صحیفه سجادیه: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۳۸

سؤال

لطفا صحیفه سجادیه را معرفی بفرمایید.

صحیفه سجادیه، عنوان کتابی شامل ۵۴ دعا از امام سجاد(ع) است. این کتاب در قالب دعا، علاوه بر راز و نیاز با خداوند، به مسائل عقیدتی، تربیتی، سیاسی و معارف اسلامی پرداخته است. آقا بزرگ تهرانی، ۵۰ شرح را برای کتاب صحیفه سجادیه معرفی می‌کند، علاوه بر این شروح، ترجمه‌های بسیاری به زبان‌های مختلف بر این کتاب صورت گرفت. غیر از کتاب صحیفه سجادیه معروف که «صحیفه کامله» نیز خوانده می‌شود، پنج صحیفه دیگر که شامل دعاهای دیگری از امام سجاد بوده، گردآوری گردیده است.

نسخه خطی صحیفه سجادیه از صفویه نگهداری‌شده در موزه ملک

جایگاه

مجموعه ۵۴ دعای امام سجاد(ع) به نام «صحیفه سجادیه» معروف است که پس از قرآن و نهج‌البلاغه از مهم‌ترین گنجینه‌های حقایق و معارف الهی به شمار می‌رود، به طوری که از طرف دانشمندان برجسته، «اخت القرآن»، «انجیل اهل‌البیت(ع)» و «زبور آل محمد(ص)» لقب گرفته است.

در سال ۱۳۵۳ هجری قمری مرحوم آیت الله مرعشی نجفی، نسخه‌ای از صحیفه سجادیه را برای نویسنده تفسیر طنطاوی به قاهره فرستاد. وی پس از تشکر، در پاسخ چنین نوشت، «این از بدبختی ماست که تاکنون بر این اثر گران بهای جاوید که از مواریث نبوت است، دست نیافته بودیم، من هر چه در آن می‌نگرم، آن را از گفتار مخلوق برتر و از کلام خالق پایین‌تر می‌یابم».

نسخه خطی صحیفه سجادیه به خط احمد نیریزی

محتوا

صحیفه سجادیه را تنها شامل راز و نیاز با خدا و بیان حاجت در پیشگاه وی ندانسته‌اند. صحیفه سجادیه را مجموعه‌ای از علوم و معارف اسلامی معرفی کرده‌اند که مسائل عقیدتی، فرهنگی، اجتماعی و پاره‌ای از قوانین طبیعی و احکام شرعی را در قالب دعا مطرح کرده است.

امام سجاد(ع) در ضمن دعاهای خود در چندین مورد، مباحث سیاسی به ویژه مسئله «امامت» و رهبری جامعه اسلامی را مطرح کرده است، در دعایی که امام روز عید قربان و روز جمعه می‌خواندند، آمده: «.... خدایا این مقام مخصوص جانشیان و برگزیدگان تو است که آنان را در رتبه والایی قرار داده‌ای، ولی ستمگران آن را به زور، غصب و تصاحب کرده‌اند… برگزیدگان و خلفای تو، مغلوب و مقهور گشته‌اند». محققان معتقدند امام در این دعا، از مسئله امامت و رهبری امت، و غصب شدن آن توسط ستمگران، یاد می‌کند و مشروعیت حکومت بنی‌امیه را نفی می‌نماید.^[۱]

