automoderated، ناظمان (CommentStreams)
۱۵٬۱۴۷
ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
== نیکی به والدین همراه با آیات توحید == | == نیکی به والدین همراه با آیات توحید == | ||
۱. احسان و نیکی به والدین در چهار مورد در ردیف توحید قرار داده شده است و هم ردیف بودن این دو مسئله بیانگر عظمتی است که اسلام درباره نیکی به پدر و مادر مطرح کرده است: {{قرآن|لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً | ۱. احسان و نیکی به والدین در چهار مورد در ردیف توحید قرار داده شده است و هم ردیف بودن این دو مسئله بیانگر عظمتی است که اسلام درباره نیکی به پدر و مادر مطرح کرده است: {{قرآن|لا تَعْبُدُونَ إِلاَّ اللَّهَ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً|ترجمه=جز خداوند یگانه را پرستش نکنید و به پدر و مادر نیکی کنید.|سوره=بقره|آیه=۸۳}} ؛ و همینطور آیات ۳۶ سوره نساء، ۲۳ اسراء، ۱۵۱ انعام. | ||
معلوم میشود که احسان به پدر و مادر بعد از مسئله توحید واجبترین واجبات است چنانکه مسئله عقوق والدین بعد از شرک ورزیدن به خدا از بزرگترین گناهان کبیره است<ref>موسوی، سید محمد باقر، المیزان، تهران، انتشارات محمدی، ۱۳۶۳، ج۲۵، ص۱۳۹.</ref> و در یک مورد سپاسگزاری از آنان را در کنار سپاسگزاری از خدا قرار میدهد {{قرآن|ان اشکرلی و لوالدیک}}<ref>لقمان/ ۱۴.</ref> که برای من و برای پدر و مادرت شکر به جا آور؛ و نیز از آیات یاد شده استفاده میشود که تعظیم و احترام والدین حتی اگر کافر باشند لازم است؛<ref>الفخر رازی، التفسیر الکبیر، ج۳، ص۱۶۵.</ref> زیرا کلمه «بالوالدین» مطلق است و مقید به مؤمن بودن، نشده است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۱، ج۶، ص۳۳.</ref> | |||
== نیکی به پدر و مادر از اصول انسانی == | == نیکی به پدر و مادر از اصول انسانی == | ||
۲. خداوند در قرآن کریم در سه جا تعبیر به {{قرآن|وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ}}<ref>عنکبوت/ ۸، لقمان/ ۱۴، احقاف/ ۱۵.</ref> را آورده که اشاره به این است که نیکی به پدر و مادر از اصول انسانی است و به صورت یک قانون تکوینی در نهاد همه انسانها وجود دارد و به ویژه تعبیر به «انسان» که این قانون مخصوص به مؤمنان نیست، بلکه هر کسی شایسته نام انسان است باید در برابر پدر و مادر حقشناس باشد.<ref>تفسیر نمونه، همان، ج۱۶، ص۲۱۵.</ref> | ۲. خداوند در قرآن کریم در سه جا تعبیر به {{قرآن|وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ|ترجمه=و انسان را درباره پدر و مادرش سفارش كرديم.}}<ref>عنکبوت/ ۸، لقمان/ ۱۴، احقاف/ ۱۵.</ref> را آورده که اشاره به این است که نیکی به پدر و مادر از اصول انسانی است و به صورت یک قانون تکوینی در نهاد همه انسانها وجود دارد. و به ویژه تعبیر به «انسان» که این قانون مخصوص به مؤمنان نیست، بلکه هر کسی شایسته نام انسان است باید در برابر پدر و مادر حقشناس باشد.<ref>تفسیر نمونه، همان، ج۱۶، ص۲۱۵.</ref> | ||
علامه طباطبائی در احترام به والدین به عقل نیز تمسک میکند و میگوید: «اعتبار عقلی هم مؤید این معنا است،<ref>ترجمه المیزان، همان، ج۱۴، ص۲۵۷.</ref> زیرا رابطه عاطفی بین پدر و مادر از یک طرف و فرزندان از طرف دیگر از بزرگترین روابط اجتماعی است که قوام جامعه انسانی بدانهاست.<ref>ترجمه المیزان، همان، ج۲۵، ص۱۴۰.</ref> | |||
== مقدم در وصیت == | == مقدم در وصیت و انفاق == | ||
۳. در وصیت نیز پدر و مادر مقدم هستند {{قرآن|إِنْ | ۳. در وصیت نیز پدر و مادر مقدم هستند {{قرآن|ُ إِنْ تَرَكَ خَيْراً الْوَصِيَّةُ لِلْوالِدَيْنِ وَ الْأَقْرَبين|ترجمه=اگر مالى بر جاى گذارد، براى پدر و مادر و خويشاوندان [خود] به طور پسنديده وصيت كند.|سوره=بقره|آیه=۱۸۰}} {{قرآن|قُلْ ما أَنْفَقْتُمْ مِنْ خَیْرٍ فَلِلْوالِدَیْنِ|ترجمه=میپرسند در راه خدا چه انفاق کنیم؟ بگو آنچه میتوانید درباره پدران و مادران انفاق نمایید.|سوره=بقره|آیه=۱۴}} بهترین مصداق انفاق را والدین میداند. قرآن کریم به صراحت دستور میدهد که مسلمانان از هرگونه بذل و بخششی به والدین خودداری نکنند. | ||
== احسان به والدین، شیوه پیامبران == | == احسان به والدین، شیوه پیامبران == | ||
