پرش به محتوا

متن خطبه غدیر از نظر علم رجال و درایه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۶: خط ۴۶:


* حدود ۲۱ نفر از مورّخین اهل سنّت چون بلاذری، ابن قتیبه، طبری و …؛
* حدود ۲۱ نفر از مورّخین اهل سنّت چون بلاذری، ابن قتیبه، طبری و …؛
* ۲۵ نفر از علمای حدیث اهل سنت، مانند ابن ادریس شافعی، احمد حنبل، ترمذی، نسائی، طحاوی؛
* ۲۵ نفر از علمای حدیث اهل سنت، مانند ابن ادریس شافعی، احمد حنبل، ترمذی، نسائی، طحاوی؛
* حدود ۱۰ نفر از مفسرین هم چون تفسیر طبری، ثعلبی، قرطبی؛
* حدود ۱۰ نفر از مفسرین هم چون تفسیر طبری، ثعلبی، قرطبی؛
* حدود ۷ نفر از متکلمین چون، قاضی ابی‌بکر باقلانی، ایجی شافعی، شریف جرجانی؛
* حدود ۷ نفر از متکلمین چون، قاضی ابی‌بکر باقلانی، ایجی شافعی، شریف جرجانی؛
* حدود پنج نفر از لغویین چون معجم‌البلدان حموی، تاج العروس زبیدی و… حدیث شریف غدیر را در کتاب‌های خود نقل نموده‌اند.<ref>الغدیر، ج۱، ص۸–۵.</ref> مجموع همهٔ آن‌ها به۵۰۰ نفر می‌رسد.<ref>سبحانی، جعفر، منشور عقاید امامیه، ص۱۶۰.</ref>
* حدود پنج نفر از لغویین چون معجم‌البلدان حموی، تاج العروس زبیدی و… حدیث شریف غدیر را در کتاب‌های خود نقل نموده‌اند.<ref>الغدیر، ج۱، ص۸–۵.</ref> مجموع همهٔ آن‌ها به۵۰۰ نفر می‌رسد.<ref>سبحانی، جعفر، منشور عقاید امامیه، ص۱۶۰.</ref>


۱ـ خوارزمی گوید: «واخبرنی سیدالحفّاظ ابومنصور شهردار بن شیرویه بن شهردار الدیلمی فیما کتب الّی من همدان ـ اخبرنا ابوالفتح عبدوس بن عبدالله الهمدانی ـ کتابه (اخبرناالشریف ابوطالب المفصّل بن الجعفری باصبهان اخبرنی الحافظ ابوبکر ابن مردویه اجازه، حدثنی جدّی) حدثنی عبدالله بن اسحاق النبوی، حدثنی الحسن بن علیلی العنزی، حدثنا محمدبن عبدالرحمان الذارع حدثنا قیس‌بن حفص، حدثنی علی‌بن الحسن، ابوالحسن العبدی، عن ابی هارون العبدی عن ابی سعید الخدری، انّ النبی(ص) یوم دعاالناس الی غدیر، امر بماکان تحت الشجره من الشوک فقمّ و ذلک یوم الخمیس ثم دعا الناس الی علّیٍ فاخذ بضبعه (بازو) فرفعها حتّی نظر الناس الی بیاض ابطه (سفیدی زیر بغل) ثم لم یتفرقا حتی نزلت {{قرآن|الیوم اکملت لکم دینکم تا آخر<ref>مائده/۳.</ref> فقال رسول الله(ص) الله اکبر علی اکمال الدین و اتمام النعمه و رضی الرّب برسالاتی، و الولایه لعلی، ثم قال اللهم وال من و الاه، و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله فقال حسان‌بن ثابت إءذن لی یا رسول الله ان اقول ابیاتاً قال: قل ببرکه الله تعالی فقال حسان بن ثابت یا معشر مشیخه قریش اسمعوا شهاده رسول الله(ص) ثمّ قال ینادیهم یوم االغدیر نبیّهم نجم و اسمع بالرسول منادیاً بانّی مولاکم نعم و نبیّکم فقالوا و لم یبدو هناک التعامیا .. فقال له قم یا علی فایتنی رضیتک من بعدی اماماً و هادیاً<ref>مناقب خوارزمی، همان، ص۱۳۵، روایت ۱۵۲ و ص۱۳۴، روایت ۱۵۰.