شرح و ترجمه

صحیفه سجادیه ترجمه موسوی گرمارودی

به خاطر اهمیت و اعتبار صحیفه سجادیه، شرح‌های بسیاری به زبان عربی و فارسی بر این کتاب نوشته شده است. علامه «آقا بزرگ تهرانی» در کتاب «الذریعه» در حدود پنجاه شرح بر صحیفه سجادیه را نام برده است. همچنین ترجمه‌های متعددی بر صحیفه نگاشته شده است.^[۲] شرحی عربی به نام ریاض السالکین در پنجاه و چهار روضه به تعداد دعاهای صحیفه به قلم علی بن احمد معصوم حسینی (م۱۱۲۰ هـ ق) معروف به سید علیخان شارح است. این شرح، بزرگ‌ترین شرحی است که تاکنون بر صحیفه کامله نوشته شده است.^[۳] علاوه بر صحیفه مشهور و رایج که «صحیفه کامله» نامیده می‌شود، از طرف دانشمندان اسلامی پنج صحیفه دیگر نیز شامل مجموعه‌هایی دیگر از دعاهای امام سجاد(ع) گردآوری شده و به نام‌های: الصحیفه الثانیه، الصحیفه الثالثه، الصحیفه الرابعه و الصحیفه الخامسه چاپ شده است.^[۴]

از جمله ترجمه‌های خوب فارسی از صحیفه سجادیه، ترجمه موسوی گرمارودی است که از نثر خوبی برخوردار است.

منابع

↑ سیره پیشوایان، ص۲۷۴ الی ۲۷۶.
↑ پیشوائی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، ۱۳۸۰ش، ص۲۶۹–۲۷۱.
↑ عزیزی، عباس، فضایل و سیره چهارده معصوم در آثار علامه حسن‌زاده آملی، انتشارات صلاه، ۱۳۸۲ش، ص۳۲۹.
↑ سیره پیشوایان، ص۲۷۴، به نقل از الذریعه، شیخ آغا بزرگ تهرانی، ج۱۵، ص۱۹–۲۱.

[1] سیره پیشوایان، ص۲۷۴ الی ۲۷۶.

[2] پیشوائی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، ۱۳۸۰ش، ص۲۶۹–۲۷۱.

[3] عزیزی، عباس، فضایل و سیره چهارده معصوم در آثار علامه حسن‌زاده آملی، انتشارات صلاه، ۱۳۸۲ش، ص۳۲۹.

