پرش به محتوا

صله‌رحم: تفاوت میان نسخه‌ها

صله‌رحم (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۳ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۵۸

۱۲۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۳ مارس ۲۰۲۱
←‏احکام
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی و جایگاه==
صله رحم به عمل و رفتاری گفته می‌شود که میان افراد پیوند و نزدیکی ایجاد می‌کند یا باعث می‌شود پیوندی که برقرار است مستحکم شود.<ref>شرف الدین، سیدحسین، تحلیلی اجتماعی از صله رحم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۷۸، ص۲۷.</ref>
صله رحم به عمل و رفتاری گفته می‌شود که میان افراد پیوند و نزدیکی ایجاد می‌کند یا باعث می‌شود پیوندی که برقرار است مستحکم شود.<ref>شرف الدین، سیدحسین، تحلیلی اجتماعی از صله رحم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۷۸، ص۲۷.</ref> به ترک صله رحم، قطع رحم گفته شده است.


به ترک صله رحم، قطع رحم گفته شده است.
==جایگاه و اهمیت==
در آیه نخست سوره نساء، از قطع رابطه با خویشان نهی شده و در روایات نیز به صله‌رحم سفارش شده است. بر اساس روایتی، امام علی(ع) صله رحم را یکی از نشانه‌های اهل دین دانسته است. در روایتی دیگر نقل شده، برترین عمل پس از ایمان، صله رحم است.<ref>شرف الدین، سید حسین، تحلیل اجتماعی از صله رحم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۱۷۰.</ref> پیامبر(ص) سفارش کرده اگر لازم است به اندازه یک سال سفر کنی تا صله رحم به جای آوری، این کار را انجام بده.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، به نقل از نظام خانواده در اسلام. ج۷۴، ص۱۰۳–۱۰۵.</ref>
در آیه نخست سوره نساء، از قطع رابطه با خویشان نهی شده و در روایات نیز به صله‌رحم سفارش شده است. بر اساس روایتی، امام علی(ع) صله رحم را یکی از نشانه‌های اهل دین دانسته است. در روایتی دیگر نقل شده، برترین عمل پس از ایمان، صله رحم است.<ref>شرف الدین، سید حسین، تحلیل اجتماعی از صله رحم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۱۷۰.</ref> پیامبر(ص) سفارش کرده اگر لازم است به اندازه یک سال سفر کنی تا صله رحم به جای آوری، این کار را انجام بده.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، به نقل از نظام خانواده در اسلام. ج۷۴، ص۱۰۳–۱۰۵.</ref>


در روایتی دیگر، امام علی(ع) قطع رحم را در کنار «عاق والدین شدن» ذکره کرده، و آن دو را از زشت‌ترین گناهان شمرده است.<ref>تحلیل اجتماعی از صله رحم، ص۲۱۲.</ref>
در روایتی دیگر، امام علی(ع) قطع رحم را در کنار «عاق والدین شدن» ذکره کرده، و آن دو را از زشت‌ترین گناهان شمرده است.<ref>تحلیل اجتماعی از صله رحم، ص۲۱۲.</ref>
صله رحم از افضل عبادات است.<ref name=":0">جزایری، سید محمد علی، دروس اخلاق اسلامی، قم، نشر مرکز مدیریت حوزه. ۱۳۸۲، ص۲۱۸.</ref>
البته مراجع عظام تقلید نیز قطع رحم را جایز نمی‌شمارند.


==فواید==
==فواید==


 
برای صله رحم فواید گوناگونی ذکر شده است. بر پایه روایتی از پیامبر(ص) آبادانی یکی از فواید صله رحم است، حتی اگر افرادی که صله رحم می‌کنند افراد مؤمن و نیکوکاری نباشند.<ref name=":1" /> چرا که برای تقویت و پیشرفت یک اجتماع، باید از واحدهای کوچک آن شروع کرد. با تقویت و اصلاح تمام واحدهای کوچک، اجتماع نیز، خود به خود اصلاح خواهد شد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، نمونه، ج۱، ص۱۵۸.</ref>
صله رحم فواید گوناگونی دارد.
 