</ref> و هم‌چنین ابن اثیر با اسناد خود حدیث غدیر را نقل نموده است<ref>ر. ک. محمد بن محمّد شیبانی، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، داراحیاء تراث العربی، ج۴، ص۲۸.</ref> و هم‌چنین قرطبی، این حدیث را با اسناد خود نقل نموده است،<ref>محمّد بن احمد انصاری قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، بیروت، داراحیاء اتراث العربی، ۱۴۰۵ق، ج۱۸، ص۲۷۸.</ref> و ابن کثیر دمشقی،<ref>ابوالفداء الحافظ بن کثیر دمشقی، البدایه و النهایهه، بیروت، مکتب المعارف، ج۷، ص۳۵۰.</ref> ابن‌ماجه قزوینی<ref>قزوینی، محمد، سنن، تحقیق محمّد فؤاد عبدالباقی.</ref> و متّقی هندی در کنزل العمّال<ref>متّقی هندی، علی، کنز العمّال فی سنن الاحوال، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۰۵ق، چاپ پنجم، ج۱۱، ص۶۰۹، روایت ۳۳۹۵۰، ص۶۰۲، روایت ۵–۳۲۹۰۴ و روایت ۳۲۹۱۶ و ص۶۰۹، روایت ۳۲۹۴۹ و ۳۲۹۵۰ و ص۶۱۰، ۳۲۹۵۱.</ref> به طرق مختلفی حدیث غدیر را نقل نموده است و… همین‌طور محدّثین جریان استدلال علی(ع) به حدیث غدیر را در مناسبت‌های مختلف، نقل نموده‌اند، مانند ابی الطفیل<ref>مسند ابن حبنل، ج۷، ص۸۲، ح۱۹۳۲۱.</ref> زیدبن ارقم<ref>نسائی، خصائص امیرالمؤمنین، ص۱۷۳، روایت۹۳؛ البدایه والنهایه، همان، ج۵، ص۲۱۱ و ج۷، ص۳۴۷.</ref> عامربن واثله،<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، بیروت، دارالحیاء الکتب، چاپ اوّل، ۱۳۷۹، ج۶، ص۱۶۸–۱۶۷.</ref> انس بن مالک،<ref>همان، ج۱۹، ص۲۱۷.</ref> عبدالرحمن بن ابی لیلی<ref>اسدالغابه، همان، ج۴، ص۲۸، باب العین.</ref> اصبغ بن نباته<ref>همان، ص۱۲۶، ج۶.</ref> و عمیره بن سعد،<ref>البدایه و النهایه، همان، ج۷، ص۳۴۸.</ref> زیدبن شبع، زاذان بن عمر<ref>سبط ابن‌جوزی، تذکره الخواص، بیروت، مؤسسه اهل البیت، ۱۴۰۱ق، ص۳۵.</ref> و ابن‌ولید. اگر کسی اهل انصاف و دارای مطالعه در تاریخ باشد، اعتراف می‌کند که حدیث شریف غدیر، از نظر سندی اصلاً قابل خدشه نیست. تنها اشکالی که مطرح شده است این است که این حدیث در صحیح بخاری و مسلم نقل نشده است. جواب آن این است که: اوّلاً این دلیل بی‌خبری یا تعصب آن‌ها است که حدیث را نقل نکرده‌اند، نه نقص حدیث؛ و ثانیاً خود اهل سنّت قاعده‌ای دارند به نام تقدیم مثبت برنافی، چنان‌که حلبی تصریح نموده است مثبت (و نقل کننده حدیث) بر نافی (وکسی که حدیث را نقل نکرده) مقدّم است.