[4] سیره پیشوایان، ص۲۷۴، به نقل از الذریعه، شیخ آغا بزرگ تهرانی، ج۱۵، ص۱۹–۲۱.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{شروع متن}}
-{{شاخه
- | شاخه اصلی = کلام
- |شاخه فرعی۱ = امامت خاصه
- |شاخه فرعی۲ = سائر ائمه(ع)
- |شاخه فرعی۳ =
-}}
 {{سوال}}
-در مورد صحیفه سجادیه توضیحاتی بفرمایید.
+لطفا صحیفه سجادیه را معرفی بفرمایید.
-{{پایان سوال}}
+{{پایان سوال}}{{نیازمند گسترش}}{{پاسخ}}
-{{پاسخ}}
+'''صحیفه سجادیه'''، عنوان کتابی شامل ۵۴ دعا از [[امام سجاد(ع)]] است. این کتاب در قالب دعا، علاوه بر راز و نیاز با خداوند، به مسائل عقیدتی، تربیتی، سیاسی و معارف اسلامی پرداخته است. آقا بزرگ تهرانی، ۵۰ شرح را برای کتاب صحیفه سجادیه معرفی می‌کند، علاوه بر این شروح، ترجمه‌های بسیاری به زبان‌های مختلف بر این کتاب صورت گرفت. غیر از کتاب صحیفه سجادیه معروف که «صحیفه کامله» نیز خوانده می‌شود، پنج صحیفه دیگر که شامل دعاهای دیگری از امام سجاد بوده، گردآوری گردیده است.
-کتاب صحیفه سجادیه، شامل 54 دعای امام سجاد می باشد. این ادعیه تنها شامل راز و نیاز و بیان حاجت به خداوند نیست، بلکه شامل مسائل عقیدتی، تربیتی، سیاسی و معارف اسلامی می باشد که به قالب دعا مطرح شده است. یکی از این موارد دعای امام سجاد در عید قربان می باشد که حضرت به تصریح از مسئله امامت و غصب آن توسط ظالمین و ستمگران به خداوند متعال شکایت می کنند. مرحوم آقا بزرگ تهرانی، 50 شرح را برای کتاب صحیفه سجادیه معرفی می کند، علاوه بر این شروح، ترجمه های بسیاری به زبان های مختلف نوشته شده است. غیر از کتاب صحیفه سجادیه معروف که به «صحیفه کامله» معروف است، 5 صحیفه دیگر که شامل دعاهای دیگری از امام سجادی می باشد گردآوری شده است.
+[[پرونده:صحیفه سجادیه.png|بندانگشتی|نسخه خطی صحیفه سجادیه از صفویه نگهداری‌شده در موزه ملک|219x219px]]
+==جایگاه==
+مجموعه ۵۴ دعای [[امام سجاد(ع)]] به نام «صحیفه سجادیه» معروف است که پس از [[قرآن]] و [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] از مهم‌ترین گنجینه‌های حقایق و معارف الهی به شمار می‌رود، به طوری که از طرف دانشمندان برجسته، «اخت القرآن»، «انجیل اهل‌البیت(ع)» و «زبور آل محمد(ص)» لقب گرفته است.
-==معرفی اجمالی==
+در سال ۱۳۵۳ هجری قمری مرحوم [[آیت الله مرعشی نجفی]]، نسخه‌ای از صحیفه سجادیه را برای نویسنده [[تفسیر طنطاوی]] به قاهره فرستاد. وی پس از تشکر، در پاسخ چنین نوشت، «این از بدبختی ماست که تاکنون بر این اثر گران بهای جاوید که از مواریث نبوت است، دست نیافته بودیم، من هر چه در آن می‌نگرم، آن را از گفتار مخلوق برتر و از کلام خالق پایین‌تر می‌یابم».
-مجموعه 54 دعاي [[امام سجاد(ع)]] به نام «صحيفه سجاديه» معروف است که پس از [[قرآن]]، از مهم ترين گنجينه هاي حقايق و معارف الهي به شمار مي رود، به طوري که از ادوار پيشين از طرف دانشمندان برجسته، «اخت القرآن»، «انجيل اهل البيت»(ع) و «زبور آل محمد(ص) » لقب گرفته است.
+[[پرونده:صحیفه- -نیریزی- 1.jpg|بندانگشتی| نسخه خطی صحیفه سجادیه به خط احمد نیریزی|242x242px]]
+==محتوا==