علت این که اسلام نسبت به نگهداری و حفظ پیوند خویشاوندی این همه پافشاری کرده، این است که همیشه برای اصلاح، تقویت، پیشرفت و عظمت بخشیدن به یک اجتماع بزرگ، چه از نظر اقتصادی و مادی و چه از جنبه‌های معنوی باید از واحدهای کوچک آن شروع کرد. با تقویت و اصلاح تمام واحدهای کوچک، اجتماع عظیم، خود به خود اصلاح خواهد شد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، نمونه، ج۱، ص۱۵۸.</ref>


در پرتو صله رحم، خویشان از نیازهای عاطفی و اقتصادی یکدیگر با خبر شده و چون یکدیگر را از یک پوست و خون می‌دانند با کمال میل و با تمام وجود سعی در رفع نیازهای خویشان خود می‌کنند. افراد جامعه ای که خود را ملزم به رعایت این اصل مهم در زندگی اجتماعی می‌دانند، از سلامت روحی و روانی مناسبی برخوردار هستند و کمتر با مشکلات روانی که امروز محصول زندگی صنعتی بشر است، دست به گریبان هستند. در ضمن صله رحم موجب استحکام روابط بین خویشان می‌شود. در پرتو چنین ارتباط مستحکمی انسان‌ها در این دنیای پرهیاهو احساس تنهایی نمی‌کنند و خود را بی یار و یاور نمی‌یابند بنابر این زمانی که با مشکلی روبرو شدند، با توکل بر خدا و کمک خویشان خود، می‌توانند به راحتی بر آن پیروز شوند. پیامبر در مورد صله رحم می‌فرماید: «صله الرحم تعمر الدیار و تزید فی الاعمار و ان کان اهلها غیر اخیار»<ref name=":1">مکارم شیرازی، ناصر، نمونه، ج۱، ص۱۵۶، به نقل از سفینه البحار، ج۱، ص۵۱۴.</ref> صله رحم (پیوند با خویشاوندان) شهر را آباد می‌سازد و بر عمرها می‌افزاید، هر چند انجام دهندگان آن از نیکان نباشند.
در پرتو صله رحم، خویشان از نیازهای عاطفی و اقتصادی یکدیگر با خبر شده و چون یکدیگر را از یک پوست و خون می‌دانند با کمال میل و با تمام وجود سعی در رفع نیازهای خویشان خود می‌کنند. افراد جامعه ای که خود را ملزم به رعایت این اصل مهم در زندگی اجتماعی می‌دانند، از سلامت روحی و روانی مناسبی برخوردار هستند و کمتر با مشکلات روانی که امروز محصول زندگی صنعتی بشر است، دست به گریبان هستند. در ضمن صله رحم موجب استحکام روابط بین خویشان می‌شود. در پرتو چنین ارتباط مستحکمی انسان‌ها در این دنیای پرهیاهو احساس تنهایی نمی‌کنند و خود را بی یار و یاور نمی‌یابند بنابر این زمانی که با مشکلی روبرو شدند، با توکل بر خدا و کمک خویشان خود، می‌توانند به راحتی بر آن پیروز شوند. پیامبر در مورد صله رحم می‌فرماید: «صله الرحم تعمر الدیار و تزید فی الاعمار و ان کان اهلها غیر اخیار»<ref name=":1">مکارم شیرازی، ناصر، نمونه، ج۱، ص۱۵۶، به نقل از سفینه البحار، ج۱، ص۵۱۴.</ref> صله رحم (پیوند با خویشاوندان) شهر را آباد می‌سازد و بر عمرها می‌افزاید، هر چند انجام دهندگان آن از نیکان نباشند.


