نمایش مبدأ برای روایت «از شر کسى که خودش را سبک می‌شمارد، ايمن مباش»

{{شروع متن}}
{{سوال}}
در مورد حدیث {{متن عربی|مَنْ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ فَلَا تَأْمَنْ شَرَّهُ}}توضیح دهید؟
{{پایان سوال}}
روایتی از [[امام هادی(ع)]] نقل شده که «از شرّ کسی که خود را سبک می‌شمارد ایمن مباش». دلالت این روایت را بر این دانسته‌اند که شرارت و خباثت از انسانی برمی‌خیزد که عزت و کرامت خود را نشناخته است. روایات زیادی وجود دارد که اگر انسان ارزش و کرامت خود را می‌شناخت، معصیت نمی‌کرد و شهوات او را دربرنمی‌گرفت.
== متن و ترجمه حدیث ==
{{عربی بزرگ|مَنْ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ فَلَا تَأْمَنْ شَرَّهُ|ترجمه=از شرّ كسى كه خودش را سبك شمارد ايمن مباش.<ref>تحف العقول عن آل الرسول علیهم السلام، ج۱، ص۴۸۳، بحارالانوار، ج75، ص365، حدیث1</ref>}}
==کرامت انسانی==
همه انسان‌ها از دیدگاه قرآن دارای کرامت ذاتی‌اند، چرا که انسان موجودی برگزیده الهی است که خداوند او را نسبت به سایر موجودات عالم، در آفرینش کرامت بخشیده و در میان موجودات این جهان، از مواهب و توانایی‌ها، ظرفیت و قابلیت‌های خاصی برخوردار است که او را از دیگر آفریدگان ممتاز می‌سازد. اما کرامت و ارزش انسان در گرو انتخاب آگاهانه راه کمال و [[تقوا]] است. در این مسیر طبعاً همه انسان‌ها دارای ارزش مطلق و یکسان نخواهند بود، بلکه [[اهل ایمان]] و [[عمل صالح]] دارای فضایل و ارزش‌های والا و مثبت، و [[اهل کفر]] و [[عصیان]] دارای رذایل و عناصر منفی بوده و هر یک مراتب مختلفی خواهند داشت.

منظور از کرامت ارزشی، کرامتی است که بالقوه در [[ضمیر انسان]] وجود دارد. حال او است که باید ارزش این کرامت را به فعلیت برساند. حرکت آگاهانه به سوی ارزش‌ها و به گونه‌ای حرکت کردن که کرامت ذاتی را به کرامت ارزشی متصل نماید.<ref>فرهادیان، رضا، مبانی تعلیم و تربیت، ص۲۵۲.</ref> در [[سوره اسراء]] آیه ۱۷ خداوند به ارزش و کرامت انسان اشاره نموده و می‌فرماید: «ما [[فرزندان آدم]] را کرامت بخشیدیم»

== ارتباط عدم شناخت کرامت انسانی و بروز شرارت==
شخصیت هر فرد نشانگر ارزش وجودی آن در اجتماع و جامعه است. [[گناه]] مهمترین عامل تخریب شخصیت فرد است. آدمی به جز آنچه که زیر بنای موقعیت، آبرو و منش ظاهری او را می‌سازد، باید در صدد به دست آوردن عوامل دیگری برآید که بنیانگذار [[ارزش‌های معنوی]] گردد. [[ترک گناه]] از بزرگترین این عوامل است که سازنده شخصیت حقیقی هر فرد می‌باشد. [[امام علی(ع)]] در [[نهج‌البلاغه]] می‌فرماید: {{متن عربی|مَنْ كَرُمَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ هَانَتْ عَلَيْهِ شَهَوَاتُهُ|ترجمه=کسی که برای خود شخصیت قائل است، شهواتش در پیش او پست و ناچیز خواهد بود.}}<ref>نهج‌البلاغه، ترجمه محمد دشتی، قم، دفتر نشر مصطفی، ۱۳۷۹ش، کلمات حکمت، ش۴۴۹، ص۷۳۶.</ref> بزرگترین الگوی منش، الگوی نهانی شخصیت است که هر کس باید در [[وجدان]] و [[ذات]] خود، بدان برسد و گناه هر چند پنهانی، این پیکره را از درون می‌شکند، هرچند در بیرون، مردم آن را سالم بپندارند. در جای دیگر حضرت علی(ع) چنین می‌فرماید: {{متن عربی|مَنْ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ فلا تُرْجَ خیرُه|ترجمه=کسی که شخصیت نزد او خوار و پست باشد، به خیر او امیدی نیست.}}<ref>غررالحکم، ترجمه محمد علی انصاری، قم، طبع مؤسسه سازمان چاپ و صحافی درالکتب، ص۶۱۱، فصل ۷۸.</ref>

کسانی برای خود ارزشی قائل نیستند و کرامت خود را ارج نمی‌نهند، افرادی هنجارشکن‌اند و در نتیجه به هیچ چیز از [[اصول اخلاقی]] و عرفی پایبند نیستند. در واقع یک سری رفتارهایی را در جامعه انجام می‌دهند که به شخصیت و کرامت نفس انسانی لطمه وارد می‌شود و مشخص است که در چنین رفتاری، جامعه افراد با شخصیت را از دست می‌دهد و زمینه‌های نابودی و به انزوا کشاندن الگوهای درست را به همراه دارد و موجب بروز افراد بزهکار، [[عاصی]] و مجرم می‌شود. نتیجه این است که از دیدگاه قرآن، تربیتی سازنده است که انسان را متوجه ارزش‌های وجودی و کرامت نفس خود کند تا در حفظ عزت نفس خویش بکوشد. [[انسان مؤمن]] می‌کوشد از هر قید و بندی برای خود و جامعه و در نهایت در پیشگاه خدا مفید و عزیز باشد. انسان که بندگی خدا را پذیرفته، کرامت و بزرگواری را در خود احساس می‌کند و محکوم خواهش‌های نفسانی نمی‌گردد و با [[معصیت خدا]]، نفس را به پستی نمی‌کشاند.
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}

== مطالعه بیشتر ==
* استاد شهید مطهری، تعلیم و تربیت در اسلام، ناشر انتشارات صدرا، قم، ۱۳۷۸۹ ش، ص۲۰۹، (بحث ارزش کرامت در قرآن و حدیث).

* آیت الله جوادی آملی، مبانی اخلاق در قرآن، ناشر انتشارات مرکز نشر اسراء، قم، ۱۳۷۷ ش، جلد دوم، ص۱۶۷، (بحث اهمیت تهذیب نفس).

* آیت الله مصباح یزدی، اخلاق در قرآن، تحقیق و نگارش محمد حسین اسکندری، ناشر، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۷۸ ش.

* رضا فرهادیان، مبانی تعلیم و تربیت در قرآن و حدیث، ناشر، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۷۸ ش، ص۲۵۲.
{{پایان مطالعه بیشتر}}

== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
 | شاخه اصلی = حدیث
|شاخه فرعی۱ = فقه الحدیث
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
 | شناسه =شد
 | تیترها =شد
 | ویرایش =شد
 | لینک‌دهی =شد
 | ناوبری =
 | نمایه =
 | تغییر مسیر =
 | ارجاعات =
 | بازبینی =
 | تکمیل =
 | اولویت =ج
 | کیفیت =ج
}}
{{پایان متن}}