ویکی پاسخ:اثبات‌پذیری

از ویکی پاسخ
(تغییرمسیر از اثبات‌پذیری)

گنجاندن مطالب در ویکی‌پاسخ بستگی به قابل تأیید بودن آنها است. به عبارت دیگر محک گنجایش مطالب این است که خوانندگان مقاله قادر باشند، مطالب اضافه شده به ویکی‌پاسخ را از نظر منابع معتبر مورد بررسی قرار دهند. هر مطلبی که منبعِ آن یاد نشده باشد می‌تواند مورد چالش قرار گرفته و در نهایت حذف شود. ویرایشگران باید منبع معتبری برای هر نقل قول یا هر مطلبی که امکان به چالش کشیده شدن آن باشد، ارائه کنند، وگرنه آن مطالب برچسب خورده و نهایتاً پاک خواهند شد.

هر آنچه که به ویکی‌پاسخ اضافه می‌شود باید به منبعی منتسب گردد که به ارائه مطالب درست معروف باشد و متناسب با اطلاعات مربوط باشد. تمام مطالب در فضای اصلی ویکی‌پاسخ، باید قابل تأیید باشد. تمام گفته‌ها و هر موضوعی که مورد بحث بوده یا امکانش هست که مورد مباحثه قرار گیرد باید دارای یک منبع‌دهی خط به خط شود که به طور مستقیم مورد را تأیید کند. که این کار از طریق افزودن یک منبع داخل متن که ادعای مطرح شده در متن را حمایت می‌کند انجام می‌شود.

تأیید پذیری یکی از سیاست‌های اصلی ویکی‌پاسخ است. مجموعه سیاست‌های ویکی پاسخ به کمک هم، نوع و کیفیت مطالبی را که در فضای نام اصلی قابل قبول است مشخص می‌کنند. این سیاست‌ها را نباید جدا از یکدیگر بررسی و تفسیر کرد.

چه زمانی منبع معتبر لازم است

تمام نقل قول‌ها و محتوایی که به چالش کشیده شده یا ممکن است به چالش کشیده شود باید دارای منبعی معتبر باشد. منابع را به طور واضح و دقیق استفاده کنید، و هر زمان که لازم است شمارهٔ صفحه را هم ذکر کنید.

مسئولیت ارائه مدرک با ویرایشگری است که مطلب را اضافه می‌کند یا بازیابی می‌کند. شما می‌توانید هر محتوایی را که فاقد منبع است پاک کنید. اینکه به چه سرعت این کار باید انجام شود بستگی به محتوا و وضعیت کلی مقاله دارد. باید توجه داشت، هیچ محتوای بدون منبع (یا دارای منبع ضعیف) را در مقاله‌هایی که ممکن است بر اعتبار مدخل لطمه بزند، باقی نگذارد.

منابع معتبر

چه منابعی معتبر دانسته می‌شوند

واژهٔ «منبع» در ویکی‌پاسخ سه معنای مختلف دارد: خود اثری که منبع قرار می‌گیرد (نظیر یک نوشته، مقاله، جریده یا کتاب)، خالق اثر (مثلاً نویسنده) و ناشر اثر هر سهٔ این موارد روی اعتبار منبع اثر می‌گذارند.

مقاله‌ها باید مبتنی بر مراجع موثق و معتبر و غیرخودنوشته و مشهور به درستی باشند. منبع باید منتشر شده باشد (به طریقی در اختیار عموم قرار گرفته باشد)؛ محتوای منتشر نشده منبعی معتبر دانسته نمی‌شود. منبع باید مستقیماً محتوایی که در مقاله آمده را حمایت کند و متناسب با ادعاهای مطرح شده در مقاله باشد. تناسب منبع با محتوا، بستگی به محتوا دارد. در حالت کلی، بهترین منابع دارای ساختاری حرفه‌ای هستند که اجازه بررسی حقانیت مطالب، مسایل حقوقی، شواهد و ادعاها را می‌دهد. به عنوان یک قانون ساده، هر چه در خصوص موارد یادشده سخت‌گیری بیشتری اعمال شده باشد، منبع معتبرتر است.

مطالب چاپ شده توسط انتشارات دانشگاهی دارای بازبینی دقیق مطالب دارای ارزش بسیار بالایی بوده و در موضوعاتی نظیر تاریخ، پزشکی و علوم معمولاً قابل اعتمادترین منابع تلقی می‌شوند. با این حال، اینها تنها منابع معتبر در این حوزه‌ها نیستند. مطالبی که از منابع غیر آکادمیک نقل شده ممکن است در برخی موضوعات استفاده شوند، خصوصاً اگر در انتشارات وزینی چاپ شده باشند. سایر منابع معتبر عبارتند از کتاب‌های دانشگاهی، کتاب‌هایی که توسط ناشران معتبر به چاپ رسیده باشند، مجلات و نشریات، و روزنامه‌های عمومی. منابع الکترونیکی نیز با رعایت شرایط بالا می‌توانند به عنوان منبع به کار بروند.

منابعی که معمولاً معتبر نیستند

منابع غیرمعتبر آن‌هایی هستند که شهرت ضعیفی در تایید کردن درستی مطالب منتشر شده دارند، یا روند ویراستاری مناسبی ندارند. این منابع شامل وب‌گاه‌ها و منابع چاپ شده‌ای هستند که به انتشار دیدگاه‌های افراطی یا تبلیغاتی می‌پردازند، یا اتکای زیادی به شایعات و نظرات شخصی دارند. منابع نامعتبر باید تنها در نوشته‌های مرتبط با خودشان به عنوان منبع استفاده شوند. این منابع عموماً برای استفاده در مقاله‌های مرتبط با دیگر موضوعات مناسب نیستند.

وب‌نوشت‌ها (وب‌لاگ‌ها) نیز قسمی از منابع خود-چاپ‌شده محسوب می‌شوند که مستلزم دقت فراوان در استفاده می‌باشند. منظور از وب‌نوشت در اینجا، وب‌نوشت‌های شخصی و گروهی است. همانند دیگر انواع منابع خود-چاپ‌شده، وب‌نوشت‌ها هم منبع معتبری محسوب نمی‌شوند و به خصوص در مقاله‌های مرتبط با افراد زنده نباید از آن‌ها به عنوان منبع استفاده کرد.

در دسترس بودن

یکی از ابعاد اثبات‌پذیری در ویکی‌پاسخ آن است که هر کسی بتواند بررسی کند که محتوای موجود در ویکی‌پاسخ قبلاً در یک منبع معتبر منتشر شده‌است. از این رو اصل اثبات‌پذیری القا کنندهٔ اهمیت دسترسی آسان به منابع است. برخی منابع برخط ممکن است نیاز به پرداخت پول داشته باشند و برخی منابع چاپی ممکن است فقط در کتابخانه‌های دانشگاهی در دسترس باشند. در ویکی‌پاسخی انگلیسی ویکی‌پروژه‌ای برای فراهم کردن دسترسی به این قبیل منابع وجود دارد.

.