برخی از فوایدی که در روایات برای صله رحم ذکر شده چنین است:
فواید دیگری نیز در روایات برای صله رحم ذکر شده که برخی از آنها چنین است:


*افزایش عمر<ref>شرف الدین، سید حسین، تحلیل اجتماعی از صله رحم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۱۷۹.</ref>
*افزایش عمر<ref>شرف الدین، سید حسین، تحلیل اجتماعی از صله رحم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۱۷۹.</ref>
*در امان ماندن از بلایا<ref name=":0" />
*در امان ماندن از بلایا<ref name=":0">جزایری، سید محمد علی، دروس اخلاق اسلامی، قم، نشر مرکز مدیریت حوزه. ۱۳۸۲، ص۲۱۸.</ref>
*آسان شدن محاسبه روز قیامت<ref name=":0" />
*آسان شدن محاسبه روز قیامت<ref name=":0" />
*آبادانی<ref name=":1" />
*افزایش روزی
*افزایش روزی
*محبوبیت نزد خدا
*محبوبیت نزد خدا
خط ۶۴: خط ۵۳:
آرزوی وصول خیرات دنیوی و اخروی و آرزوی دفع بلایا، از مصادیق انفاق قلبی است؛ و در نهایت انفاق مالی می‌تواند با کمک بلاعوض، قرض الحسنه دادن، پرداخت صدقه به نیابت از او انجام گیرد.
آرزوی وصول خیرات دنیوی و اخروی و آرزوی دفع بلایا، از مصادیق انفاق قلبی است؛ و در نهایت انفاق مالی می‌تواند با کمک بلاعوض، قرض الحسنه دادن، پرداخت صدقه به نیابت از او انجام گیرد.


<br />
==احکام==
 
==راه‌های تقویت صله رحم==
'''اصلاح و تغییر نگرش''': دلایل قطع رحم ممکن است به جهاتی باشد که با تغییر در نگرش و بر طرف کردن آن شرایط می‌توان به تقویت صله رحم پرداخت. البته این کار نیاز به تلاش زمان، گفتگوی با والدین به شکل فردی و گروهی و تحریک کردن عواطف آنها نسبت به اقوام خود و بیان فوائد و ضررهای آن و رفع اختلاف‌ها دارد. منافع دنیوی و معنوی صله رحم و مضرات دنیوی و معنوی قطع رحم را از دیدگاه آیات و روایات برایشان بازگو شود که: زیادی عمر، به تأخیر افتادن اجل، زیادی رزق، زیادی مال، زیادی نعمت، رفع فقر، سلامتی، ایجاد عطوفت میان خویشان، جلب حمایت خویشان، امکان بهره‌مندی از امکانات اقوام، اندوهناک شدن دشمنان، آرامش روانی، مصونیت از گناه، تزکیه اعمال، پالایش روح، نیکویی اخلاق، تقویت دین و … از مزایای صله رحم است و ضایع کردن امر خدا، کفران نعمت، نقض عهد الهی، فساد در زمین، اجابت نشدن دعا، پذیرفته نشدن صدقات و کاهش عمر، ابتلاء به فقر، از دست دادن ایمان، ابتلاء به حزن و اندوه، از دست دادن مقبولیت اجتماعی و … از ضررهای قطع رحم می‌باشد.<ref>رجوع کنید به فصل چهارم.</ref>
 
'''تقویت اعتقادات مذهبی:''' کم رنگ شدن ارزش‌های اخلاقی و دینی و پر رنگ شدن رسوم فرهنگی غلط  از عمده‌ترین دلایل ضعف پیوندهای اجتماعی در جوامع به اصطلاح متمدن امروز قلمداد می‌شود. با تقویت اعتقادات مذهبی و دینی و طرد آداب و رسوم غلط فرهنگی در خانواده می‌توان در جهت مطلوب بهره جست.