+صحیفه سجادیه را تنها شامل راز و نیاز با خدا و بیان حاجت در پیشگاه وی ندانسته‌اند. صحیفه سجادیه را مجموعه‌ای از علوم و معارف اسلامی معرفی کرده‌اند که مسائل عقیدتی، فرهنگی، اجتماعی و پاره‌ای از قوانین طبیعی و احکام شرعی را در قالب دعا مطرح کرده است.
-در سال ۱۳۵۳ هجري قمري مرحوم [[آيت الله مرعشي نجفی]]، نسخه اي از صحيفه سجاديه را براي علامه معاصر مؤلف تفسير طنطاوي به «قاهره» فرستاد. وي پس از تشکر از دريافت اين هديه گران بها و ستايش فراوان از آن، در پاسخ چنين نوشت، «اين از بدبختي ماست که تاکنون بر اين اثر گران بهاي جاويد که از مواريث نبوت است، دست نيافته بوديم، من هر چه در آن مي نگرم، آن را ازگفتار مخلوق برتر و از کلام خالق پايين تر مي يابم.»
+امام سجاد(ع) در ضمن دعاهای خود در چندین مورد، مباحث سیاسی به ویژه مسئله «[[امامت]]» و رهبری جامعه اسلامی را مطرح کرده است، در دعایی که امام روز [[عید قربان]] و روز جمعه می‌خواندند، آمده: «.... خدایا این مقام مخصوص جانشیان و برگزیدگان تو است که آنان را در رتبه والایی قرار داده‌ای، ولی ستمگران آن را به زور، غصب و تصاحب کرده‌اند… برگزیدگان و خلفای تو، مغلوب و مقهور گشته‌اند». محققان معتقدند امام در این دعا، از مسئله امامت و رهبری امت، و غصب شدن آن توسط ستمگران، یاد می‌کند و مشروعیت حکومت [[بنی امیه|بنی‌امیه]] را نفی می‌نماید.<ref>سیره پیشوایان، ص۲۷۴ الی ۲۷۶.</ref>
-==محتوای صحیفه سجادیه==
-صحيفه سجاديه تنها شامل راز و نياز با خدا و بيان حاجت در پيشگاه وي نيست، بلکه درياي بيکراني از علوم و معارف اسلامي است که طي آن مسائل عقيدتي، فرهنگي، اجتماعي، سياسي، و پاره اي از قوانين طبيعي و احکام شرعي در قالب دعا مطرح شده است. يکي از شيوه هاي تبليغي و مبارزاتي امام سجاد(ع) تبيين معارف اسلام در قالب دعا بود. از آن جا که زمان امام چهارم شرايط اختناق آميزي حکم فرما بود، امام بسياري از اهداف و مقاصد خود را در قالب دعا و مناجات بيان مي کردند.
-امام سجاد(ع) در ضمن دعاهاي خود در چندين مورد، مباحث سياسي به ويژه مسئله «[[امامت]]» و رهبري جامعه اسلامي را مطرح کرده است، در دعايي که امام روز [[عيد قربان]] و روز جمعه مي خواندند چنين آمده است: «.... خدايا اين مقام مخصوص جانشيان و برگزيدگان تو، است که آنان را در رتبه والايي قرار داده اي، ولي ستمگران آن را به زور، غصب و تصاحب کرده اند... برگزيدگان و خلفاي تو مغلوب و مقهور گشته اند، در حالي که مي بيني احکام تو تغيير يافته، کتاب تو از صحنه عمل دور افتاده، فرائض و واجبات دستخوش تحريف گشته، و سنت پيامبرت متروک گشته است. خدايا دشمنان بندگان برگزيده ات از اولين و آخرين و هم چنين اتباع و پيروان شان و همه کساني را که به کارهاي آنان راضي هستند، لعنت کن و از رحمت خود دور ساز».
-در اين دعا امام(ع) با صراحت از مسئله امامت و رهبري امت، و غصب شدن آن توسط ستمگران، ياد مي کند و بدين ترتيب مشروعيت حکومت [[بني اميه]] را نفي مي کند.<ref>سيره پيشوايان، ص۲۷۴ الي ۲۷۶.</ref>
 ==شرح و ترجمه==