'''خوارزمی''' گوید: «واخبرنی سیدالحفّاظ ابومنصور شهردار بن شیرویه بن شهردار الدیلمی فیما کتب الّی من همدان ـ اخبرنا ابوالفتح عبدوس بن عبدالله الهمدانی ـ کتابه (اخبرناالشریف ابوطالب المفصّل بن الجعفری باصبهان اخبرنی الحافظ ابوبکر ابن مردویه اجازه، حدثنی جدّی) حدثنی عبدالله بن اسحاق النبوی، حدثنی الحسن بن علیلی العنزی، حدثنا محمدبن عبدالرحمان الذارع حدثنا قیس‌بن حفص، حدثنی علی‌بن الحسن، ابوالحسن العبدی، عن ابی هارون العبدی عن ابی سعید الخدری، انّ النبی(ص) یوم دعاالناس الی غدیر، امر بماکان تحت الشجره من الشوک فقمّ و ذلک یوم الخمیس ثم دعا الناس الی علّیٍ فاخذ بضبعه (بازو) فرفعها حتّی نظر الناس الی بیاض ابطه (سفیدی زیر بغل) ثم لم یتفرقا حتی نزلت {{قرآن|الیوم اکملت لکم دینکم تا آخر<ref>مائده/۳.</ref> فقال رسول الله(ص) الله اکبر علی اکمال الدین و اتمام النعمه و رضی الرّب برسالاتی، و الولایه لعلی، ثم قال اللهم وال من و الاه، و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل من خذله فقال حسان‌بن ثابت إءذن لی یا رسول الله ان اقول ابیاتاً قال: قل ببرکه الله تعالی فقال حسان بن ثابت یا معشر مشیخه قریش اسمعوا شهاده رسول الله(ص) ثمّ قال ینادیهم یوم االغدیر نبیّهم نجم و اسمع بالرسول منادیاً بانّی مولاکم نعم و نبیّکم فقالوا و لم یبدو هناک التعامیا .. فقال له قم یا علی فایتنی رضیتک من بعدی اماماً و هادیاً<ref>مناقب خوارزمی، همان، ص۱۳۵، روایت ۱۵۲ و ص۱۳۴، روایت ۱۵۰.</ref> و هم‌چنین ابن اثیر با اسناد خود حدیث غدیر را نقل نموده است<ref>ر. ک. محمد بن محمّد شیبانی، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، داراحیاء تراث العربی، ج۴، ص۲۸.</ref> و هم‌چنین قرطبی، این حدیث را با اسناد خود نقل نموده است،<ref>محمّد بن احمد انصاری قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، بیروت، داراحیاء اتراث العربی، ۱۴۰۵ق، ج۱۸، ص۲۷۸.</ref> و ابن کثیر دمشقی،<ref>ابوالفداء الحافظ بن کثیر دمشقی، البدایه و النهایهه، بیروت، مکتب المعارف، ج۷، ص۳۵۰.</ref> ابن‌ماجه قزوینی<ref>قزوینی، محمد، سنن، تحقیق محمّد فؤاد عبدالباقی.</ref> و متّقی هندی در کنزل العمّال<ref>متّقی هندی، علی، کنز العمّال فی سنن الاحوال، بیروت، مؤسسه الرساله، ۱۴۰۵ق، چاپ پنجم، ج۱۱، ص۶۰۹، روایت ۳۳۹۵۰، ص۶۰۲، روایت ۵–۳۲۹۰۴ و روایت ۳۲۹۱۶ و ص۶۰۹، روایت ۳۲۹۴۹ و ۳۲۹۵۰ و ص۶۱۰، ۳۲۹۵۱.</ref> به طرق مختلفی حدیث غدیر را نقل نموده است و… همین‌طور محدّثین جریان استدلال علی(ع) به حدیث غدیر را در مناسبت‌های مختلف، نقل نموده‌اند، مانند ابی الطفیل<ref>مسند ابن حبنل، ج۷، ص۸۲، ح۱۹۳۲۱.