نمایش مبدأ برای حدیث پوشاندن امام حسن(ع) با پارچه زرد پس از تولد

{{شروع متن}}
{{سوال}}بر اساس روایتی، امام حسن(ع) پس از تولد پیچیده شده در پارچه‌ای زرد به پیامبر(ص) داده شد و او از پیچیدن نوزاد با پارچه زرد نهی کرد. آیا این روایت صحیح است؟ آیا با عصمت حضرت فاطمه(س) سازگار است؟{{پایان سوال}}

{{پاسخ}}
'''پوشاندن امام حسن(ع) با پارچه زرد پس از تولد'''، مضمون دسته‌ای از روایات است که بر اساس آنها [[امام حسن(ع)]] پس از تولد، پیچیده به پارچه‌ای زرد تحویل [[پیامبر(ص)]] داده شد و او از این کار نهی کرد. این روایات از نظر سند [[حدیث ضعیف|ضعیف]] است و برخی از آنها از نظر محتوا نیز دارای اشکال است.

گذشته از ضعیف بودن سند روایات،‌ در هیچ کدام از آنها تصریح نشده که [[حضرت فاطمه(س)]] پارچه را به دور امام حسن(ع) پیچید؛ بنابراین با [[عصمت حضرت فاطمه(س)|عصمت وی]] ناسازگاری ندارد.

== حدیث در امالی صدوق ==
{{عربی|لَمَّا وَلَدَتْ فَاطِمَةُ الْحَسَنَ قَالَتْ لِعَلِيٍّ(ع) سَمِّهِ فَقَالَ مَا كُنْتُ لِأَسْبِقَ بِاسْمِهِ رَسُولَ اللَّهِ(ص). فَجَاءَ رَسُولُ اللَّهِ فَأُخْرِجَ إِلَيْهِ فِي خِرْقَةٍ صَفْرَاءَ. فَقَالَ: أَ لَمْ أَنْهَكُمْ أَنْ تَلُفُّوهُ فِي صَفْرَاءَ ثُمَّ رَمَى بِهَا وَ أَخَذَ خِرْقَةً بَيْضَاءَ فَلَفَّهُ فِيهَا...}}<ref name=":0">ابن بابویه، محمد، الامالی، مجلس ۲۸، ص۱۳۴، حدیث۳.</ref>
{{نقل قول|امام سجاد(ع): وقتی فاطمه(س) حسن(ع) را به دنیا آورد، به علی(ع) گفت: «نام او را بگذار.» گفت: «من در نامگذاری او از رسول خدا(ص) پیشی نمی‌گیرم.» رسول خدا(ص) آمد و حسن(ع)‌ را در پارچه زرد خدمت او آوردند. فرمود: «آیا شما را نهی نکردم که او را در پارچه زرد نپیچید؟!» پارچه زرد را دور انداخت و پارچه سفیدی گرفت و او را در آن پیچید...»}}

=== ضعف سند ===
این روایت را [[شیخ صدوق]] در کتاب [[الامالی (صدوق)|الامالی]] از [[امام سجاد(ع)]] نقل کرده است. <ref name=":0" /> مذهب أحمد بن حسن قَطّان راوی نخست این حدیث، مشخص نبوده و نامش در کتاب‌های اولیه رجال شیعه نیامده است.<ref>خوئی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی جا، بی نا، ج۲، ص۸۶.</ref> حسن بن علی سُکَّری،<ref> مامقانى، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال، قم، موسسة آل البيت، چاپ اول، 1431 ه.ق، ج6، ص10.</ref> عباس بن بکار<ref> مامقانى، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال(رحلي)، بی‌جا، بى‌نا، چاپ اول، بی‌تا، ج2، القسم الاول، ص125</ref> و حرب بن میمون<ref> مامقانى، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال، قم، موسسة آل البيت، چاپ اول، 1431 ه.ق، ج18، ص186.</ref> نیز [[حدیث مجهول|مجهول]] و ناشناخته هستند. حدیث از نظر سند [[حدیث ضعیف|ضعیف]] است. 

