حضور یک‌ساله رباب كنار قبر امام حسين(ع)
{{جا:ویرایش}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
آيا اين درست است كه «رباب» ـ همسر امام حسين(ع) ـ تا يك سال تنها و بدون همراه داشتن شخصي محرم در كنار قبر مطهر ماند و از دنيا رفت؟ {{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
در مورد «رباب»، همسر امام حسين(ع)، دو قول روايت شده است، ولي آنچه در اين دو قول مشترك است و همه بر آن اذعان دارند، اين است كه «رباب» پس از شهادت امام حسين(ع) و مراجعت از شام، يك سال براي آن حضرت اقامهي عزا نمود و بيش از يك سال نيز عمر نكرد.
قول اول، كه بعضي از مورخّان، مانند ابن اثير در «الكامل في التاريخ»، آن را نقل كردهاند، اين است كه: رباب همسر امام حسين(ع)، در كربلا حضور داشته، همراه اسرا به شام برده شد و سپس به مدينه بازگشت… و گفته شده است كه او يك سال كنار قبر امام حسين(ع) اقامهي عزا نمود و سپس به مدينه بازگشت، و در حالي كه از فقدان آن حضرت غمگين بود، درگذشت.<ref>الكامل في التاريخ، ابن اثير، ج۴، ص۸۸، طبع بيروت.</ref> ابن اثير اين قول را نقل كرده است و اگر اصل آن صحت داشته باشد، هيچ گونه مانعي از اين كه آن بانوي معظّمه تنها و بدون شخص محرمي در كنار قبر مطهر مانده باشد، به نظر نميرسد.
دو نكته قابل تأمل در اين خبر وجود دارد: الف ـ در اين گونه نقل تاريخ احتمال مسامحه ميرود و اين ادعا كه «رباب» در كنار قبر مبارك مانده، بدين معنا نيست كه شب و روز از قبر مطهر جدا نشده است، بلكه ممكن است در آبادانيها و قريههاي نزديك حائر مقدس، اقامت گزيده و در اغلب اوقات نزد قبر مطهر رفته باشد.
ب ـ در ماندن اين بانوي مكرمه كنار قبر مطهر جاي استبعاد نيست، چون در صدر اسلام توقف و عزاداري همسران با وفاي اشخاص و اشراف نزد قبور آنها معمول بوده است؛ چنان كه فاطمه پس از وفات شوهرش، سيد حسن مثني فرزند امام مجتبي(ع)، تا يك سال كنار قبرش چادر زد و عزادار شد. مرحوم محدث قمي (ره) اين مطلب را در «سفينهالبحار» آورده و ميگويد: «آنچه دربارهي زوجهاش فاطمه ذكر كرديم مبني بر اين كه در كنار قبرش چادري زد و به مدت يك سال روزها را روزه ميگرفت و شبها را به عبادت ميپرداخت. كه يك سال را شيخ مفيد و كثيري از علماء شيعه نقل كردهاند و اين قول شايع بين زنان محترمه بود.»<ref>سفينه البحار، محدث قمي، ج۱، ص۲۵۶. طبع نجف.</ref> محدث قمي پس از نقل اين مطلب، قضيه بانوي معظمه «رباب» را از ابن اثير نقل ميكند.
اما قول دوم؛ بر مبناي روايتي است كه مرحوم كليني در «اصول كافي» كه از معتبرترين كتب شيعه است، از مصقله الطحان از امام صادق(ع) نقل كرده است كه آن حضرت فرمود:
«مصقله ميگويد: شنيدم امام صادق(ع) ميفرمود: چون حسين(ع) كشته شد، همسر كلابيّه آن حضرت برايش سوگواري به پا كرد و خود گريست و زنان و خدمتگذاران او هم گريستند تا اشك چشمانش خشك شد و تمام گشت، آن هنگام يكي از كنيزانش را ديد، ميگريد و اشك چشمش جاري است، او را طلبيد و گفت: چرا در ميان ما تنها اشك تو جاري است؟! او گفت: من شربت سويق ميآشامم. او هم دستور داد سويق تهيه كنند. از آن نوشيدند. بعد اظهار داشت ميخواهم با اين عمل براي گريستن بر حسين(ع) نيرو پيدا كنيم.
شخصي براي او چند پرنده‌ي سياه هديه فرستاد، چون آنها را ديد گفت: اينها چيست، گفتند: هديهاي است كه فلاني فرستاده تا بر سوگواري حسين كمك شود. او گفت ما جشن برگزار نميكنيم، اينها را براي چه ميخواهيم؟! بعد دستور داد آنها را از خانه بيرون كردند، چون از خانه بيرون شدند اثري از آنها احساس نشد. مثل اين كه ميان آسمان و زمين پرواز كردند…»<ref>اصول كافي، كتاب الحجه، شيخ كليني، ص۴۶۶، طبع آخوندي، تهران، و طبع تبريز، ص۲۵۴؛ مرآه العقول، ج۱، ۳۹۴.</ref>
از خبر طحان استفاده ميشود كه گريه و عزاي آن بانوي معظمه در خانه و منزلي بوده است؛ اما در كنار قبر سيدالشهدا(ع) در آن زمان هنور خانهاي وجود نداشته، تا ايشان بفرمايند، مرغها را از آن خانه بيرون رانند.
در اين روايت، «الجُؤَن» مثل «صُرَد» جمع جُوني است و آن نوعي پرنده‌ي سنگ‌خوار ميباشد كه بالها و شكم آن سياه است.<ref>فرهنگ بزرگ جامع نوين، احمد سيّاح، ترجمه‌ي المنجد، نوشته‌ي لويس معلوف، ج۱، ص۳۰۰، انتشارات اسلام.</ref> آن مرغها را شخصي براي آن بانو هديه فرستاده كه از آن غذا تهيه نمايد تا براي ماتم و عزاي سيدالشهدا(ع) و گريه بر آن حضرت، تقويت شود و ايشان هم فرمود: غذا درست كردن از مرغان لطيف، در ماتم آن حضرت تناسب ندارد؛ چرا كه غذاهاي لذيذ را در عروسيها درست ميكنند.
مرحوم شهيد قاضي ـ رحمه الله عليه ـ از اين روايت استفاده كرده است كه رباب عزا را در مدينه برپا كرده است نه در كربلا و گفتهاند، افزون بر اين كه امام سجاد(ع) مانع ميشد، همسر امام حسين(ع) خود نيز تا يك سال در بيابان كربلا تنها نميماند و اين مطلب را از شخصيت او بعيد دانسته است.
تذكر اين نكته لازم به نظر ميرسد كه هيچ كس به طور قطع نگفته كه بانوي معظمه، «رباب»، تمام يك سال را در كنار قبر مطهر مانده است، ابن اثير هم براي اين قول قائلي ذكر نكرده است؛ پس خبر اول كه بر ماندن يك سال در كنار قبر مطهر و اقامهي عزا دلالت دارد كه پس از آن از دنيا رفته است؛ گرفتار ضعف ميگردد؛<ref>تحقيق در اولين اربعين حضرت سيد الشهداء، شهيد قاضي، ص۳۵۸، بنياد فرهنگي شهيد قاضي طباطبايي.</ref>
==منابع==
<references />
{{شاخه
| شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
| شناسه =
| تیترها =
| ویرایش =
| لینک‌دهی =
| ناوبری =
| نمایه =
| تغییر مسیر =
| ارجاعات =
| بازبینی =
| تکمیل =
| اولویت =
| کیفیت =
}}
{{پایان متن}}