پرسش در قبر از بدن مادی یا مثالی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''{{شروع متن}}'''{{سوال}}'''ماهیت پرسش و پاسخ در قبر چگونه است؟ آیا از همین بدن مادی است یا بدن مثالی؟ اگر از بدن مادی است، آیا میت دوباره در قبر زنده می‌شود؟'''

... فاذا وضع فی قبره ردّ الیه الروح الی و رکیه ثم یسأل عمّا یعلم.<ref>الفروع من الکافی، '''ج۳، ص۱۳۰، ح ۲; و سیوطی،''' شرح الصدور، '''ص۱۷۳، از ابی دنیا از پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم): «فاذا دخل قبره ردّت الروح الی جسده…».'''</ref>

... فیقعدانه و یلقیان فیه الروح الی حقویه…<ref>'''همان، ص۲۳۹، ح ۱۲.'''</ref>; … پس آن دو ملک، میت را می‌نشانند و روح را تا کمر (نیمهٔ بدن) او می‌رسانند….

اتاه منکر و نکیر، فیقعدانه و یقولان له.<ref>بحار الانوار، '''ج۶، ۲۲۲، ح ۲۲; و سیوطی،''' شرح الصدور، ص'''۱۷۰ و ۱۷۱، از بخاری و مسلم.'''</ref>

و اذا کان کافراً… و یسلّط علیه الحیات و العقارب، و یظلم علیه قبره، ثمّ یضغطه، ضغطه یختلف أضلاعه علیه ثمّ قال بأصابعه فشرجها<ref>بحارالانوار'''، ج۶، ص۲۲۴، ح ۲۵; و''' شرح الصدور، '''ص۱۷۱، از انس.'''</ref>; و اگر میت کافر باشد… بر او مارها و عقرب‌ها را مسلط می‌کند. قبرش را تاریک می‌کند و چنان فشارش می‌دهد که استخوان‌هایش می‌شکنند….

'''ب)''' روایاتی که تنها مسئلهٔ قبر را بیان می‌کنند و دربارهٔ کیفیت پاسخ گفتن چیزی نمی‌گویند و در مواردی از بدن و قالب مثالی سخن گفته‌اند.

در کتاب شریف کافی، از هیجده روایتی که دربارهٔ سؤال در قبر نقل شده است، تنها یک روایت به برگشت روح به بدن اشاره دارد.<ref>'''الفروع من الکافی،''' ج۳، ص۲۳۱–۲۴۵; بدن و قالب مثالی برزخی، ر.ک. همان، ج۳، ص۲۴۴–۲۴۶.</ref>

از شخص در قبرش سؤال می‌شود و اگر موفق بود، قبرش تا هفت زراع بزرگ‌تر و دری به سوی بهشت برایش باز می‌شود.<ref>'''همان، ص۲۳۸، ح ۱۰.'''</ref>

قلت: «و ما البرزخ؟» قال: «القبر منذ حین موته الی یوم القیامه».<ref>'''همان، ص۲۴۲.'''</ref>

او را می‌بینم که دو بال دارد و همراه ملائکه در بهشت پرواز می‌کند.<ref>بحار الانوار، '''ج۶، ص۲۰۹.'''</ref>

قبر، باغی از باغ‌های بهشت یا حفره ای از حفره‌های آتش است.<ref>'''همان، ص۲۱۴، ح ۲.'''</ref> قبر مؤمن تا آنجا که چشمش کار می‌کند گشوده می‌شود.<ref>'''همان، ص۲۱۹، ح ۱۳.'''</ref> خداوند بر کافر، نود و نُه اژدها، در قبرش مسلّط می‌کند.<ref>'''همان.'''</ref>

زمانی که خداوند روح مؤمن را گرفت، این روح به قالبی مانند قالب دنیایی خود منتقل می‌شود و می‌خورد و می‌آشامد و هر گاه کسی او را ببیند می‌شناسد، به همان صورتی که در دنیا بود.<ref>'''همان، ص۲۶۹، ح ۱۲۴.'''</ref>

مؤمن با همان جسد دنیایی در باغی از بهشت است و ارواح مشرکان در آتش، عذاب می‌شوند.<ref>'''همان، ح ۱۲۵ و ۱۲۶.'''</ref>

'''ج)''' روایاتی که بر تجسم مثالی عقاید و اعمال تکیه دارند و به نوعی منازل قبر را تجسم ملکوتی اعمال معرفی می‌کنند.

