پرش به محتوا

حقیقت توسل: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۲۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۵ اکتبر ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۹: خط ۱۹:
قرآن کریم می فرماید:
قرآن کریم می فرماید:


{{قرآن|یا ایّها الّذین آمنوا اِتّقو الله وَ ابْتغوا الیه الوسیله و جاهِدوا فی سبیلِهِ لَعلَّکُم تُفْلِحون<ref>مائده/ ۳۵.</ref> ای مؤمنان، پرهیزکار باشید و به سوی خدا، وسیله فراهم سازید و در راه او مبارزه کنید، باشد که رستگار گردید.
{{قرآن|یا ایّها الّذین آمنوا اِتّقو الله وَ ابْتغوا الیه الوسیله و جاهِدوا فی سبیلِهِ لَعلَّکُم تُفْلِحون}}<ref>مائده/ ۳۵.</ref> ای مؤمنان، پرهیزکار باشید و به سوی خدا، وسیله فراهم سازید و در راه او مبارزه کنید، باشد که رستگار گردید.


موضوع مهمی که در این [[آیه]] شریفه مورد توجه قرار گرفته، دستوری است که درباره اتّخاذ «وسیله» به افراد با [[ایمان]] داده شده است، «وسیله» همانطوری که در بیان معنای لغوی آن بیان شد. در اصل به معنای چیزی که باعث تقرب به دیگری از روی علاقه و رغبت می‌شود، می‌باشد؛ بنابراین وسیله در آیه فوق معنی بسیار وسیعی دارد و هر کار و هر چیزی را که باعث نزدیک شدن به پیشگاه مقدس [[پروردگار]] می‌شود، شامل می‌گردد که مهم‌ترین آن‌ها ایمان به [[خدا]] و [[پیامبر اکرم(ص)]] و [[جهاد]]}}<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ هفتم، ج ۴، ص ۳۶۴.</ref> و… خواهد بود (در بحث اقسام توسل خواهد آمد)
موضوع مهمی که در این [[آیه]] شریفه مورد توجه قرار گرفته، دستوری است که درباره اتّخاذ «وسیله» به افراد با [[ایمان]] داده شده است، «وسیله» همانطوری که در بیان معنای لغوی آن بیان شد. در اصل به معنای چیزی که باعث تقرب به دیگری از روی علاقه و رغبت می‌شود، می‌باشد؛ بنابراین وسیله در آیه فوق معنی بسیار وسیعی دارد و هر کار و هر چیزی را که باعث نزدیک شدن به پیشگاه مقدس [[پروردگار]] می‌شود، شامل می‌گردد که مهم‌ترین آن‌ها ایمان به [[خدا]] و [[پیامبر اکرم(ص)]] و [[جهاد]]<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، چاپ هفتم، ج ۴، ص ۳۶۴.</ref> و… خواهد بود (در بحث اقسام توسل خواهد آمد)


از قرآن برمی‌آید که [[انبیاء]] و اولیاء واسطهٔ بین خالق و خلق هستند و می‌توانند بین بنده و خداوند وساطت کنند:
از قرآن برمی‌آید که [[انبیاء]] و اولیاء واسطهٔ بین خالق و خلق هستند و می‌توانند بین بنده و خداوند وساطت کنند:


{{قرآن|وَلوانهم اذ ظلموا انفسهم جاءُوک فاستغفرواالله واستغفرلهم الرسول لوجدواالله تواباً رحیماً<ref>نساء/ ۶۴.</ref> اگر آن‌ها هنگامی که به خویشتن ستم کردند (و مرتکب گناهی شدند) به نزد تو می‌آمدند و از خداوند طلب عفو و بخشش می‌کردند و رسول نیز برای آن‌ها طلب عفو می‌کرد، خدا را توبه پذیر و مهربان می‌یافتند.
{{قرآن|وَلوانهم اذ ظلموا انفسهم جاءُوک فاستغفرواالله واستغفرلهم الرسول لوجدواالله تواباً رحیماً}}<ref>نساء/ ۶۴.</ref> اگر آن‌ها هنگامی که به خویشتن ستم کردند (و مرتکب گناهی شدند) به نزد تو می‌آمدند و از خداوند طلب عفو و بخشش می‌کردند و رسول نیز برای آن‌ها طلب عفو می‌کرد، خدا را توبه پذیر و مهربان می‌یافتند.


