پرش به محتوا

شاه ولی‌الله دهلوی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۷: خط ۷:


== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==
ابوالفیاض قطب الدین احمد بن عبدالرحیم معروف به شاه ولی‌الله، محدث دهلوی، دانشمند مسلمان، قرآن‌شناس، حدیث پژوه، فقه پژوه و متکلم و اسلام‌شناس و احیاگر عرفانی مشرب بزرگ اندیشه دینی در قرن دوازدهم هجری (هجدهم میلادی) در شبه قاره هند است.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۲.</ref> او در ۱۱۱۴ق، ۱۷۰۳م متولد شد. سلسله نسب وی به عمربن خطاب منتهی می‌شود.<ref>عبدالحمید صدیقی، «امام شاه ولی‌الله دهلوی (بخش اول)»، ترجمه حکیم الدین قریشی، ندای اسلام تابستان و پاییز ۱۳۸۵، شماره ۲۶ و ۲۷، ص۲۵.</ref> او در پنج سالگی به مدرسه رفت. گفته اند حافظه و استعداد فوق العاده ای داشت. در چهارده سالگی ازدواج کرد و در پانزده سالگی به فرقه نقشبندیه پیوست.<ref>صاحبی، محمدجواد، جنبش های فکری و دینی، قم، نشر ادیان، چاپ دوم، ۱۴۰۲۱ش، ص۱۰۶.</ref> او بعدها از رهبران این فرقه شد.<ref>حجت‌الله جوانی، نقد (بررسی اندیشه‌های انتقادی شاه ولی‌الله دهلوی)، مطالعات عرفانی، 1385 شماره ۴، ص۴۱.</ref>
ابوالفیاض قطب الدین احمد بن عبدالرحیم معروف به شاه ولی‌الله، محدث دهلوی، دانشمند مسلمان، قرآن‌شناس، حدیث پژوه، فقه پژوه و متکلم و اسلام‌شناس و احیاگر بزرگ اندیشه دینی در قرن دوازدهم هجری (هجدهم میلادی) در شبه قاره هند است.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۲.</ref> او در ۱۱۱۴ق، ۱۷۰۳م متولد شد. سلسله نسب وی به [[عمربن خطاب]] منتهی می‌شود.<ref>عبدالحمید صدیقی، «امام شاه ولی‌الله دهلوی (بخش اول)»، ترجمه حکیم الدین قریشی، ندای اسلام تابستان و پاییز ۱۳۸۵، شماره ۲۶ و ۲۷، ص۲۵.</ref> او در پنج سالگی به مدرسه رفت. گفته اند حافظه و استعداد فوق العاده‌ای داشت. در چهارده سالگی ازدواج کرد و در پانزده سالگی به فرقه [[نقشبندیه]] پیوست.<ref>صاحبی، محمدجواد، جنبش های فکری و دینی، قم، نشر ادیان، چاپ دوم، ۱۴۰۲۱ش، ص۱۰۶.</ref> او بعدها از رهبران این فرقه شد.<ref>حجت‌الله جوانی، نقد (بررسی اندیشه‌های انتقادی شاه ولی‌الله دهلوی)، مطالعات عرفانی، 1385 شماره ۴، ص۴۱.</ref>


وی دارای آثار عدیده در حدود یکصد اثر به دو زبان فارسی و عربی است. که از آن میان سی و پنج اثر چاپ شده است. معروف است که در هفت سالگی قرآن کریم را حفظ کرد. در پانزده سالگی به توصیه پدر به طریقت صوفیانه نقشبندیه وارد شد.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۲.</ref> او را پیشاهنگ نهضت احیای دین در جهان اسلام، طی چند قرن اخیر دانسته‌اند. شاه ولی‌الله را نخستین کسی می‌دانند که در آغاز انحطاط مسلمانان هند، در اندیشه اصلاح افتاد.<ref>جعفر ربانی، «نگاهی به نقش احیاگرانه شاه ولی‌الله محدث دهلوی»، رشد آموزش معارف اسلامی تابستان ۱۳۸۴، شماره ۵۷. ص۲۵.</ref> نگرش انتقادی شاه ولی‌الله به تصوف موجب ایجاد نهضتی بزرگ شد و پیروان فراوانی یافت.<ref>حجت‌الله جوانی، نقد (بررسی اندیشه‌های انتقادی شاه ولی‌الله دهلوی)، مطالعات عرفانی، 1385 شماره ۴، ص۴۱.</ref>
وی دارای آثار عدیده در حدود یکصد اثر به دو زبان فارسی و عربی است. که از آن میان سی و پنج اثر چاپ شده است. معروف است که در هفت سالگی قرآن کریم را حفظ کرد.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۲.</ref> او را پیشاهنگ نهضت احیای دین در جهان اسلام، طی چند قرن اخیر دانسته‌اند. شاه ولی‌الله را نخستین کسی می‌دانند که در آغاز انحطاط مسلمانان هند، در اندیشه اصلاح افتاد.<ref>جعفر ربانی، «نگاهی به نقش احیاگرانه شاه ولی‌الله محدث دهلوی»، رشد آموزش معارف اسلامی تابستان ۱۳۸۴، شماره ۵۷. ص۲۵.</ref> نگرش انتقادی شاه ولی‌الله به تصوف موجب ایجاد نهضتی بزرگ شد و پیروان فراوانی یافت.<ref>حجت‌الله جوانی، نقد (بررسی اندیشه‌های انتقادی شاه ولی‌الله دهلوی)، مطالعات عرفانی، 1385 شماره ۴، ص۴۱.</ref>