</ref> زیدبن ارقم<ref>نسائی، خصائص امیرالمؤمنین، ص۱۷۳، روایت۹۳؛ البدایه والنهایه، همان، ج۵، ص۲۱۱ و ج۷، ص۳۴۷.</ref> عامربن واثله،<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج‌البلاغه، بیروت، دارالحیاء الکتب، چاپ اوّل، ۱۳۷۹، ج۶، ص۱۶۸–۱۶۷.</ref> انس بن مالک،<ref>همان، ج۱۹، ص۲۱۷.</ref> عبدالرحمن بن ابی لیلی<ref>اسدالغابه، همان، ج۴، ص۲۸، باب العین.</ref> اصبغ بن نباته<ref>همان، ص۱۲۶، ج۶.</ref> و عمیره بن سعد،<ref>البدایه و النهایه، همان، ج۷، ص۳۴۸.</ref> زیدبن شبع، زاذان بن عمر<ref>سبط ابن‌جوزی، تذکره الخواص، بیروت، مؤسسه اهل البیت، ۱۴۰۱ق، ص۳۵.</ref> و ابن‌ولید. اگر کسی اهل انصاف و دارای مطالعه در تاریخ باشد، اعتراف می‌کند که حدیث شریف غدیر، از نظر سندی اصلاً قابل خدشه نیست. تنها اشکالی که مطرح شده است این است که این حدیث در صحیح بخاری و مسلم نقل نشده است. جواب آن این است که: اوّلاً این دلیل بی‌خبری یا تعصب آن‌ها است که حدیث را نقل نکرده‌اند، نه نقص حدیث؛ و ثانیاً خود اهل سنّت قاعده‌ای دارند به نام تقدیم مثبت برنافی، چنان‌که حلبی تصریح نموده است مثبت (و نقل کننده حدیث) بر نافی (وکسی که حدیث را نقل نکرده) مقدّم است.


و ثالثاً، بخاری و مسلم بنای جمع‌آوری همه احادیث صحیحه را نداشته‌اند، چنان‌که ابن حجر تصریح می‌کند که خود بخاری تصریح نموده، که آنچه از روایات صحیحه نقل نکرده‌ام، بیش از آن است که جمع‌آوری نموده‌ام.<ref>ابن حجر عسقلانی، مقدّمه فتح الباری، (در یک جلد)، مصر، مطبعه السلفیه، منابع شیعه؛ ۱ـ الغدیر، ج۱و ۲، (پیشین)؛ ۲ـ مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از دانشمندان، پیام قرآن، قم، نسل جوان، چاپ دوّم، ۱۳۷۴، ج۹، ص۲۰۰–۱۸۳؛ ۳ـ مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیّه، ج۵، ص۲۳–۲؛ و…</ref>
و ثالثاً، بخاری و مسلم بنای جمع‌آوری همه احادیث صحیحه را نداشته‌اند، چنان‌که ابن حجر تصریح می‌کند که خود بخاری تصریح نموده، که آنچه از روایات صحیحه نقل نکرده‌ام، بیش از آن است که جمع‌آوری نموده‌ام.<ref>ابن حجر عسقلانی، مقدّمه فتح الباری، (در یک جلد)، مصر، مطبعه السلفیه، منابع شیعه؛ ۱ـ الغدیر، ج۱و ۲، (پیشین)؛ ۲ـ مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از دانشمندان، پیام قرآن، قم، نسل جوان، چاپ دوّم، ۱۳۷۴، ج۹، ص۲۰۰–۱۸۳؛ ۳ـ مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیّه، ج۵، ص۲۳–۲؛ و…</ref>
۱٬۴۰۷

ویرایش