پرش به محتوا

بدبینی: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۳۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۵ ژانویهٔ ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


== مفهوم‌شناسی ==
== مفهوم‌شناسی و جایگاه ==
ظن و گمان هر دو به یک معناست و ظن نوعی ادراک نفسانی است که در این ادراک رجحان و غلبه وجود دارد و طرف راجح شک را ظنّ می‌گویند یعنی اگر اعتقاد پنجاه در پنجاه را شک بدانیم، طرف راجح را ظن و گمان می‌گویند که بیش از پنجاه درصد است و بر شک غلبه دارد و ظن نقطه مقابل وهم است که کمتر از پنجاه درصد است.<ref>حسینی دشتی، مصطفی، معارف و معاریف، انتشارات مفید، ۱۳۷۶، ج۷.</ref> ظن مرتبه حدس کمتر از صد در صد تا پنچاه در صد است؛ و هم نیز حدس کمتر از پنجاه در صد به شمار می‌رود. از نظر دینی سوء ظن، یعنی گمان بد زندن درباره سخن یا رفتار کسی که یقین به بد بودن آن رفتار نداریم؛ ولی به دلیلی نسبت به آن قضاوت منفی می‌کنیم. مثلاً عبادتی را از کی ببیند و در ذهن خود فکر کند که آن شخص عبادتش را از روی ریا انجام می‌دهد.
بدبینی، به این معنا است که عمل دیگران با اینکه امکان تفسیر آن به صورت نیکو وجود دارد، به صورت بد و نادرست تفسیر شود. این صفت یکی از [[رذائل اخلاقی]] و  
 
ترتیب اثر دادن به آن [[گناه]] و [[حرام]] است. در [[قرآن]] نیز از بدبینی [[نهی]] شده و برخی از بدبینی‌ها گناه دانسته شده است.<ref>حجرات:۱۲.</ref>
 
از بدبینی در برخی روایات و کتاب‌های اخلاقی به سوء ظن تعبیر شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم، با تصحیح مهدی رجایی، قم، دار الکتاب الاسلامی،۱۴۱۰ق، ص۶۵۰.
 
</ref> ظن یا گمان، نوعی ادارک نفسانی است که درجه آن از شک بیشتر است. شک هنگامی است که دو طرف احتمال مساوی باشد؛ ولی ظن هنگامی که یکی از دو طرف دارای احتمال بیشتری است.<ref>حسینی دشتی، مصطفی، معارف و معاریف، انتشارات مفید، ۱۳۷۶، ج۷.</ref>
 
ظن مرتبه حدس کمتر از صد در صد تا پنچاه در صد است؛ و هم نیز حدس کمتر از پنجاه در صد به شمار می‌رود. از نظر دینی سوء ظن، یعنی گمان بد زندن درباره سخن یا رفتار کسی که یقین به بد بودن آن رفتار نداریم؛ ولی به دلیلی نسبت به آن قضاوت منفی می‌کنیم. مثلاً عبادتی را از کی ببیند و در ذهن خود فکر کند که آن شخص عبادتش را از روی ریا انجام می‌دهد.


۴. سوء ظن
۴. سوء ظن
automoderated
۶٬۳۴۱

ویرایش