-به خاطر اهميت و اعتبار صحيفه سجاديه، شرح هاي بسياري به زبان عربي و فارسي بر اين کتاب نوشته شده است. مرحوم علامه « آقا بزرگ تهراني» در کتاب «الذريعه» در حدود پنجاه شرح بر صحيفه سجاديه را نام برده است. علاوه بر اين ترجمه هاي متعددي بر صحيفه نگاشته شده است، که تعدادي از آن ها در سال هاي اخير چاپ و منتشر شده است.<ref>پيشوائي، مهدي، سيره پيشوايان، قم، موسسه امام صادق(ع)، ۱۳۸۰ش، ص۲۶۹ ـ ۲۷۱.</ref> از جمله این شروح، شرحي عربي به نام رياض السالکين در پنجاه و چهار روضه به عدد ادعيه صحيفه به قلم علي بن احمد معصوم حسيني (م۱۱۲۰ هـ ق) معروف به سيد عليخان شارح است. اين شرح، بزرگ ترين شرحي است که تاکنون بر صحيفه کامله نوشته شده است.<ref>عزيزي، عباس، فضايل و سيره چهارده معصوم در آثار علامه حسن زاده آملي، انتشارات صلاه، ۱۳۸۲ش، ص۳۲۹.</ref>
+[[پرونده:صحیفه سجادیه ترجمه موسوی گرمارودی.jpg|بندانگشتی|صحیفه سجادیه ترجمه موسوی گرمارودی|256x256px]]
+به خاطر اهمیت و اعتبار صحیفه سجادیه، شرح‌های بسیاری به زبان عربی و فارسی بر این کتاب نوشته شده است. علامه «آقا بزرگ تهرانی» در کتاب «الذریعه» در حدود پنجاه شرح بر صحیفه سجادیه را نام برده است. همچنین ترجمه‌های متعددی بر صحیفه نگاشته شده است.<ref>پیشوائی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، ۱۳۸۰ش، ص۲۶۹–۲۷۱.</ref>
+شرحی عربی به نام ریاض السالکین در پنجاه و چهار روضه به تعداد دعاهای صحیفه به قلم علی بن احمد معصوم حسینی (م۱۱۲۰ هـ ق) معروف به سید علیخان شارح است. این شرح، بزرگ‌ترین شرحی است که تاکنون بر صحیفه کامله نوشته شده است.<ref>عزیزی، عباس، فضایل و سیره چهارده معصوم در آثار علامه حسن‌زاده آملی، انتشارات صلاه، ۱۳۸۲ش، ص۳۲۹.</ref>
+علاوه بر صحیفه مشهور و رایج که «صحیفه کامله» نامیده می‌شود، از طرف دانشمندان اسلامی پنج صحیفه دیگر نیز شامل مجموعه‌هایی دیگر از دعاهای امام سجاد(ع) گردآوری شده و به نام‌های: الصحیفه الثانیه، الصحیفه الثالثه، الصحیفه الرابعه و الصحیفه الخامسه چاپ شده است.<ref>سیره پیشوایان، ص۲۷۴، به نقل از الذریعه، شیخ آغا بزرگ تهرانی، ج۱۵، ص۱۹–۲۱.</ref>
-علاوه بر صحيفه مشهور و رايج که «صحيفه کامله» ناميده مي شود، از طرف دانشمندان اسلامي پنج صحيفه ديگر نيز شامل مجموعه هايي ديگر از دعاهاي امام سجاد(ع) گردآوري شده و به نام هاي: الصحيفه الثانيه، الصحيفه الثالثه، الصحیفه الرابعه و الصحیفه الخامسه چاپ شده است.<ref>سيره پيشوايان، ص۲۷۴، به نقل از الذريعه، شيخ آغا بزرگ تهراني، ج۱۵، ص۱۹ ـ ۲۱.</ref>
+از جمله ترجمه‌های خوب فارسی از صحیفه سجادیه، ترجمه موسوی گرمارودی است که از نثر خوبی برخوردار است.
 {{پایان پاسخ}}
-{{مطالعه بیشتر}}
-==معرفي منبع جهت مطالعه بيشتر:==
-۱ـ حيات فکري و سياسي امامان شيعه(ع) ، رسول جعفريان، ناشر انتشارات انصاريان، قم، ۱۳۸۱ش، ص۲۷۴ ـ ۲۸۰.
-{{پایان مطالعه بیشتر}}
 ==منابع==
-<references />
+{{پانویس}}
+{{شاخه
+ | شاخه اصلی = کلام
+ | شاخه فرعی۱ = امامت خاصه
+ | شاخه فرعی۲ = سائر ائمه(ع)
+ | شاخه فرعی۳ =
+}}
 {{تکمیل مقاله
   | شناسه = شد
@@ خط ۴۴: / خط ۳۸: @@
   | ویرایش = شد
   | لینک‌دهی = شد
   | ناوبری =
-  | نمایه =
+  | نمایه = شد
   | تغییر مسیر = شد
-  | بازبینی =
+ | ارجاعات =
-  | تکمیل =
+ | بازبینی نویسنده =
-  | اولویت = ب
+  | بازبینی =شد
+  | تکمیل =
+  | اولویت = ج
   | کیفیت = ج
 }}
 {{پایان متن}}
+[[رده:امام سجاد(ع)]]
+[[رده:صحیفه سجادیه]]
+<references />