'''کم کردن هزینه‌های میهمانی‌ها''': برپایی میهمانی‌های پر هزینه، دادن هدیه به هر بهانه و … موجب شده تا برخی افراد به دلیل ضعف مالی و به دلیل روحیات شخصی مثل بخل و … از درگیر شدن در این ارتباطات و تحمّل تبعات قهری آن خودداری کنند. اختلاف طبقات اجتماعی و شکاف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و … باعث شده که خانواده‌ها از سطح یکسانی برخوردار نباشند، که اینها از عوامل ضعف ارتباط به شمار می‌روند. با تغییر در برخی از این خرج و برج‌ها، می‌توان افراد را به صله رحم ترغیب نمود و می‌توان حداقل می‌توان تا رفع آن بینش‌ها، به دید و بازدیدهای کوتاه مدت اقدام کرد.
=== حد وجوب ===
مراجع عظام تقلید نیز قطع رحم را جایز نمی‌شمارند.


'''تنظیم روابط:''' از آنجا که امروزه به خاطر زندگی شهری و اجتماعی پیچیده و …، ناهنجاری‌های زیادی گریبانگیر خانواده‌ها شده است، که البته بی‌مبالاتی و کم توجهی برخی خانواده‌ها نیز بدان دامن زده است، در این میان برخی والدین برای مصون ماندن خود و خانواده، بهترین راه را قطع ارتباط می‌دانند. البته باید اذعان کرد که برای پیشگیری و مصون ماندن از این انحرافات، لازم است که دررفت و آمد خیلی دقیق و حساب شده اقدام کرد.
===رحم چه کسانی هستند؟===
 
== احکام ==
 
=== رحم چه کسانی هستند؟ ===
در این مسئله اختلاف نظرهای فراوانی میان مفسّران و فقها وجود دارد، ولی آنچه که قطعی است این است که: خویشاوندان سببی (که از طریق ازدواج با انسان خویشاوند می‌شود) به اتفاق آراء علماء، جزء ارحام و خویشاوندان شمرده نمی‌شود که صله ایشان طبق وظیفه دینی واجب و قطع آن حرام باشد.<ref>تحلیلی اجتماعی از صله رحم، به نقل از بحارالانوار، ص۵۴.</ref> ولی درباره خویشاوندان نسبی هم مصادیق رحم متفاوت ذکر شده است؛ لذا جهت اطلاع از حکم شرعی آن می‌توانید به مرجع تقلید خود رجوع کنید. آنچه که درباره مصادیق ارحام ذکر شده عبارت است از:
در این مسئله اختلاف نظرهای فراوانی میان مفسّران و فقها وجود دارد، ولی آنچه که قطعی است این است که: خویشاوندان سببی (که از طریق ازدواج با انسان خویشاوند می‌شود) به اتفاق آراء علماء، جزء ارحام و خویشاوندان شمرده نمی‌شود که صله ایشان طبق وظیفه دینی واجب و قطع آن حرام باشد.<ref>تحلیلی اجتماعی از صله رحم، به نقل از بحارالانوار، ص۵۴.</ref> ولی درباره خویشاوندان نسبی هم مصادیق رحم متفاوت ذکر شده است؛ لذا جهت اطلاع از حکم شرعی آن می‌توانید به مرجع تقلید خود رجوع کنید. آنچه که درباره مصادیق ارحام ذکر شده عبارت است از:


خط ۹۴: خط ۷۵:


انجام مرحله ترک صله رحم هنگامی است که دیگر راه‌های امر به معروف و نهی از منکر تأثیری نداشته باشد. پیش از ترک صله رحم با فرد گنهکار، باید انسان از راه‌کارهای دیگر مانند محبت ورزیدن، امر به معروف و نهی از منکر زبانی و ارائه کتاب‌های مفید استفاده کند.  
انجام مرحله ترک صله رحم هنگامی است که دیگر راه‌های امر به معروف و نهی از منکر تأثیری نداشته باشد. پیش از ترک صله رحم با فرد گنهکار، باید انسان از راه‌کارهای دیگر مانند محبت ورزیدن، امر به معروف و نهی از منکر زبانی و ارائه کتاب‌های مفید استفاده کند.  
==راه‌های تقویت صله رحم==
'''اصلاح و تغییر نگرش''': دلایل قطع رحم ممکن است به جهاتی باشد که با تغییر در نگرش و بر طرف کردن آن شرایط می‌توان به تقویت صله رحم پرداخت. البته این کار نیاز به تلاش زمان، گفتگوی با والدین به شکل فردی و گروهی و تحریک کردن عواطف آنها نسبت به اقوام خود و بیان فوائد و ضررهای آن و رفع اختلاف‌ها دارد. منافع دنیوی و معنوی صله رحم و مضرات دنیوی و معنوی قطع رحم را از دیدگاه آیات و روایات برایشان بازگو شود که: زیادی عمر، به تأخیر افتادن اجل، زیادی رزق، زیادی مال، زیادی نعمت، رفع فقر، سلامتی، ایجاد عطوفت میان خویشان، جلب حمایت خویشان، امکان بهره‌مندی از امکانات اقوام، اندوهناک شدن دشمنان، آرامش روانی، مصونیت از گناه، تزکیه اعمال، پالایش روح، نیکویی اخلاق، تقویت دین و … از مزایای صله رحم است و ضایع کردن امر خدا، کفران نعمت، نقض عهد الهی، فساد در زمین، اجابت نشدن دعا، پذیرفته نشدن صدقات و کاهش عمر، ابتلاء به فقر، از دست دادن ایمان، ابتلاء به حزن و اندوه، از دست دادن مقبولیت اجتماعی و … از ضررهای قطع رحم می‌باشد.<ref>رجوع کنید به فصل چهارم.</ref>
'''تقویت اعتقادات مذهبی:''' کم رنگ شدن ارزش‌های اخلاقی و دینی و پر رنگ شدن رسوم فرهنگی غلط  از عمده‌ترین دلایل ضعف پیوندهای اجتماعی در جوامع به اصطلاح متمدن امروز قلمداد می‌شود. با تقویت اعتقادات مذهبی و دینی و طرد آداب و رسوم غلط فرهنگی در خانواده می‌توان در جهت مطلوب بهره جست.
'''کم کردن هزینه‌های میهمانی‌ها''': برپایی میهمانی‌های پر هزینه، دادن هدیه به هر بهانه و … موجب شده تا برخی افراد به دلیل ضعف مالی و به دلیل روحیات شخصی مثل بخل و … از درگیر شدن در این ارتباطات و تحمّل تبعات قهری آن خودداری کنند. اختلاف طبقات اجتماعی و شکاف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و … باعث شده که خانواده‌ها از سطح یکسانی برخوردار نباشند، که اینها از عوامل ضعف ارتباط به شمار می‌روند. با تغییر در برخی از این خرج و برج‌ها، می‌توان افراد را به صله رحم ترغیب نمود و می‌توان حداقل می‌توان تا رفع آن بینش‌ها، به دید و بازدیدهای کوتاه مدت اقدام کرد.
'''تنظیم روابط:''' از آنجا که امروزه به خاطر زندگی شهری و اجتماعی پیچیده و …، ناهنجاری‌های زیادی گریبانگیر خانواده‌ها شده است، که البته بی‌مبالاتی و کم توجهی برخی خانواده‌ها نیز بدان دامن زده است، در این میان برخی والدین برای مصون ماندن خود و خانواده، بهترین راه را قطع ارتباط می‌دانند. البته باید اذعان کرد که برای پیشگیری و مصون ماندن از این انحرافات، لازم است که دررفت و آمد خیلی دقیق و حساب شده اقدام کرد.


{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
A.ahmadi
automoderated
۶٬۳۴۱

ویرایش

برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/20551»