وی در سال ۱۱۷۶ق درگذشت.<ref>صاحبی، محمدجواد، جنبش های فکری و دینی، قم، نشر ادیان، چاپ دوم، ۱۴۰۲۱ش، ص۱۰۲ و ۱۰۳.</ref>
وی در سال ۱۱۷۶ق درگذشت.<ref>صاحبی، محمدجواد، جنبش های فکری و دینی، قم، نشر ادیان، چاپ دوم، ۱۴۰۲۱ش، ص۱۰۲ و ۱۰۳.</ref>
خط ۱۵: خط ۱۵:
== آثار ==
== آثار ==
[[پرونده:حجة البالغه.jpg|بندانگشتی|281x281پیکسل]]
[[پرونده:حجة البالغه.jpg|بندانگشتی|281x281پیکسل]]
مهم‌ترین کتاب شاه ولی الله دهلوی حجه الله البالغه است که یک دوره فقه استدلالی با رویکرد عقلی است. در این کتاب با توجه بسیار به حدیث به شرح مسائل فقهی پرداخته و گاه به مباحثی هم چون اذکار و اخلاق نیز می‌پردازد.<ref>دهلوی، شاه ولی‌الله، حجه الله البالغه، قاهره، مکتبه دارالتراث العربی، چاپ اول، ۱۳۵۵ش و چاپ سوم، ۱۴۰۶ق.</ref> در این کتاب صلای احیاگری و بازگشت به خلوص اولیه فرهنگ و علوم اسلامی با تأکید بر قرآن و حدیث و نیز چاره اندیشی‌های اجتماعی برای حل معضلات مسلمانان درداده است.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۲.</ref>
مهم‌ترین کتاب شاه ولی الله دهلوی [[حجة‌الله البالغة]] است که یک دوره فقه استدلالی با رویکرد عقلی است. در این کتاب با توجه بسیار به حدیث به شرح مسائل فقهی پرداخته و گاه به مباحثی هم چون اذکار و اخلاق نیز می‌پردازد.<ref>دهلوی، شاه ولی‌الله، حجه الله البالغه، قاهره، مکتبه دارالتراث العربی، چاپ اول، ۱۳۵۵ش و چاپ سوم، ۱۴۰۶ق.</ref> در این کتاب صلای احیاگری و بازگشت به خلوص اولیه فرهنگ و علوم اسلامی با تأکید بر قرآن و حدیث و نیز چاره‌اندیشی‌های اجتماعی برای حل معضلات مسلمانان درداده است.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۲.</ref>


از کتب وی می‌توان به کتاب الانصاف فی بیان سبب الاختلاف ـ رساله‌ای کوچک در بیان اسباب اختلاف فقهای قرون گذشته و صدر نخستین اشاره کرد.<ref>دهلوی، شاه ولی‌الله، الانصاف فی بیان سبب الاختلاف، تحقیق عبدالفتاح ابوغده، دارالنفائس.</ref> الفوز الکبیر فی اصول التفسیر از دیگر کتاب های اوست که رساله ای کم حجم و پرمغز درباره اصول و مبانی تفسیر قرآن است. ترجمه عربی این کتاب در جهان اسلام مشهور است.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۴.</ref>
از کتب دیگر وی، کتاب الانصاف فی بیان سبب الاختلاف ـ رساله‌ای کوچک در بیان اسباب اختلاف فقهای قرون گذشته و صدر نخستین است.<ref>دهلوی، شاه ولی‌الله، الانصاف فی بیان سبب الاختلاف، تحقیق عبدالفتاح ابوغده، دارالنفائس.</ref> [[الفوز الکبیر فی اصول التفسیر]] از دیگر کتاب‌های اوست که رساله‌ای کم حجم و پرمغز درباره اصول و مبانی تفسیر قرآن است. ترجمه عربی این کتاب در جهان اسلام مشهور است.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، «ترجمه شاه ولی‌الله دهلوی»، ترجمان وحی، ۱۳۸۰ش، شماره ۹. ص۶۴.</ref>
=== ترجمه قرآن ===
=== ترجمه قرآن ===
ترجمهٔ دهلوی از قرآن کریم به نام فتح الرحمن فی ترجمه القرآن را دقیق‌ترین و عالمانه‌ترین ترجمه در شبه‌قاره به‌شمار می‌آورند.
ترجمهٔ دهلوی از قرآن کریم به نام [[فتح الرحمن فی ترجمه القرآن]] را دقیق‌ترین و عالمانه‌ترین ترجمه در شبه‌قاره به‌شمار می‌آورند.