۴. قرآن شیوه رهبران آسمانی و آموزگاران الهی را نقل میکند که آنان نسبت به پدر و مادر به شدت احترام میکردند و پس از درگذشت آنان در حق آنها استغفار مینمودند و با ملاحظه آیات زیر این مطلب روشن میشود: | ۴. قرآن شیوه رهبران آسمانی و آموزگاران الهی را نقل میکند که آنان نسبت به پدر و مادر به شدت احترام میکردند و پس از درگذشت آنان در حق آنها استغفار مینمودند و با ملاحظه آیات زیر این مطلب روشن میشود: وَ بَرًّا بِوالِدَيْهِ<ref>مریم/ ۱۴.</ref> یعنی حضرت یحیی نسبت به پدر و مادرش خوشرفتار و نیکوکار و پرمحبت بود و همچنین حضرت عیسی(ع) میفرماید: {{قرآن|و براً بوالدتی}}<ref>مریم/ ۳۲.</ref> خداوند مرا نیکوکار و قدردان و خیرخواه، نسبت به مادرم قرار داده است.<ref>تفسیر نمونه، همان، ج۱۳، ص۱۳.</ref> حضرت ابراهیم(ع) ازخداوند درخواست مینماید که خداوند او و والدینش و مؤمنان را روز حساب بیامرزد {{قرآن|رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ}}<ref>ابراهیم/ ۴۱ و نیز نمل/ ۱۹، نوح/ ۲۸.</ref> | ||
== مقام مادر == | == مقام مادر == | ||
۵. در قرآن کریم در چند آیه درد و رنجهای طاقتفرسای مادر را تشریح میکند {{قرآن|وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلی وَهْنٍ… | ۵. در قرآن کریم در چند آیه درد و رنجهای طاقتفرسای مادر را تشریح میکند {{قرآن|وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلی وَهْنٍ…|ترجمه=و به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردهایم، مادرش به او حامله شد در حالی که سستی بر روی سستی عارض او میگشت.|سوره=لقمان|آیه=۱۴}} آیاتی که در مورد حقشناسی از والدین آمده بر دو قسم است، یک قسم حقشناسی مشترک پدر و مادر را بیان میکند و قسم دیگر آیاتی است که ویژه حقشناسی و زحمت مادر است زیرا در سوره لقمان آیه ۱۴ و سوره احقاف، آیه ۱۵، ابتدا مسئله احسان به پدر و مادر را بیان کرد، سپس مادر را جداگانه ذکر کرد که فرزند را با مشقت و رنج حمل و وضع میکند و این دلالت بر عظمت حق مادر میکند. | ||
مرحوم علامه طباطبایی میگوید: «دنبال سفارش به نیکی به والدین به ناراحتیهایی که مادر انسان در دوران حاملگی، وضع حمل و شیر دادن تحمل میکند تا اشاره کرده باشد به ملاک حکم و عواطف و غریزه رحمت و رأفت انسان را برانگیزد، لذا میفرماید: {{قرآن|حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ کُرْهاً وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً…}}<ref>احقاف/ ۱۵.</ref> به ویژه مادرش که او را به دشواری حمل کرد و به وضعی ناراحتکننده بزایید و حمل او تا روزی که از شیرش میگیرد سیماه است. یعنی مادر انسان او را به حملی کراهتآور مشقتآور حمل کرد چون حمل یک انسان در شکم، سنگین است وضع حمل بسیار سخت و طاقت فرسا است.»<ref>. ترجمه المیزان، همان، ج۱۸، ص۳۰۴.</ref> | |||
۶. با تمام این تأکیدها و سفارشها نباید رابطه انسان و پدر و مادرش مقدم بر رابطه او با خدا باشد و هرگز نباید عواطف خویشاوندی حاکم بر اعتقاد مکتبی او گردد. | == اطاعت از پدر و مادر در راستای اطاعت از خدا == | ||
۶. با تمام این تأکیدها و سفارشها نباید رابطه انسان و پدر و مادرش مقدم بر رابطه او با خدا باشد و هرگز نباید عواطف خویشاوندی حاکم بر اعتقاد مکتبی او گردد. {{قرآن|وَ إِنْ جاهَداکَ علی اَنْ تُشْرِکَ بِی ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ|ترجمه=و اگر تو را وادارند تا در باره چيزى كه تو را بدان دانشى نيست به من شرك ورزى، از آنان فرمان مبر.|سوره=لقمان|آیه=۱۵}} ولی بر انسان لازم است که در امور دنیوی، نه در احکام شرعی که راه خداست، با پدر و مادر بهطور پسندیده و متعارف مصاحبت کند. | |||
== احترام فراوان به پدر و مادر == | == احترام فراوان به پدر و مادر == | ||
۷. قرآن کریم کمترین بیاحترامی را درباره والدین اجازه نداده چنانکه میفرماید: {{قرآن| | ۷. قرآن کریم کمترین بیاحترامی را درباره والدین اجازه نداده چنانکه میفرماید: {{قرآن|إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ كِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ|ترجمه=اگر يكى از آن دو يا هر دو، در كنار تو به سالخوردگى رسيدند به آنها [حتى] «اوف» مگو|سوره=اسراء|آیه=۲۳}} اگر حکم را اختصاص به دوران پیری پدر و مادر داده از این جهت بوده که پدر و مادر، در آن دوران سختترین حالات را دارند و بیشتر احساس احتیاج به کمک فرزند مینمایند<ref>المیزان، ترجمه موسوی، ج۲۵، ص۱۴۰.</ref> و الّا چه محتاج باشند یا نباشند، احترام آنان واجب است و در معاشرت و سخن گفتن رعایت آنها را باید نمود. | ||
<span></span> | <span></span> |