روایت پنج روح پیامبران: تفاوت میان نسخه‌ها

با توجه به سوال مطرح شده باید به چند نکته اشاره شود:

این روایت و امثال آن با آیه {{قرآن|قل انما انا بشر مثلکم}} منافات دارد، زیرا آیه می‌گوید: پیامبران مثل دیگران بشرند، ولی روایت روح اضافه‌ای بنام «روح القدس» برای آنها اثبات می‌کند.

پاسخ این بخش از شبهه آن است که نه تنها روایت با آیه تنافی ندارد بلکه دقیقآً آیه را تبیین می‌کند، برای روشن شدن مطلب آیه مذکور و آیات دیگر را مورد بررسی قرار می‌گیرد.

در آیه آمده است: {{قرآن|ان نحن الا بشر مثلکم و لکن الله یمَنّ علی من شاء من عباده}}<ref>ابراهیم/۱۱.</ref> «ما بشری مثل شما هستیم ولی خدا بر هر یک از بندگانش که بخواهد منّت می‌نهد» در آیه همانندی انبیا را با دیگر انسان بیان می‌کند ولی یک نکته اضافه دارد و آن این که خداوند بر هر کسی که بخواهد، منّت می‌نهد، این منّت گذاری را در آیات دیگر بیان نموده است؛ آنجا که می‌فرماید: }}قل انما انا بشر مثلکم یوحی الّی…<ref>فصلت/۶؛ کهف/۱۱۰.</ref>{{قرآن| «بگو من بشری هستم مثل شما امتیازم این است که به من وحی می‌شود».

روح القدس، ملکی است که معارف وحی را بر پیامبر می‌رساند، یا آن قدرت و قوه باطنی است که وحی را مستقیماً دریافت می‌کند<ref>ر. ک. محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ترجمه سید جواد مصطفوی، تهران، انتشارات علمیّه اسلامّیه، ج۲، ص۱۶، ح۲، (۷۰۹).</ref> چنان‌که در روایت مورد پرسش دارد «فبروح القدس عرفوا ما تحت العرش الی ما تحت الثری». به وسیله روح القدس امور و مطالب (و معارف) زیر عرش تا نهایت خاک را می‌دانند و می‌شناسند. در روایات دیگر آمده است: «و روح القدس فبه حمل النّبوه…<ref>همان ج۲، ص۱۷، ح۷۱۰.</ref>» به وسیله روح القدس است که بار نبّوت را بر دوش می‌کشد. نتیجه پاسخ شبهه اول این شد که روایت مورد پرسش هیچ تنافی با آیات قرآن ندارد، چون قرآن شریف می‌گوید: امتیاز پیامبران نسبت به افراد بشر در داشتن وحی و دریافت آن است و روایات هم می‌گوید، پیغمبر روح و قدرتی دارد بنام «روح القدس» که وحی را دریافت می‌کند، یا آن روح، فرشته ای است که وحی را بر پیامبر می‌رساند. مولوی اشاره به همین نکته دارد، آن جا که می‌گوید:

ما و ایشان بسته خوابیم و خور

این نداستند ایشان از عمی

هر دو نی خوردند از یک آب خور

این یکی خالی و آن دیگر شکر

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

۴. حکمت الهی و ظرفّیت‌ها: مقتضای حکمت و عدل الهی این نیست که بدون توجّه به ظرفیتها، استعدادها و قابلیتها به همه انسانها یکسان و برابر، نعمت عطا فرماید به عنوان مثال کسی که قابلیت عصمت و مقام نبوت و امامت را ندارد، این مقام را به او اعطا نماید، این عین بی‌عدالتی و دور از مقتضای حکمت الهی است. به بیان دیگر، برای وجود یافتن یک حقّیقّت و واقعیت تنها فیاضیت و تام الفاعلیه بودن فاعل کافی نیست، بلکه قابلیت قابل (و قبول کننده) هم شرط است، لذا عدم قابلّیت و استعداد ذاتی در دیگران باعث محرومیت، چنان‌که استعداد ذاتی انبیاء و ائمه ـ علیه‌السّلام ـ باعث برخورداری آنها می‌شود.<ref>همان ص۲۵،۲۷؛ و ر.ک. علیزاده، در ساحل اندیشه، ص۱۶۵.</ref> نتیجه این شد که تلاش‌ها و مجاهدات‌های انبیاء و اولیاء استعداد و قابلیت ذاتی آنها، و وراثت و تربیت خانوادگی آنان عوامل افاضه «علم لدنی» و «عصمت» به آنان می‌باشد.

۱ـ پرسمان عصمت، حسن یوسفیان، تمام کتاب، مخصوصاً ص۷٬۴.

۲ـ پژوهش در عصمت، حسن یوسفیان، و احمد حسین شریفی، ۶۵٬۶۷.

۳ـ در ساحل اندیشه، علیزاده، ص۱۶۶٬۱۶۱.

۴ـ راهنماشناسی، استاد مصباح یزدی. ج۱، ص۱۲۰٬۱۲۲، و امام‌شناسی، ج۱، ص۱۱۵٬۱۱۳.

  | شناسه =

  | تیترها =

  | ویرایش =

  | لینک‌دهی =

  | اولویت =

  | کیفیت =