{{قرآن|قالُوایا أبانا اسْتغفر لَنا ذُنُوبنا اِنّا کُنّا خاطِئین}}<ref>یوسف/ ۹۷.</ref> «گفتند (برادران یوسف) ای پدر! برای ما از درگاه خدا استغفار و طلب بخشش نما، که ما خطاکار هستیم».
{{قرآن|قالُوایا أبانا اسْتغفر لَنا ذُنُوبنا اِنّا کُنّا خاطِئین}}<ref>یوسف/ ۹۷.</ref> «گفتند (برادران یوسف) ای پدر! برای ما از درگاه خدا استغفار و طلب بخشش نما، که ما خطاکار هستیم».


از مفهوم دو آیه فوق چنین استفاده می‌شود که انبیاء و اولیای حق، می‌توانند میان خدا و بندگان گناه کار، واسطه شوند و به خاطر آن‌ها، خداوند از معصیت و عصیان انسان‌ها بگذردوآنان راموردعفو خویش قراردهد.
از مفهوم دو آیه فوق چنین استفاده می‌شود که انبیاء و اولیای حق، می‌توانند میان خدا و بندگان گناه کار، واسطه شوند و به خاطر آن‌ها، خداوند از معصیت و عصیان انسان‌ها بگذرد و آنان را مورد عفو خویش قراردهد.


===توسل در روایات===
===توسل در روایات===
ازروایات متعددی که از طرق شیعه و اهل تسنن دراین زمینه واردشده نیز به خوبی استفاده می‌شود که توسل به معنای مذکور، هیچ گونه اشکالی ندارد، بلکه این کار از جملهٔ کارهای خوب به حساب میآید، تعداد این روایات بسیار زیاد است و در کتاب‌های متعددی نقل شده است.
از روایات متعددی که از طرق [[شیعه]] و [[اهل سنت]] دراین زمینه وارد شده نیز به خوبی استفاده می‌شود که توسل به معنای مذکور، هیچ گونه اشکالی ندارد، بلکه این کار از جملهٔ کارهای خوب به حساب می‌آید، تعداد این روایات بسیار زیاد است و در کتاب‌های متعددی نقل شده است.


===توسل در روایات اهل سنّت===
===توسل در روایات اهل سنّت===
در منابع روایی شیعه موضوع توسل به قدری واضح و روشن است که نیاز به نقل حدیث ندارد ولذا به عنوان نمونه فقط به ذکر چند روایت که در کتاب‌های معروف اهل تسنن نقل شده، اشاره می‌کنیم:
در منابع روایی شیعه موضوع توسل به قدری واضح و روشن است که نیاز به نقل حدیث ندارد و لذا به عنوان نمونه فقط به ذکر چند روایت که در کتاب‌های معروف اهل تسنن نقل شده، اشاره می‌کنیم:


* احمد بن حنبل در مسند خود از عثمان بن حنیف، چنین روایت می‌کند:
* احمد بن حنبل در مُسند خود از عثمان بن حنیف، چنین روایت می‌کند:
«مردی نابینا نزد پیامبر گرامی آمد و گفت: از خدا بخواه تا مرا عافیت بخشد، پیامبر فرمود: اگر می‌خواهی دعا نمایم و اگر مایل هستی به تأخیر می‌اندازم و این بهتر می‌باشد. مرد نابینا عرض کرد: دعا بفرما. پیامبر گرامی او را فرمان داد تا وضو بگیرد و در وضوی خود دقت نماید و دو رکعت نماز بگذارد و این چنین دعا کند: پروردگارا! من از تو درخواست می‌کنم و به وسیله محمد، پیامبر رحمت به تو روی می‌آورم ای محمد من در مورد نیازم به وسیله تو به پروردگار خویش متوجه می‌شوم تا حاجتم را برآورده فرمایی، خدایا او را شفیع من گردان».}}<ref>آلوسی، شهاب الدین، سید المحمود روح المعانی، بیروت، انتشارات دار احیاء التراث العربی، ج ۶، ص ۱۲۵.</ref>
«مردی نابینا نزد پیامبر گرامی آمد و گفت: از خدا بخواه تا مرا عافیت بخشد، پیامبر فرمود: اگر می‌خواهی [[دعا]] نمایم و اگر مایل هستی به تأخیر می‌اندازم و این بهتر می‌باشد. مرد نابینا عرض کرد: دعا بفرما. پیامبر گرامی او را فرمان داد تا وضو بگیرد و در وضوی خود دقت نماید و دو رکعت [[نماز]] بگذارد و این چنین دعا کند: پروردگارا! من از تو درخواست می‌کنم و به وسیله محمد، پیامبر رحمت به تو روی می‌آورم ای محمد من در مورد نیازم به وسیله تو به پروردگار خویش متوجه می‌شوم تا حاجتم را برآورده فرمایی، خدایا او را شفیع من گردان».}}<ref>آلوسی، شهاب الدین، سید المحمود روح المعانی، بیروت، انتشارات دار احیاء التراث العربی، ج ۶، ص ۱۲۵.</ref>