فتح الرحمٰن چاپ‌های متعددی در هند و پاکستان و در عربستان سعودی داشته است. ترجمهٔ غالباً لفظ به لفظ، فارسیِ گاه ناهنجار، ترکیبات بیشتر عربی، واژگان گاه عامیانه که بازتاب زبان فارسی مردم هند و پاکستان در قرن ۱۳ق است، از ارزش فنی کتاب نکاسته است؛ چندان که برخی از محققان ایرانی آن را در شمار بهترین ترجمه‌ها نهاده‌اند.<ref>آذرنوش، آذرتاش، «ترجمه قرآن»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۵، ذیل مدخل.</ref>
فتح الرحمٰن چاپ‌های متعددی در هند و پاکستان و در عربستان سعودی داشته است. ترجمهٔ غالباً لفظ به لفظ، فارسیِ گاه ناهنجار، ترکیبات بیشتر عربی، واژگان گاه عامیانه که بازتاب زبان فارسی مردم هند و پاکستان در قرن ۱۳ق است، از ارزش فنی کتاب نکاسته است؛ چندان که برخی از محققان ایرانی آن را در شمار بهترین ترجمه‌ها نهاده‌اند.<ref>آذرنوش، آذرتاش، «ترجمه قرآن»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۵، ذیل مدخل.</ref>
خط ۳۰: خط ۳۰:


== نهضت فکری سیاسی (اندیشه اصلاح دینی) ==
== نهضت فکری سیاسی (اندیشه اصلاح دینی) ==
وی در چارچوب اسلام، اندیشه‌های فلسفی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را منقلب ساخته و ارکان عرفان و فقه اسلامی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. به گفته علامه اقبال، وی اولین مسلمانی بود که لزوم بازاندیشی کل نظام اسلامی را به طوری که از گذشته خود گسسته نشود.
وی در چارچوب اسلام، اندیشه‌های فلسفی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی را منقلب ساخته و ارکان عرفان و فقه اسلامی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. به گفته علامه اقبال، وی اولین مسلمانی بود که لزوم بازاندیشی کل نظام اسلامی را به طوری که از گذشته خود گسسته نشود. شاه ولی‌الله دهلوی در صدد بود تا تفکر اسلامی را مانند هر نظام کلامی فلسفی دیگر به صورت منسجم و منطقی عرضه کند.<ref>عبدالحمید صدیقی، «امام شاه ولی‌الله دهلوی (بخش دوم و پایانی)»، ترجمه حکیم الدین قریشی، ندای اسلام تابستان و پاییز ۱۳۸۵، شماره ۲۸، ص۲۶.</ref>
 
شاه ولی‌الله دهلوی در صدد بود تا تفکر اسلامی را مانند هر نظام کلامی فلسفی دیگر به صورت منسجم و منطقی عرضه کند.


شاه ولی‌الله سعی کرد که عرفان اسلامی را از تأثیرهای ناسالم بیگانه مانند نوع بیمارگونه ای از مذهب نوافلاطونی و مذهب ودایی تصفیه کند. او تأکید کرد عرفان اصیل بر خلاف عرفان دروغین، زنذگی فعال را تشویق می‌کند که متضمن ترقی و نیکبختی در این جهان دیگر است.<ref>عبدالحمید صدیقی، «امام شاه ولی‌الله دهلوی (بخش دوم و پایانی)»، ترجمه حکیم الدین قریشی، ندای اسلام تابستان و پاییز ۱۳۸۵، شماره ۲۸، ص۲۶.</ref>
شاه ولی‌الله سعی کرد که عرفان اسلامی را از تأثیرهای ناسالم بیگانه مانند نوع بیمارگونه ای از مذهب نوافلاطونی و مذهب ودایی تصفیه کند. او تأکید کرد عرفان اصیل بر خلاف عرفان دروغین، زنذگی فعال را تشویق می‌کند که متضمن ترقی و نیکبختی در این جهان دیگر است.<ref>عبدالحمید صدیقی، «امام شاه ولی‌الله دهلوی (بخش دوم و پایانی)»، ترجمه حکیم الدین قریشی، ندای اسلام تابستان و پاییز ۱۳۸۵، شماره ۲۸، ص۲۶.</ref>
۱۵٬۰۶۹

ویرایش