... وقتی مؤمن داخل قبر شد، قبر می‌گوید: «خوش آمدی…» و تا چشم کار می‌کند، قبرش فراخ می‌شود و دری به سوی بهشت گشوده می‌شود که وی جایگاه خود را آنجا می‌بیند و مردی از آنجا بیرون می‌آید که چشمان میت تاکنون به زیبایی او ندیده است. می‌گوید: «کیستی که خوش تر از تو تا کنون ندیده‌ام؟!» پاسخ می‌دهد: «من اندیشه و باور نیک تو و عمل صالح تو بودم…».<ref>الفروع من الکافی، '''ج۳، ص۲۴۱، ح ۱.'''</ref> وقتی کافر وارد قبر می‌شود، مردی خارج می‌شود که تا اکنون به زشتی او ندیده است. می‌پرسد: «کیستی؟» آن پاسخ می‌دهد: «من همان کارهای زشتی هستم که انجام می‌دادی و همان آرا و عقاید خبیثی هستم که بر آن بودی…».<ref>'''همان، ص۲۴۲.'''</ref>

بیشتر متکلمان به ویژه پیشینیان، باور دارند که میت برای پاسخ گویی در قبر زنده می‌شود. شیخ صدوق (رحمهم الله) پس از نقل حدیثی در بارهٔ اینکه پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم) مادر حضرت علی (علیه السلام) را دفن و تلقین کرد، می‌فرماید که]فاطمه بنت اسد [پس از آن]پاسخ گویی[، دو باره مرد و بر این امر به این آیه استدلال می‌کند:<ref>محسن صدر رضوانی، '''گفتار صدوق یا ترجمه ی اعتقادات ابن بابویه،''' ص۴۹ و ۵۰.</ref>

گفتند: «پروردگارا، ما را دو بار می‌راندی و دو بار زنده کردی. پس به گناهان خود اعتراف کردیم، آیا راهی برای رهایی ما وجود دارد»؟<ref>مؤمن''': ۱۱.'''</ref>

پرسش نکیر و منکر، از اهل قبور موجّه نیست. مگر پس از زنده شدن آنها بعد از مرگ.<ref>'''شیخ مفید،''' اوائل المقالات، '''ص۸۸.'''</ref> آن دو ملک مگر بر زنده فرود نمی‌آیند و سؤال نمی‌کنند مگر از کسی که مسئله را بفهمد و معنای آن را بداند و این دلالت می‌کند که خداوند بنده اش را، پس از مرگ برای سؤال زنده می‌کند...».<ref>شرح عقائد الصدوق یا تصحیح الاعتقاد، '''ص۲۲۰ و ۲۲۱.'''</ref>

مرحوم مجلسی می‌فرماید: «چون میت را در قبر گذارند، دو ملک برای سؤال می‌آیند و حق تعالی، روح را به او برمی‌گرداند; از سر تا کمر، و او را می‌نشانند... .<ref>'''حق الیقین،''' ص۴۷۳ و ۴۷۷.</ref> بدان که اجماع مسلمانان بر سؤال قبر است و روح را برای سؤال به بدن برمی‌گردانند.<ref>همان.</ref>

'''طرفداران نظریه ی دوم (پاسخ گفتن میت در قبر با مثالی برزخی)'''

'''طرفداران نظریه ی سوم (پرسش و پاسخ قبر، همان تجسم اعمال و عقاید است)'''