این حدیث در کتاب [[علل الشرائع]] نیز با سه سند ذکر شده که سند یکی از آنها با سند کتاب الامالی صدوق یکی است.<ref>ابن بابویه، محمد، علل الشرائع، ج۱، ص۱۳۷، باب ۱۱۶ باب العله آلتی من أجلها سمی الأکرمون علی الله تعالی محمدا و علیا و فاطمه و الحسن و الحسین صلوات الله علیهم، حدیث۵.</ref> سند دو روایت دیگر نیز به دلیل وجود راویانی ناشناخته یا مهملی ([[حدیث موثق|توثیق]] یا تضعیف نشده)، مانند علی بن حکیم جحدری، ربیع بن عبدالله، اسحاق بن جعفر بن محمد و شعیب بن واقد ضعیف است.<ref> اعرجى كاظمى، محسن بن حسن، عدة الرجال، قم، اسماعيليان، چاپ اول، 1415ق،ج2، ص140. خويى، ابوالقاسم، معجم رجال الحديث و تفصيل طبقات الرواة، بی‌جا، بى‌نا، چاپ پنجم، 1413ق، ج10، ص38</ref>

حدیث پیچیده شدن [[امام حسن(ع)]] با پارچه زرد در کتاب [[معانی الاخبار (کتاب)|معانی الاخبار]] با دو سند ذکر شده است.<ref>ابن بابویه، محمد، معانی الاخبار، باب معانی أسماء محمد و علی و فاطمه و الحسن و الحسین و الأئمه، ص۵۷، حدیث۶.</ref> وجود راویانی ناشناخته مانند عباس بن بکار در این دو سند، باعث ضعیف بودن آن شده است.<ref> مامقانى، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال(رحلي)، بی‌جا، بى‌نا، چاپ اول، بی‌تا، ج2، القسم الاول، ص125</ref>

این حدیث همچنین در کتاب [[عیون اخبار الرضا(ع) (کتاب)|عیون اخبار الرضا(ع)]] با سه سند آمده است.<ref>ابن بابویه، محمد، عیون اخبار الرضا، ج۲، ص۲۵، باب ۳۱ باب فیما جاء عن الرضا ع من الأخبار المجموعه، حدیث۵.</ref> این روایات نیز، به دلیل وجود محمد بن علی بن شاه فقیه مروزی (مجهول)،<ref> نمازى شاهرودى، على، مستدركات علم رجال الحديث، تهران، فرزند مولف، چاپ اول، 1414ق، ج7، ص231</ref> ابومنصور احمد بن ابراهیم بن بکر خوری (مهمل)<ref> مامقانى، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال، قم، موسسة آل البيت، چاپ اول، 1431 ه.ق، ج4، ص344. نمازى شاهرودى، على، مستدركات علم رجال الحديث، تهران، فرزند مولف، چاپ اول، 1414ق، ج1ٍ، ص240</ref> و داود بن سلیمان فرا (مهمل)<ref> مامقانى، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال، قم، موسسة آل البيت، چاپ اول، 1431 ه.ق، ج26، ص2026. نمازى شاهرودى، على، مستدركات علم رجال الحديث، تهران، فرزند مولف، چاپ اول، 1414ق، ج3، ص357</ref> قابل استناد نیستند.

== حدیث در امالی طوسی ==

=== متن حدیث ===
{{متن عربی|ِ...ِعَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ(ع)، قَالَ: حَدَّثَتْنِي أَسْمَاءُ بِنْتُ عُمَيْسٍ الْخَثْعَمِيَّةُّ... قَالَتْ: فَلَمَّا وَلَدَتِ الْحَسَنَ(ع) جَاءَ النَّبِيُّ(ص) فَقَالَ: يَا أَسْمَاءُ هَاتِي ابْنِي... فَدَفَعْتُهُ إِلَيْهِ فِي خِرْقَةٍ صَفْرَاءَ، فَرَمَى بِهَا وَ قَالَ: أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُنَّ أَلَّا تَلُفُّوا الْمَوْلُودَ فِي خِرْقَةٍ صَفْرَاءَ، وَ دَعَا بِخِرْقَةٍ بَيْضَاءَ فَلَفَّهُ فِيهَا...‏}}<ref name=":1" />
{{نقل قول| امام سجاد(ع): اسماء بنت عُمَیْس به من گفت: هنگامی که حسن(ع) به دنیا آمد، پیامبر(ص) آمد و گفت: «ای اسماء! فرزندم را بیاور.»... من حسن(ع) را در پارچه‌ای زردرنگ آوردم و به او دادم. پیامبر(ص) پارچه زرد را دور انداخت و گفت: «مگر با شما عهد نکرده بودم نوزاد را در پارچه زرد نپیچید؟!» او پارچه‌ای سفید خواست و او را در آن پیچید....}}

