال نماز به سائل) در نزد خدا بسيار ارزشمند است لذا خداوند در شأن این عبادت این آیه را نازل کرد و او را به عنوان امام و سرپرست مسلمين بعد از پيامبر معرفي نموده است و ولايت و رهبري آن حضرت را در ادامه ولايت خويش و پيامبرش قرار داده است. پس آن عمل بايد از اهميت و جايگاهي بلندي برخوردار باشد كه در برابر آن از خداوند چنين امتيازي دريافت ميدارد.
| | بنابراین آیه از آیاتی است که دلالت بر [[ولایت]] و امامت علی(ع) میکند و از این رو به آیه ولایت معروف و مشهور میباشد. شأن نزولی که در آیه ولایت ذکر شد علاوه بر کتب [[شیعه]] در کتابهای معتبر [[اهل سنت|اهلسنت]] نیز ذکر شده است.<ref> طبرسی، بن جریر، جامع بیان، بیروت، دارالفکر، ج۶، ص۳۸۹؛ جصاص، احکام القرآن، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۵ ق، ج۲، ص۵۵۷؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، احیاء الثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۱، ج۱، ص۲۰۹؛ قرطبی، تفسیر قرطبی، بیروت، مؤسسه التاریخ العربی، ۱۴۰۵ ق، ج۶، ص۲۲۱.</ref> |
|
| |
|
| {{پایان پاسخ}}
| | ==توجه کامل امام علی(ع) به خداوند== |
| {{مطالعه بیشتر}}
| | برخی اشکال کردهاند که امام علی(ع) در زمان نماز، تنها به خداوند میاندیشید تا جایی که تیر از پایش بیرون آوردند و او متوجه نمیشد. حال چگونه ممکن است صدای فقیر را شنیده باشد و به او توجه پیدا کند؟ برخی دیگر به این اشکال پاسخ دادهاند که شنیدن صدای سائل و به کمک او پرداختن، توجه به خویشتن نیست بلکه عین توجه به خدا است. |
| ==مطالعه بيشتر== | |
|
| |
|
| ۱ . امامت در پرتو كتاب و سنت،مهدي سحاوي.
| | پرداخت [[زکات]] در حال نماز انجام عبادت در ضمن عبادت است نه انجام یک عمل مباح در ضمن عبادت. همچنین علی(ع) در حال نماز از خود بیگانه بود نه از خدا. بنابر این از آنجا که مقام امام علی(ع) و عبادت او (دادن انگشتر در حال نماز به سائل) در نزد خدا بسیار ارزشمند است؛ لذا خداوند در شأن این عبادت آیه ولایت را نازل کرد و او را به عنوان امام و سرپرست مسلمانان بعد از پیامبر(ص) معرفی نمود و ولایت و رهبری آن حضرت را در ادامه ولایت خویش و پیامبرش قرار داد. |
|
| |
|
| ۲ . شيعه در اسلام، علامه طباطبايي.
| | {{مطالعه بیشتر}} |
| | |
| ۳ . امامت و رهبري، مرتضي مطهري.
| |
|
| |
|
| ۴ . اعتقاد ما، مكارم شيرازي.
| | ==مطالعه بیشتر== |
| {{پایان مطالعه بیشتر}}
| | #امامت در پرتو کتاب و سنت، مهدی سحاوی. |
| | #شیعه در اسلام، علامه طباطبایی. |
| | #امامت و رهبری، مرتضی مطهری. |
| | #اعتقاد ما، مکارم شیرازی. |
|
| |
|
| ==منابع== | | ==منابع== |
| <references />
| | {{پانویس}} |
| | | {{شاخه |
| | | شاخه اصلی = کلام |
| | | شاخه فرعی۱ = امامت خاصه |
| | | شاخه فرعی۲ = فضائل امام علی(ع) |
| | | شاخه فرعی۳ = |
| | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = شد | | | شناسه = شد |
| | تیترها = شد | | | تیترها = شد |
| | ویرایش = شد | | | ویرایش = شد |
| | لینکدهی = شد | | | لینکدهی = |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = شد |
| | تغییر مسیر = شد | | | تغییر مسیر = شد |
| | بازبینی = | | | ارجاعات = |
| | تکمیل = | | | بازبینی نویسنده = |
| | اولویت = ب | | | بازبینی =شد |
| | کیفیت = الف | | | تکمیل = |
| | | اولویت = ج |
| | | کیفیت = ج |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
| | <references /> |
| | |
| | [[رده:آیات قرآن]] |
| | [[رده:امام علی(ع)]] |