ازاین روایت به خوبی استفاده می‌شود که توسل به پیامبر گرامی (صلی الله علیه وآله) به منظور برآورده شدن نیاز، به وسیله آن حضرت جایز است، بلکه رسول خدا آن مردِ نابینا را فرمان داد تا آن گونه دعا کند، و با وسیله قرار دادن پیامبر (صلی الله علیه وآله) بین خود و خدا، از پروردگار درخواست نماید و این معنا همان توسل به اولیای الهی و عزیزان درگاه خداوند است.<ref>حسینی نسب، سیدرضا، شیعه پاسخ می‌دهد، نشر مشعر، چاپ دوم، ص ۱۴۷.</ref>
از این روایت به خوبی استفاده می‌شود که توسل به پیامبر گرامی(ص) به منظور برآورده شدن نیاز، به وسیله آن حضرت جایز است، بلکه رسول خدا آن مردِ نابینا را فرمان داد تا آن گونه دعا کند، و با وسیله قرار دادن پیامبر(ص) بین خود و خدا، از پروردگار درخواست نماید و این معنا همان توسل به اولیای الهی و عزیزان درگاه خداوند است.<ref>حسینی نسب، سیدرضا، شیعه پاسخ می‌دهد، نشر مشعر، چاپ دوم، ص ۱۴۷.</ref> و مدد گرفتن و شفاعت خواستن در پیشگاه خداوند از پیامبر(ص) و از مقام و شخصیت او، هم پیش از خلقت او مجاز بوده است و هم بعد از تولد و هم بعد از رحلتش و همچنین است توسل جستن نسبت به [[اهل بیت]] پیامبر(ص):
: آل النبی، ذریتی و هم الیه وسیلتی ارجو بهم اعطی غداً بیدالیمین صحیفتی<ref>السمهودی، نورالدین، دار احیاءالتراث العربی، بیروت، مجلد دوم (ج ۳ و ۴)، ص ۱۳۷۱.</ref>


و مدد گرفتن و شفاعت خواستن در پیشگاه خداوند از پیامبر (صلی الله علیه وآله) و از مقام و شخصیت او، هم پیش از خلقت او مجاز بوده است و هم بعد از تولد و هم بعد از رحلتش و همچنین است توسل جستن نسبت به اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه وآله):
خاندان پیامبر وسیلهٔ من هستند، آن‌ها در پیشگاه او سبب تقرّب من می‌باشند. امیدوارم به سبب آن‌ها فردای قیامت نامه عمل من به دست راست من سپرده شود.


: آل النبی ذریتی و هم الیه وسیلتی ارجو بهم اعطی غداً بیدالیمین صحیفتی<ref>السمهودی، نورالدین، دار احیاءالتراث العربی، بیروت، مجلد دوم (ج ۳ و ۴)، ص ۱۳۷۱.</ref>
بنابراین مانعی در توسل به پیشگاه خداوند به مقام پیامبر(ص) و اوصیا و اولیا الهی دیده نمی‌شود، و توسل جستن به هر امری و هر کسی که حقیقتاً در پیشگاه خدا مقامی داشته باشد مانعی ندارد.
 
خاندان پیامبر وسیلهٔ من هستند، آن‌ها در پیشگاه او سبب تقرّب من می‌باشند. امیدوارم به سبب آن‌ها فردای قیامت نامه عمل من به دست راست من سپرده شود.


بنابراین مانعی در توسل به پیشگاه خداوند به مقام پیامبر (صلی الله علیه وآله) واوصیا و اولیا الهی دیده نمی‌شود، و توسل جستن به هر امری و هر کسی که حقیقتاً در پیشگاه خدا مقامی داشته باشد مانعی ندارد.
===اقسام توسل===
===اقسام توسل===


۷٬۲۳۰

ویرایش