=== ضعف سند و اشکال در محتوا ===
[[شیخ طوسی]] این حدیث را در کتاب [[الامالی (شیخ طوسی)|الامالی]] ذکر کرده است.<ref name=":1">طوسی، محمد، الأمالی، قم، دار الثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۳۶۷.</ref> این روایت به خاطر قابل اعتماد نبودن اسماعیل بن علی بن علی<ref> حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامة الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، 1402 ه.ق، ص199. نجاشى، احمد بن على، رجال النجاشي، قم، مؤسسة النشر الإسلامي، چاپ ششم، 1365ش، ص32.</ref> و پدرش<ref> مامقانى، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال(رحلي)، 3بی‌جا،[بى‌نا، چاپ اول، بی‌تا، ج‏2القسم‏الاول، ص300.</ref> از نظر سند ضعیف است. از نظر محتوا نیز دارای اشکال است؛ زیرا [[اسماء بنت عمیس]] در زمان ولادت امام حسن(ع) و [[امام حسین(ع)]] با شوهرش [[جعفر بن طیار]] در [[حبشه]] بود.<ref>رک: ابن‌عساکر، علی، تاریخ مدینة دمشق، بیروت،‌دار الفکر، ۱۴۱۵ق، ج45، ص430. ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۵. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۱۱، ص۴۹۴.</ref>

== حدیث در کفایة الاثر ==

=== متن حدیث ===
{{متن عربی|...عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ(ع) عَنْ عَمَّتِهِ زَيْنَبَ بِنْتِ عَلِيٍّ(ع‏) عَنْ فَاطِمَةَ(س) قَالَتْ: كَانَ دَخَلَ إِلَيَّ رَسُولُ اللَّهِ(ص) عِنْدَ وِلَادَتِي الْحُسَيْنَ(ع)، فَنَاوَلْتُهُ إِيَّاهُ فِي خِرْقَةٍ صَفْرَاءَ فَرَمَى بِهَا وَ أَخَذَ خِرْقَةً بَيْضَاءَ وَ لَفَّهُ فِيهَا...}}<ref name=":2" />
{{نقل قول|امام سجاد(ع) از عمه‌اش حضرت زینب(س) از حضرت فاطمه(س) نقل کرده است: «هنگام ولادت حسین(ع) نزد رسول خدا(ص) رفتم. حسین(ع) را که در پارچه‌ای زردرنگ پیچیده شده بود به پیامبر(ص) دادم. او پارچه زرد را دور انداخت و پارچه‌ای سفید گرفت و او را در آن پیچید...»}}

=== ضعف سند و تفاوت در محتوا ===
این روایت را علی بن محمد بن علی خزاز قمی از فقیهان و راویان شیعه (درگذشت حدود ۴۰۰ق)، در کتاب [[کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر (کتاب)|کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر]] با دو سند آورده است.<ref name=":2" /> هر دو سند به دلیل وجود راویان مجهول در سلسله‌ سند مثل محمد بن مسعود نیلی<ref>نمازى شاهرودى، على، مستدركات علم رجال الحديث، تهران، فرزند مولف، چاپ اول، 1414 ه.ق، ج7، ص323.</ref> و حسین بن عقیل انصاری<ref> مامقانى، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال(ط الحديثة)، قم، موسسة آل البيت لإحياء التراث، چاپ اول، 1431ق، ج22، ص253.</ref> در سند اول و علی بن قابوس قمی<ref> نمازى شاهرودى، على، مستدركات علم رجال الحديث، تهران، فرزند مولف، چاپ اول، 1414ق، ج5، ص426.</ref> در سند دوم، ضعیف بوده و قابل اعتماد نیست.

در این روایت بر خلاف دیگر روایات مشابه به جای امام حسن(ع)، امام حسین(ع) ذکر شده است. همچنین به نهی [[پیامبر(ص)]] از پیچیدن پارچه زرد اشاره نشده است.<ref name=":2">خزاز رازی، علی، کفایه الأثر فی النصّ علی الأئمه الإثنی عشر، قم، بیدار، ۱۴۰۱ ق، باب ما جاء عن فاطمه صعن النبی صفی النصوص علی الأئمه الاثنی عشر، ص۱۹۳ و ص۱۹۷.</ref> 

== جستارهای وابسته ==
* [[عصمت حضرت فاطمه(س)]]

== منابع ==
{{پانویس|۲}}

{{شاخه
 | شاخه اصلی = حدیث
 | شاخه فرعی۱ = منبع‌شناسی
 | شاخه فرعی۲ =
 | شاخه فرعی۳ =
}}

{{تکمیل مقاله
 | شناسه = شد
 | تیترها = شد
 | ویرایش = شد
 | لینک‌دهی = شد
 | ناوبری =
 | نمایه =
 | تغییر مسیر = شد
 | بازبینی =
 | ارجاعات =
 | بازبینی نویسنده = 
 | تکمیل =
 | اولویت = ج
 | کیفیت = ج
}}
{{پایان متن}}

[[رده:امام حسن(ع)]]
[[رده:فقه الحدیث]]