نمایش مبدأ برای سند روایت عبادت خدا با شناخت و درک و فهم

{{شروع متن}}
{{سوال}}
پیامبر(ص) به حضرت علی(ع) فرمودند: «مردم خدا را به وسیله نماز و روزه عبادت می‌کنند و اما تو خدا را به وسیله شناخت و فهم و درک او عبادت کن.» آیا این روایت صحت دارد؟
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
حدیث عبادت خدا با فهم و شناخت و مضمون آن را علمای [[شیعه]] و [[سنی اهل سنت|سنی]] در کتاب‌های روایی آورده‌اند. [[رشید الدین میبدی]] در «[[تفسیر کشف الاسرار]]» بدون ذکر سند نقل نموده که [[پیامبر(ص)]] به [[امیرالمومنین(ع) امام علی(ع)|امیرالمومنین(ع)]] فرمودند: {{متن عربی|یا علی اذا تقرب الناس الی خالقهم بالصلاه و الصوم، فتقرب الیه بانواع العقل، تسبقهم بالدرجات.}}<ref>رشید الدین میبدی، احمد بن ابی سعد، تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، ناشر: انتشارات امیر کبیر تهران، سال ۱۳۷۱ شمسی، چاپ پنجم. ج۱، ص۶۴۹.</ref> و هم‌چنین [[علامه محمد تقی جعفری]] در ترجمه و تفسیر [[نهج‌البلاغه]]، می‌نویسد: [[ابن سینا]] در کتاب «معراج نامه» در بحث ترجیح معقول بر محسوس می‌گوید: «و برای این بود که شریف‌ترین انسان و عزیزترین انبیاء و خاتم رسولان(ص) با مرکز حکمت و فلک حقیقت و خزانه عقل، امیر المومنین(ع) چنین گفت که: {{متن عربی|یا علی إذا رأیت الناس یتقربون إلی خالقهم بأنواع البر تقرب أنت إلیه بأنواع العقل تسبقهم؛|ترجمه=ای علی! هنگامی که می‌بینی مردم به وسیله عبادت نیکو به آفریننده خود تقرب می‌جویند، تو به وسیله انواع تعقل به بارگاه خداوندی تقرب پیدا کن تا بر همه سبقت بگیری.}}<ref>محمد تقی جعفری ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج۱۳، ص۲۱۰، ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامی: تهران: سال چاپ: ۱۳۷۶: چاپ: هفتم.</ref> 

[[علی طبرسی]] هم در کتاب «[[مشکاه الانوار]]» آن را روایت نموده است،<ref>طبرسی، علی، مشکاه الانوار، ناشر: دار الحدیث، چاپ اول، سال ۱۴۱۸. ص۴۳۹.</ref> ولی در این دو کتاب هم سند آن را ذکر نکرده‌اند تا از نظر سندی مورد بررسی قرار گیرند. در نتیجه این روایت هر چند مرسله است ولی بزرگانی مانند: [[میر داماد]]، [[ملا صالح مازندرانی]] و غیره به مضمونش عمل کرده‌اند و قائل به صحت متن هستند.

در میان علمای [[اهل سنت]] نیز افرادی مانند ذهبی در کتاب «[[میزان الاعتدال]]»<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ناشر: دار المعرفه بیروت، سال۱۳۸۲ هجری. ج۱، ص۱۵۷، حدیث ۶۲۵.</ref> و متقی هندی در کتاب «[[کنز العمال]]»<ref>متقی هندی، کنز العمال، ناشر: مؤسسه الرساله بیروت، سال چاپ ۱۴۰۹. ج۳، ص۳۸۴، حدیث ۷۰۶۱.</ref> روایت نموده‌اند که در برخی موارد، همراه با ذکر سند بوده، اما اشخاصی که در سند آورده‌اند مورد اعتماد نیستند، علاوه بر این که در کتاب‌های معتبر شیعه اثری از این حدیث نیست.

{{متن عربی|مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَهُ إِلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ‏ قُلْتُ لَهُ مَا الْعَقْلُ قَالَ مَا عُبِدَ بِهِ الرَّحْمَنُ وَ اكْتُسِبَ بِهِ الْجِنَانُ قَالَ قُلْتُ فَالَّذِي كَانَ فِي مُعَاوِيَةَ قَالَ تِلْكَ النَّكْرَاءُ تِلْكَ الشَّيْطَنَةُ وَ هِيَ شَبِيهَةٌ بِالْعَقْلِ وَ لَيْسَتْ بِعَقْلٍ.|ترجمه=احمد بن ادریس با واسطه روایت می‌کند شخصی از [[امام صادق(ع)]] پرسید: [[عقل]] چیست؟ حضرت فرمودند: عقل چیزی است که خداوند به وسیله آن پرستش می‌شود و [[بهشت]] به واسطه آن به دست می‌آید، آن شخص گوید: به امام عرض کردم: آنچه [[معاویه]] داشت چه بود؟ امام فرمود: آن نیرنگ و شیطنت بود، و شبیه به عقل بود نه خود عقل.}}<ref>شیخ کلینی، کتاب کافی، ج۱، ص۱۱، حدیث ۳، ناشر: دار الاضواء بیروت، سال چاپ ۱۴۰۵ق</ref>
{{پایان پاسخ}}

== منابع ==
{{پانویس}}
{{شاخه
 | شاخه اصلی =حدیث
| شاخه فرعی۱ =علم رجال
| شاخه فرعی۲ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
 | شناسه =-
 | تیترها =شد
 | ویرایش =شد
 | لینک‌دهی =شد
 | ناوبری =
 | نمایه =
 | تغییر مسیر =
 | ارجاعات =
 | بازبینی نویسنده = 
 | بازبینی =
 | تکمیل =
 | اولویت =ج
 | کیفیت =ج
}}
{{پایان متن}}